Գորգեցիներ

Աղանդի հիմնադրումը և տարածումը

Գորգեցիներ, Գորգիկ, աղանդավորական հոսանք 13-14-րդ դարերում։ Այն տարածված էր Կիլիկիայում, Երզնկայում։ Աղանդի հիմնադիրը եղել է ոմն Գորգ (Գորգիոս)։ Միջնադարյան քնարերգու Հովհաննես Թլկուրանցու (14-15-րդ դարեր) տաղերից մեկում ասվում է, որ նա Նարեկ գյուղի տանուտերն էր։ Որոշ ժամանակ ապրել է Կիլիկիայում, Լամբրոնից արևելք, Արմեն լեռան հյուսիսային լանջին գտնվող Արմեն անապատում, ունեցել բազմաթիվ աշակերտներ։ Նրանցից ոմանք անցել են Երզնկա և ծավալել աշխույժ գործունեություն։

Աղանդի գաղափարախոսությունը

Աղանդի հետևորդները դավանել են արիոսական և սաբելյան (աստվածաչարչարություն) գաղափարներ։ Ըստ Մխիթար Ապարանեցու (14-րդ դար) վկայության, Գորգեցիներին նույնացնում են Քրիստոսին, Հորը և Սուրբ Հոգուն, հետևաբար, նրանց պնդումով, Խաչի վրա չարչարվեց և մեռավ Սուրբ Երրորդությունը։ Երզնկայում ապաստանած աղանդավորներից Մովսեսը սահմանել էր կանոններ, որոնցից մեկը հրահանգում էր ինչպես եկեղեցում, այնպես էլ նրանից դուրս բարձրաձայն չարտաբերել «Հայր մեր» տերունական աղոթքը, «այլ՝ միայն ի միտս եւ ի ծածուկ»։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո: