Եվգենիա Ռատներ
| Եվգենիա Ռատներ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1886 |
| Ծննդավայր | Սմոլենսկ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | 1931 |
| Մահվան վայր | Բուտիրյան բանտ, Տվերսկի շրջան, Մոսկվայի կենտրոնական վարչական շրջան, Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ և  Ռուսական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Կուսակցություն | Սոցիալ-հեղափոխական կուսակցություն |
 Evgeniya Ratner Վիքիպահեստում | |
Եվգենիա Մոիսեևնա Ռատներ (ազգանվան տարբերակներ` Էլկինդ, Ռատներ-Էլկինդ, 1886, Սմոլենսկ, Ռուսական կայսրություն - 1931, Բուտիրյան բանտ, Տվերսկի շրջան, Մոսկվայի կենտրոնական վարչական շրջան, Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), քաղաքական գործիչ, սոցիալիստ-հեղափոխականների կուսակցության Կենտրոնական Կոմիտեի անդամ։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եվգենիա Ռատները ծագումով քաղքենիական դասից է։ Ծնվել է 1886 թվականին[2], Սմոլենսկի նահանգի զեմստվոյական բժիշկ, ժառանգական պատվավոր քաղաքացի Մոիսեյ Գրիշաևիչ Ռատների ընտանիքում, մայրը` Մարիա Լվովնա Շմերն էր[3][4]։ Ավարտել է Սմոլենսկի կանանց գիմնազիան։ Այնուհետև սովորել է Շվեյցարիայում` Ցյուրիխի համալսարանում։ 1922 թվականին դատարանում տված նրա ցուցմունքի համաձայն ունեցել է թերի բարձրագույն կրթություն[4]։ Այլ տվյալների համաձայն ավարտել է համալսարանը[5][6]։
1902 թվականից սոցիալիստ-հեղափոխականների կուսակցության անդամ էր։ 1904 թվականի ապրիլի 12-ին ձերբակալվեց Սմոլենսկում, տեղի էսեռների կուսակցության կազմակերպման գործով։ Մասնակցել է 1905 թվականի հեղափոխությանը։ Ժանդարմերիայի վարչակազմի զեկույցներում նշվում է, որպես Սմոլենսկում 1905 թվականի փետրվարի 20-ին անցկացվող ցույցի կազմակերպիչ և մասնակից, ինչպես նաև 1905 թվականի փետրվարի 25-ին Ժողովրդական Տան թատրոնում ելույթ ունեցող։ Դեկտեմբերյան ապստամբության ժամանակ Մոսկվայում մարտնչել է Պրեսնյայի և Պրոխորովկայի բարիկադների վրա։ Էսեռների կուսակցության Հյուսիս Արևմտյան մարզային կոմիտեի կազմակերպիչ և անդամ։ 1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխության ժամանակ Պետրոգրադում և Մոսկվայում ակտիվորեն զբաղվել է կուսակցական աշխատանքներով։ Ընտրվել է Մոսկվայի քաղաքային դումայի պատգամավոր, եղել է Ռուսաստանի Հանրապետության ժամանակավոր խորհրդի (Նախախորհրդարան) անդամ, հարել է էսեռների կուսակցության ձախ կենտրոնին[7]։ 1917 թվականի դեկտեմբերին սոցիալիստ–հեղափոխականների կուսակցության IV համագումարում ընտրվել է կուսակցության Կենտկոմի անդամ, մտել բյուրոյի կազմի մեջ։ 1918 թվականի ամռանը եղել է ընդհատակյա աշխատանքում, ղեկավարել է Կենտկոմի Մոսկովյան բյուրոն։ 1919 թվականի օգոստոսին եղել է Միասնական պետական արխիվային ֆոնդի Մոսկովյան բաժամունքի VIII մասնաճյուղի կառավարիչը[8]։ 1919 թվականի հոկտեմբերի 9-ին ձերբակալվել է Մոսկվայում, հետագայում ազատ է արձակվել[6]։
1920 թվականին կրկին ձերբակալվել է, տեղափոխվել Բուտիրկայի բանտ, որտեղ գտնվել է իր երեք տարեկան երեխայի, Ալեքսանդրի հետ միասին։ 1921 թվականի մայիսի 10-ին բաց նամակ է ուղարկել Ֆելիքս Ձերժինսկուն, խորհրդային բանտում անչափահաս երեխայի իրավունքների ոտնահարման վերաբերյալ[9]։
1922 թվականի օգոստոսի 7-ին սոցիալիստ-հեղափոխականների կուսակցության դատավարության ընթացքում Համառուսական Կենտգործկոմին կից Գերագույն Հեղափոխական տրիբունալի կողմից դատապարտվեց մահապատժի և տեղափոխվեց Լյուբլյանկայի ներքին բանտ։ 1922 թվականի օգոստոսի 8-ին Համառուսական Կենտգործկոմի նախագահության կողմից վճռի ի կատար ածումը հետաձգվեց։ Նրան պահում էին ՊՔՎ-ի Ներքին բանտում, խիստ ռեժիմի կալանքի տակ։ 1923 թվականի մարտին և հուլիսին հացադուլ կազմակերպեց։ 1924 թվականի հունվարի 14-ին գնդակահարությունը փոխարինվեց 5 տարվա ազատազրկմամբ։ 1925 թվականի սկզբին 6–ից մինչև 13 տարեկան 3 երեխաների հետ 3 տարով աքսորվում է Արխանգելսկի նահանգի Պեչորայի ուեզդի Ուստ-Ցիլմա գյուղ, աքսորավայրում նա պատիժը կրում է Բորիս Իվանովի (1890—1938) և Միխայիլ Ցետլինի (1890—1937) հետ միասին[10]։ 1925 թվականի հունվարին նա անցկացրեց 9-օրյա հացադուլ, որից հետո մոր` Մարիա Լվովնայի և երեք երեխաների հետ տեղափոխվեց Սամարղանդ։ Այստեղ նա աշխատում էր որպես տնտեսագետ[11] և հրատարակեց տեղական արտադրության հարցերի վերաբերյալ գիրք։ 1930 թվականի մարտի 6-ին Էսեռների տաշքենդյան խմբի անլեգալ ժողովում քննարկվեց Սամարղանդ աքսորված ՍՀԿ Կենտկոմի անդամներ Եվգենի Ռանտերի և Նիկոլայ Իվանովի, վարքագծի հարցը, նրանց մեղադրելով ոչ կուսակցական վարքագծի համար, որն արտահայտվում է կոմունիստական մամուլի հետ համագործակցությամբ[12]։
1925 թվականին Ռատները բանտից դուրս եկավ ծանր ուռուցքաբանական հիվանդությամբ։ 1930 թվականին տեղափոխվում է Մոսկվա, Բուտիրկայի բանտային հիվանդանոց, որտեղ էլ մահանում է 1931 թվականի գարնանը, քաղցկեղից[6], այլ տվյալներով քաղցկեղի հետ կապված վիրահատության հետևանքով։
Ընտանիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Առաջին ամուսին` էսեռ Լև Մոիսեևիչ Էլկինդ[13]։
- Երեք երեխաներ` որդի, դուստր և որդի Ալեքսանդրը (ծնված 1918)
- Երկրորդ ամուսին` Ալեքսանդր Պավլովիչ Ստրուժինսկի (1892—1937 կամ 1938), էսեռ, այնուհետև սոցիալիստ-հեղափոխական (փոքրամասնության)[13]։
- Եղբայր` Ալեքսանդր Մոիսեևիչ Ռատներ, էսեռ, մահացել է 1918 թվականին Պետրոգրադում, ի պաշտպանություն Սահմանադիր ժողովի կազմակերպված ցույցի ժամանակ, կարմիր բանակայինների արձակած կրակոցներից[14]։
- Եղբայր` Գրիգորի Մոիսեևիչ Ռատներ, նախկին էսեռ, ելույթ է ունեցել 1922 թվականին էսեռների Կուսակցության դատավարության ընթացքում, դատապարտել է իր նախկին ընկերներին, այդ թվում քրոջը, 1938 թվականին ռեպրեսիայի է ենթարկվել[14]։
- Եղբայր` Լև Մոիսեևիչ Ռատներ, վիրաբույժ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ [1] По другим не подтверждённым данным в Ленинграде
- ↑ По другим сведениям 1885
- ↑ «ГЕНЫ ХИРУРГИИ: ОТ ОТЦА К СЫНУ | Медицина Российской Федерации» (ռուսերեն). www.medicinarf.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Костин Н. Д. Десять покушений на Ленина. Отравленные пули.
- ↑ Жертвы политического террора в СССР
- ↑ 6,0 6,1 6,2 РАТНЕР Е. М. — ДЗЕРЖИНСКОМУ Ф. Э.
- ↑ В источнике ошибочно сказано, что Ратнер была женой Чернова, другими источниками это не подтверждается. ru/HISTORY/FELSHTINSKY/protokoly_sr.txt Протоколы заседаний ЦК Партии социалистов-революционеров (июнь 1917 — март 1918 г.) с комментариями В. М. Чернова. Под ред. докторов исторических наук Ю. Г. Фельштинского и Г. И. Чернявского // Вопросы истории, 2000, № № 7, 8, 9, 10 Արխիվացված 2013-07-11 Wayback Machine
- ↑ ДЕТИ ГУЛАГа // Архив Александра Н. Яковлева
- ↑ Янсен Марк. Суд без суда. 1922 год. Показательный процесс социалистов-революционеров. М.: Возвращение. 248 с. ISBN 5-7157-0037-X
- ↑ «Н. А. Морозов, О. И. Азаров, Л. А. Кызъюров, В. М. Полещиков, М. Б. Рогачев, М. В. Таскаев. ХРОНИКА политических репрессий в Коми крае. 1918—1960 гг». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ Игорь Абросимов. Р — Ри — Свод персоналий
- ↑ «Михаил Соколов. Дело «Реставрация»». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ 13,0 13,1 Российские социалисты и анархисты после Октября 1917 года — список
- ↑ 14,0 14,1 Российские социалисты и анархисты после Октября 1917 года — список
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- РАТНЕР Е. М. — ДЗЕРЖИНСКОМУ Ф. Э.
- Леонов М. И. Партия социалистов-революционеров в 1905—1907 гг. М., 1997;
- Партия социалистов-революционеров: Документы и материалы. Т. 2—3. М., 2001.
- МЕРОПРИЯТИЯ ГПУ ПО ОХРАНЕ, АГЕНТУРНО-ОПЕРАТИВНОМУ ОБСЛУЖИВАНИЮ ПРОЦЕССА И ПО «ДОБИВАНИЮ» ПСР