Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի ազատ առևտրի համաձայնագիր

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի միջև ազատ առևտրի համաձայնագիր
ԿԱՖՏԱ-ԴՀ
	; Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիր
Պայմանագրի տիպ	Համաձայնագիր
Ստորագրվել է; — վայր	2004թ օգոստոս 5; ԱՄՆ
Ուժի մեջ է մտել; — Պայմաններ	2020 թ հունվարի 1; Այն ստեղծվել է շուկաների բացման, սակագների վերացման, ծառայությունների մատուցման խոչընդոտների նվազեցման և այլնի միջոցով նոր և ավելի լավ տնտեսական հնարավորություններ ստեղծելու նպատակով
Վավերացրել են	Կոստա Ռիկա Դոմինիկյան Հանրապետություն; Էլ Սալվադոր; Գվատեմալա; Հոնդուրաս; Նիկարագուա; Միացյալ Նահանգներ;
Կողմեր	Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների
Լեզուներ	Անգլերեն, իսպաներեն

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի միջև ազատ առևտրի համաձայնագիր, ազատ առևտրի մասին համաձայնագիր է (իրավաբանորեն միջազգային պայմանագիր)։ Համաձայնագիրն ի սկզբանե ընդգրկում էր Միացյալ Նահանգները և Կենտրոնական Ամերիկայի այնպիսի երկրները, ինչպիսիք են Կոստա Ռիկան, Սալվադորը, Գվատեմալան, Հոնդուրասը և Նիկարագուան, և կոչվում էր ԿԱՖՏԱ։ 2004 թվականին Դոմինիկյան Հանրապետությունը միացավ բանակցություններին, և համաձայնագիրը վերանվանվեց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ։

ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ը, Հյուսիսամերիկյան ազատ առևտրի համաձայնագիրը (ՆԱՖԹԱ) և գործող երկկողմ ազատ առևտրի համաձայնագրերը, ինչպիսիք են Կանադայի և Կոստա Ռիկայի միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը, դիտվում են որպես բլոկային համաձայնագրեր, այլ ոչ թե որպես Ամերիկայի ազատ առևտրի գոտու համաձայնագիր (ՖՏԱԱ)։ Պանաման ավարտել է բանակցությունները Միացյալ Նահանգների հետ ազատ առևտրի երկկողմ համաձայնագրի շուրջ, որը հայտնի է որպես Պանամա – Ամերիկյան առևտրի խթանման համաձայնագիր, և որն ուժի մեջ է մտել 2012 թվականի հոկտեմբերից։

ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրը Միացյալ Նահանգների և զարգացող երկրների մի փոքր խմբի միջև առաջին ազատ առևտրի համաձայնագիրն է։ ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ի համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտնում 2020 թվականի հունվարի 1-ից։ Այն ստեղծվել է շուկաների բացման, սակագների վերացման, ծառայությունների մատուցման խոչընդոտների նվազեցման և այլնի միջոցով նոր և ավելի լավ տնտեսական հնարավորություններ ստեղծելու նպատակով։ 2015 թվականին երկկողմ առևտրի ընդհանուր ծավալը կազմել է 53 մլրդ ամերիկյան դոլար^[1]։ 1984 թվականի Կարիբյան նախաձեռնության շնորհիվ,Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից ամբողջ արտահանումն գրեթե ազատվել է տուրքերից։

Վավերացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայնագիրը միջազգային պայմանագիր է, միջազգային իրավունքի համաձայն, բայց ոչ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների սահմանադրության համաձայն, քանի որ Միացյալ Նահանգներում օրենքները պահանջում են ձայների մեծամասնության հաստատում երկու պալատներում, մինչդեռ միջազգային պայմանագրերը պահանջում են Սենատի ձայների միայն երկու երրորդով հաստատում։ ԱՄՆ օրենսդրության համաձայն, ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ն համաձայնագիր է Կոնգրեսի և գործադիր իշխանության միջև։

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների սենատը ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագրին հավանություն է տվել 2005 թվականի հունիսի 30-ին՝ 54 կողմ, 45 դեմ ձայներով^[2], և ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատը հաստատեց այս դաշնագիրը 2005 թվականի հուլիսի 28-ին՝ 217-ի դեմ 215-ի քվեարկությամբ, երկու ներկայացուցիչներ չքվեարկեցին^[3]։ Այս քվեարկության շուրջ տարաձայնություններ առաջացան, այն տևեց 1 ժամ 45 րոպե ավելի երկար, քան սովորական 15 րոպեն, որպեսզի որոշ անդամներ փոխեն իրենց ձայները^[4]։ Ընթացակարգային պատճառներով, Հուլիսի 28-ին Սենատը կրկին քվեարկեց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ի վերաբերյալ, և դաշնագիրը ստացավ սենատոր Ըն Լիբերմանի լրացուցիչ ձայնը, որը բացակայում էր հունիսի 30-ին՝ հօգուտ համաձայնագրի^[5]։ Իմպլեմենտացիոն օրենսդրությունը դարձավ 109-053 հանրային օրենք, երբ այն ստորագրվեց նախագահ Ջորջ Բուշի կողմից 2005 թվականի օգոստոսի 2-ին։

Դոմինիկյան Հանրապետությունը, Կոստա Ռիկան, Սալվադորը, Գվատեմալան, Նիկարագուան և Հոնդուրասը նույնպես հաստատել են համաձայնագիրը։ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է ՀՀ-ում հավատարմագրված դեսպաններին։

Սալվադորը դարձավ առաջին երկիրը, որը պաշտոնապես ներդրեց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրը, որն ուժի մեջ մտավ 2006 թվականի մարտի 1-ից, երբ ամերիկյան պետությունների կազմակերպությունը ստացավ պայմանագրի ստորագրված օրինակները։ 2006 թվականի ապրիլի 1-ին Հոնդուրասը և Նիկարագուան ամբողջությամբ կատարեցին համաձայնագիրը։ 2006 թվականի մայիսի 18-ին Գվատեմալայի Կոնգրեսը վավերացրեց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրը, որն ուժի մեջ մտավ 2006 թվականի հուլիսի 1-ից։ Դոմինիկյան Հանրապետությունը համաձայնագիրը իրականացրեց 2007 թվականի մարտի 1-ին։ 2007 թվականի հոկտեմբերի 7-ի հանրաքվեում Կոստա Ռիկան փոքր առավելությամբ աջակցեց ազատ առևտրի համաձայնագրին, 51,6% - ը կողմ քվեարկեց։ ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրն ուժի մեջ է մտել 2009 թվականի հունվարի 1-ից^[6]։

Նպատակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրը ստորագրվեց նախագահ Ջորջ Բուշի կողմից 2005 թվականի օգոստոսի 2-ին:

Համաձայնագրի նպատակն է ստեղծել ազատ առևտրի գոտի, որը նման է ՆԱՖԹԱ-ին, որը ներկայումս ընդգրկում է Միացյալ Նահանգները, Կանադան և Մեքսիկան։ ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ն դիտվում է նաև որպես քայլ դեպի ՖՏԱԱ՝ ևս մեկ (ավելի հավակնոտ) ազատ առևտրի համաձայնագիր, որը կտարածեր Հարավային Ամերիկայի և Կարիբյան ավազանի, ինչպես նաև Հյուսիսային և Կենտրոնական Ամերիկայի բոլոր երկրները, բացառությամբ Կուբայի։ Կանադան բանակցում է նմանատիպ պայմանագրի շուրջ, որը կոչվում է Կանադա–կենտրոնամերիկյան քառակողմ ազատ առևտրի համաձայնագիր։

Մասնակից երկրների կողմից համաձայնագրի ընդունումից հետո անդամ երկրներ ամերիկյան արտահանման մոտ 80%-ի սակագները անմիջապես չեղարկվեցին, իսկ մնացածը փուլ առ փուլ չեղարկվեցին հաջորդ տասնամյակի ընթացքում։ Արդյունքում, ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ը չի պահանջում ԱՄՆ ներմուծման տուրքերի էական նվազեցում այլ երկրների նկատմամբ, քանի որ մասնակից երկրներում արտադրված ապրանքների ճնշող մեծամասնությունն արդեն ԱՄՆ է ներմուծվում առանց մաքսատուրքի՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կառավարության Կարիբյան նախաձեռնության շնորհիվ:Դոմինիկյան Հանրապետության տնտեսությունը, ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ի կողմից ընդգրկված առևտրային խմբի երկների մեջ ամենամեծն է, Լատինական Ամերիկայի արտահանման երկրորդ ամենամեծ շուկան է՝ զիջելով միայն Մեքսիկային, որտեղ 29 միլիարդ դոլար արժողությամբ ապրանքներ են ձեռք բերվում (~ տարեկան գնաճ) 2015 թվականին։ Նույն թվականին երկկողմ առևտրի ծավալը կազմել է մոտ 50 միլիարդ դոլար։

Դոմինիկյան Հանրապետության տնտեսությունը, ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ի կողմից ընդգրկված առևտրային խմբի երկների մեջ ամենամեծն է, Լատինական Ամերիկայի արտահանման երկրորդ ամենամեծ շուկան է՝ զիջելով միայն Մեքսիկային, որտեղ 29 միլիարդ դոլար արժողությամբ ապրանքներ են ձեռք բերվում (~ տարեկան գնաճ) 2015 թվականին։ Նույն թվականին երկկողմ առևտրի ծավալը կազմել է մոտ 50 միլիարդ դոլար։

ԹեևԴոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը պարտադիր չէ, որ Պուեբլա Պանամա պլանի մաս կազմի, բայց Միջամերիկյան զարգացման բանկի կողմի նախապայմանն է՝ Պուեբլա Պանամա պլանի իրականացման համար։ Ծրագիրը նախատեսում է ավտոմայրուղիների կառուցում, որոնք կապում են Պանաման Մեխիկոյի, Տեխասի և Միացյալ Նահանգների մնացած մասերի հետ։

ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ն իջեցնում է սակագները, բայց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ի յուրաքանչյուր երկիր սահմանում է հարկման իր ընդհանուր մակարդակը։

Աջակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականի հունվարին ԱՄՆ նախագահ Ջորջ Բուշը Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը գերակա հայտարարեց և Կոնգրեսից արագացված ստացավ այն համաձայնեցնելու լիազորություններ։ Բանակցությունները սկսվել են 2003 թվականի հունվարին։ 2003 թվականի դեկտեմբերի 17 - ին համաձայնություն է ձեռք բերվել Սալվադորի, Գվատեմալայի, Հոնդուրասի և Նիկարագուայի, իսկ 2004 թվականի հունվարի 25-ին՝ Կոստա Ռիկայի հետ։ Նույն ամսին սկսվեցին բանակցությունները Դոմինիկյան Հանրապետության հետ Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագրին միանալու վերաբերյալ։

2004 թվականի մայիսի 28-ին ԱՄՆ առևտրի ներկայացուցիչ Ռոբերտ Զելիկը, Կոստա Ռիկայի առևտրի նախարար Ալբերտո Տրեխոսը, Սալվադորի էկոնոմիկայի նախարար Միգել Լակայոն, Գվատեմալայի էկոնոմիկայի նախարար Մարսիո Կուևասը, Հոնդուրասի արդյունաբերության և առևտրի նախարար Նորման Գարսիան և Նիկարագուայի զարգացման, արդյունաբերության և առևտրի նախարար Մարիո Արանան կենտրոնակայանում ստորագրեցին 2400 էջանոց փաստաթուղթ։ Ամերիկյան պետությունների կազմակերպությունների ևԴոմինիկյան Հանրապետության հետ բանակցություններն ավարտվեցին 2004 թվականի մարտի 15-ին, իսկ 2004 թվականի օգոստոսի 5-ին տեղի ունեցավ ստորագրման երկրորդ արարողությունը Դոմինիկյան Հանրապետության արդյունաբերության և առևտրի նախարար Սոնյա Գուզմանի մասնակցությամբ։

Առարկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականի մայիսին Սալվադոր-ամերիկյան ազգային խումբը՝ Միացյալ Նահանգների Կենտրոնական Ամերիկայի հասարակական կազմակերպությունների ամենամեծ ազգային ասոցիացիան, դեմ արտահայտվեց ԿԱՖՏԱ-ԴՀ-ին, որը, նրանց պնդմամբ, գաղափարապես մոտիվացված չէր։ Մենք կողջունեինք համաձայնագիր, որը կընդլայներ տնտեսական հնարավորությունները, կպաշտպաներ մեր ընդհանուր միջավայրը, կերաշխավորեր աշխատողների իրավունքները և կճանաչեր մարդկանց շարժունակության դերը մեր երկրների միջև առանց այն էլ խորը կապերի խորացման գործում։ Այնուամենայնիվ, Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը հեռու է այդ տեսլականից^[7]։

Չնայած ընդհանուր դեղամիջոցների արտադրության ծախսերը համեմատաբար ցածր են, մարդկային թեստերի արժեքը համեմատաբար բարձր է, և թեստերը տևում են ամիսներ կամ տարիներ։ Եթե ընդհանուր դեղեր արտադրողները ստիպված լինեն կրկնակի թեստեր անցկացնել, ապա ընդհանուր դեղամիջոցն ավելի թանկ կարժենա, և ընդհանուր դեղեր արտադրողները կարող են ընդհանրապես չկարողանալ թեստեր անցկացնել։ եթե ընդհանուր դեղեր արտադրողները ստիպված լինեն կրկնակի թեստեր անցկացնել, ապա ընդհանուր դեղամիջոցն ավելի թանկ կարժենա, և ընդհանուր դեղեր արտադրողները կարող են ընդհանրապես չկարողանալ թեստեր անցկացնել։ Ավելին, եթե ընդհանուր արտադրողները ստիպված լինեին կրկնակի թեստեր անցկացնել, Նրանք ստիպված կլինեին համեմատել նոր արդյունավետ դեղամիջոցները պակաս արդյունավետ դեղամիջոցների հետ, ինչը, ըստ Բժիշկներ առանց սահմանների կազմակերպության, անբարոյական կլիներ։ Միացյալ Նահանգներում դեղերի արտադրողները պետք է հրապարակեն ընդհանուր դեղերի արտադրողների թեստային տվյալները։ Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագրի փորձարկման տվյալների օգտագործման բացառիկ իրավունքի համաձայն, դեղարտադրողները կարող էին գաղտնի պահել թեստի տվյալները, ինչը տեղական ընկերություններին կդժվարացներ ընդհանուր դեղեր արտադրել և թույլ կտար բազմազգ դեղագործական ընկերություններին պահպանել մենաշնորհը ֆիրմային դեղամիջոցների նկատմամբ, ներառյալ ՁԻԱՀ-ի, մալարիայի և տուբերկուլյոզի բուժման համար օգտագործվողները^[8]։

Գվատեմալայում զանգվածային ցույցերը դաժանորեն ճնշվել են կառավարության կողմից, իսկ Կոստա Ռիկայում գործադուլներ են տեղի ունեցել՝ բողոքելով առևտրային համաձայնագրի դեմ։ Բացի այդ, Կենտրոնական Ամերիկայի և Միացյալ Նահանգների շատ կաթոլիկ եպիսկոպոսներ դեմ են արտահայտվել համաձայնագրին, ինչպես տարածաշրջանի շատ հասարակական շարժումներ^[9]։

Ապահովում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազատ առևտրի գոտի ստեղծելու համար կառավարությունները պարտավորվում են օտարերկրյա ընկերություններին շուկա մուտք գործել՝ նվազեցնելով և, ի վերջո, վերացնելով սակագները և ներքին արտադրանքը պաշտպանող այլ միջոցառումներ։ Դրա համար ԿԱՖՏԱ-ԴՀ համաձայնագիրը նախատեսում է ազգային ռեժիմ և ներառում է առավել բարենպաստ ռեժիմի դրույթ։ Այն նաև նախատեսում է սեփականության միջազգային իրավունքների պաշտպանություն և այն ստորագրող կողմերից պահանջում է որոշակի միջոցներ թափանցիկության ոլորտում (օրինակ ՝ կողմերը պարտավոր են քրեականացնել կաշառակերությունը միջազգային առևտրին կամ ներդրումներին վերաբերող հարցերում)^[10]։ Բացի այդ, համաձայնագիրը ներառում է ներդրումների, պետական գնումների ընթացակարգերի և ֆինանսական ծառայությունների վերաբերյալ բաժիններ։ Գնաճի միջոցները եւ փոխհատուցման տուրքերը չեն կարող վիճարկվել^[10]։

Միջսահմանային առևտրի ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յուրաքանչյուր մասնակից երկիր պետք է հավասարապես բարենպաստ վերաբերվի մեկ այլ մասնակից երկրի ծառայություններ մատուցողներին, ինչպես իր սեփական մատակարարներին կամ ցանկացած այլ մասնակից երկրի մատակարարներին։ Այն պահանջում է, որ ընկերությունները ներկայություն ունենան տեղական մակարդակում՝ որպես միջսահմանային հիմունքներով ծառայություններ մատուցելու պայման^[10]։

Ֆինանսական ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը սահմանում է կանոններ, որոնք պահանջում են մասնակից երկրներից հավասարապես բարենպաստ վերաբերվել մեկ այլ մասնակից երկրի ծառայություններ մատուցողներին, ինչպես իրենց սեփական մատակարարներին կամ ցանկացած այլ երկրի մատակարարներին, արգելում է ֆինանսական հաստատությունների շուկաներ մուտք գործելու որոշակի քանակական սահմանափակումներ և սահմանափակումներ է մտցնում բարձրագույն ղեկավարության վրա^[10]։

Ներդրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը կանոնակարգեր է սահմանում ՝ մի մասնակից երկրի ներդրողներին պաշտպանելու կառավարության անարդար կամ խտրական գործողությունների համար, երբ նրանք ներդրումներ են կատարում կամ փորձում են ներդրումներ կատարել մեկ այլ մասնակից երկրի տարածքում։ Ներդրողները օգտվում են վեց հիմնական պաշտպանությունից։

Ոչ խտրական ռեժիմ ներքին ներդրողների, ինչպես նաև կողմ չհանդիսացող ներդրողների նկատմամբ,
Արդյունավետության պահանջների սահմանափակումներ,
Ներդրումների հետ կապված միջոցների ազատ փոխանցում,
Միջազգային սովորական իրավունքին չհամապատասխանող օտարման պաշտպանություն,
Շրջանառության նվազագույն ստանդարտ միջազգային սովորական օրենքին համապատասխան,
Հիմնական կառավարման անձնակազմ վարձելու ունակություն՝ առանց քաղաքացիությունը հաշվի առնելու^[10]։

Պետական գնումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յուրաքանչյուր մասնակից երկիր պետք է կիրառի արդար և թափանցիկ ընթացակարգեր և գնումների կանոններ, որոնք արգելում են յուրաքանչյուր կառավարության և նրա գնող կազմակերպությունների գնումների պրակտիկայում խտրականություն դնել այլ մասնակից երկրների ապրանքների, ծառայությունների և մատակարարների նկատմամբ^[10]։

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը պահանջում է, որ սակագներն ու քվոտաները կիրառվեն թափանցիկ, ոչ խտրական ձևով, համապատասխանեն շուկայական պայմաններին և լինեն նվազագույն ծանրաբեռնված առևտրի համար, ինչպես նաև թույլ տան ներմուծողներին լիարժեք օգտագործել ներմուծման քվոտաները։ Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագրի յուրաքանչյուր մասնակից երկիր կչեղարկի գյուղատնտեսական ապրանքների արտահանման սուբսիդիաները, որոնք նախատեսված են մեկ այլ երկրի համար^[10]։

Մտավոր սեփականության իրավունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անդամ երկրները պետք է վավերացնեն կամ միանան մտավոր սեփականության իրավունքները կարգավորող միջազգային պայմանագրերին, ինչպիսիք են ՄՍՀԿ-ի հեղինակային իրավունքի պայմանագիրը^[10]։

Յուրաքանչյուր անդամ երկիր պետք է տրամադրի.

Ապրանքային նշանների և աշխարհագրական նշումների պաշտպանություն, ներառյալ նախկինում գոյություն ունեցող ապրանքային նշանների պաշտպանությունը հետագա աշխարհագրական նշումների ոտնձգություններից,
Արդյունավետ և թափանցիկ ընթացակարգեր, որոնք կարգավորում են ապրանքային նշանների և աշխարհագրական նշումների պահպանության հայտի ներկայացում,
Հեղինակային իրավունքը պահպանվում է հեղինակի ողջ կյանքի ընթացքում ՝ գումարած 70 տարի (անձի կյանքի տևողությամբ չափվող ստեղծագործությունների համար) կամ 70 տարի (կորպորատիվ ստեղծագործությունների համար)։

Այն նաև ներառում է իրավունքների շրջանցման դեմ պայքարի դրույթներ, որոնց համաձայն մասնակից երկրները պարտավորվում են արգելել միջամտություն թվային իրավունքների կառավարման տեխնոլոգիային^[10]։ Մասնակից երկրները համաձայնվում են արտոնագրեր տրամադրել ցանկացած գյուտի համար, բացառությամբ մի քանի բացառությունների, և հաստատում են արտոնագրերի առկայությունը հայտնի արտադրանքի նոր կիրառությունների կամ օգտագործման մեթոդների համար։ Արտոնագրերի կամայական հետկանչից պաշտպանվելու համար արտոնագիրը հետկանչելու հիմքերը պետք է համապատասխանեն այն բարձր ստանդարտին, որն այն է, որ առաջին հերթին արտոնագիրը իրավունքով չի տրվել^[10]։

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը ապահովում է նաև փորձարկման տվյալների բացառիկությունը դեղագործական կորպորացիաների համար։ Այն պաշտպանում է փորձարկման տվյալները, որոնք ընկերությունը տրամադրում է նման ապրանքներ վաճառելու թույլտվություն ստանալու համար՝ թույլ չտալով, որ այլ ընկերություններ ապավինեն այդ տվյալներին^[10]։

Վեճերի լուծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եթե գործող կամ առաջարկվող ազգային նորմի շուրջ վեճը չի կարող լուծվել 30-օրյա խորհրդակցություններից հետո, ապա հարցը կարող է ներկայացվել կողմերի կողմից ընտրված անկախ փորձագետներից կազմված հանձնաժողովի քննարկմանը։ Հանձնաժողովի կողմից սահմանված ընթացակարգի ավարտից հետո հանձնաժողովը կհրապարակի հաշվետվություն։ Կողմերը կփորձեն վեճը կարգավորել արբիտրաժային հանձնաժողովի հաշվետվության հիման վրա։ Եթե հաշտության համաձայնությունը հնարավոր չէ, բողոքող կողմը կարող է կասեցնել առևտրային արտոնությունները, որոնք համարժեք են նրանց, որոնք, իր կարծիքով, խախտվել են կամ կարող են խախտվել վիճարկվող միջոցառման արդյունքում։ Եթե վեճ է առաջանում ինչպես CAFTA-DR-ի, այնպես էլ ԱՀԿ համաձայնագրի համաձայն, բողոքող կողմը կարող է ընտրել այս եղանակներից որևէ մեկը^[10]։

Քաղաքական չափանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը պարունակում է որոշակի դրույթներ, որոնք չեն բնութագրվում պարզ տեխնիկական ազատականացմամբ, այլ ավելի շուտ հավատարիմ են քաղաքական չափանիշներին։ Համաձայնագիրը կառավարություններին պարտավորեցնում է պահպանել բնապահպանական օրենսդրությունը և բարելավել շրջակա միջավայրի վիճակը։ Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը նախատեսում է համագործակցություն շրջակա միջավայրի պահպանության ոլորտում փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ։ Բացի այդ, Դոմինիկյան Հանրապետության և Կենտրոնական Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը պարունակում է աշխատանքի միջազգային կազմակերպության հիմնական աշխատանքային ստանդարտների պահպանման վերաբերյալ դրույթներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «CAFTA-DR (Dominican Republic-Central America FTA)». OFFICE OF THE US TRADE REPRESENTATIVE. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 6-ին.
↑ 30 June 2005 Senate Roll Call Vote on Passage of S. 1307
↑ 27 July 2005 House Roll Call Vote on Passage of H.R. 3045
↑ "With push from Bush, CAFTA is approved" 28 July 2005 St. Petersburg Times article
↑ 28 July 2005 Senate Roll Call Vote on Passage of H.R. 3045
↑ Latinamerica Press: Article
↑ Central American Immigrant Organizations Oppose CAFTA Արխիվացված Ապրիլ 10, 2005 Wayback Machine
↑ "Data exclusivity in international trade agreements: What consequences for access to medicines?" Médecins Sans Frontières whitepaper
↑ Comparative Politics of Latin America (page 469), Daniel C. Hellinger
↑ ^10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 «The Dominican Republic - Central America - United States Free Trade Agreement with amendments». U.S. Trade Representative. 2004–2011. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Official U.S. Government CAFTA-DR website

[CAFTA-DR-1] «CAFTA-DR (Dominican Republic-Central America FTA)». OFFICE OF THE US TRADE REPRESENTATIVE. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 6-ին.

[2] 30 June 2005 Senate Roll Call Vote on Passage of S. 1307

[3] 27 July 2005 House Roll Call Vote on Passage of H.R. 3045

[4] "With push from Bush, CAFTA is approved" 28 July 2005 St. Petersburg Times article

[5] 28 July 2005 Senate Roll Call Vote on Passage of H.R. 3045

[6] Latinamerica Press: Article

[7] Central American Immigrant Organizations Oppose CAFTA Արխիվացված Ապրիլ 10, 2005 Wayback Machine

[8] "Data exclusivity in international trade agreements: What consequences for access to medicines?" Médecins Sans Frontières whitepaper

[9] Comparative Politics of Latin America (page 469), Daniel C. Hellinger

[USTR_PDF-10] 10,00 ^10,01 ^10,02 ^10,03 ^10,04 ^10,05 ^10,06 ^10,07 ^10,08 ^10,09 ^10,10 ^10,11 «The Dominican Republic - Central America - United States Free Trade Agreement with amendments». U.S. Trade Representative. 2004–2011. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]