Էդինբուրգյան դղյակ

Էդինբուրգյան դղյակ; անգլ.՝ Edinburgh Castle
Տեսակ	դղյակ, թանգարան, հնագիտական հուշարձան և տեսարժանություն
Տեղագրություն	Էդինբուրգ
Վարչական միավոր	Էդինբուրգ և Էդինբուրգ
Երկիր	Շոտլանդիա
Ընթացիկ; սեփականատեր	Շոտլանդիայի կառավարություն
Վերահսկվում է	Պատմական Շոտլանդիա
Կայք	edinburghcastle.scot
	Edinburgh Castle Վիքիպահեստում

Շոտլանդական թագավորների պալատները

Էդինբուրգյան դղյակ (անգլ.՝ Edinburgh Castle), հին ամրոց ժայռի վրա (Castle Rock (Edinburgh)), Շոտլանդիայի մայրաքաղաք Էդինբուրգի կենտրոնում: Մինչև վերջերս գտնվում էր Բրիտանիայի պաշտպանության նախարարության տիրապետության տակ: Դղյակը բաց է այցելությունների համար և հանդիսանում է Էդինբուրգի գլխավոր տեսարժան վայրերից մեկը:

Դեպի դղյակ տանում է Հին Էդինբուրգի գլխավոր փողոցը, այսպես կոչված «Թագավորական մղոնը», որի մյուս ծայրում գտնվում է Հոլիռուդյան պալատը:

Դղյակը գտնվում է հանգած հրաբխի տեղում, Castle Rock (Edinburgh) ժայռի կատարին, հրաբուխը ակտիվ է եղել մոտ 350 միլիոն տարի առաջ: Ժայռի գագաթը բնակեցվել է ուշ բրոնզե դարից, մոտ մ.թ.ա. 800 տարի առաջ: Այսպես կոչված Դին Էյդին (Din Eidyn) ամրոցի կամ Էյդինի ամրոցի (Stronghold of Eidyn) մասին առաջին հիշատակումները տրվում են մոտ մ.թ. 600 թվականին վալլիացիների դյուցազներգության մեջ: Դղյակի գոյության մասին առաջին որոշակի ցուցումները կապված են Շոտլանդիայի թագավոր Դավիթ Առաջինի գահակալության հետ, որը 1139 թվականից սկսած դղյակում հրավիրում էր գիտական և եկեղեցական ծառայողների հավաքներ:

Իր ամբողջ պատմության ընթացքում դղյակը «բանալի» է հանդիսացել դեպի Շոտլանդիա: Կառուցված լինելով վաղ միջնադարում` դղյակը վերակառուցվել է 17-րդ դարի սկզբին, և պաշտպանության համար կարող էր օգտագործվել բերդային հրետանին: Դղյակը անառիկ ամրոցի տպավորություն է թողնում: Երեք կողմից այն պաշտպանվում է ուղղաբերձ ապառաժներով, իսկ դղյակի մուտքը սահմանափակվում է չորրորդ` արևելյան կողմից ուղղաձիգ ճանապարհով: Ճանապարհին կարելի է մոտենալ միայն երկար և դատարկ էսպլանադայի միջով, այն մի տարածք է, որը դղյակից կարող էր լիովին գնդակոծվել: Այնտեղ ամեն տարի անց է կացվում թագավորական զինվորական նվագախմբերի շքերթը:

Դղյակի տարածքում է գտնվում Էդինբուրգի (կարելի է ասել Շոտլանդիայի) ամենահին կառույցը` Սուրբ Մարգարիտայի կապելլան, որն անվանել են Շոտլանդիայի թագուհու անունով, իսկ իրականում 12-րդ դարում կառուցել է նրա տղան` Շոտլանդիայի թագավոր Դավիթը: Էդինբուրգյան դղյակում է պահվում «Stone of Scone» քարը և Շոտլանդիայի թագը:

Միլս-մաուն մարտկոցի վրա տեղադրված է այսպես կոչված «Ժամային թնդանոթը» (անգլ.՝ One O'Clock Gun)` հրետանային զենք պատի վրա, որից ամեն օր, բացի կիրակի, Ավագ հինգշաբթի և Սուրբ Ծննդյան օրերից, ուղիղ ժամը մեկին (ցերեկ) կրակոց է տրվում: