Գոթական այբուբեն
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Գոթական այբուբեն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | բնագիր, այբուբեն և միատառ այբուբեն |
| Կազմված է | 27 տառեր |
| Ստեղծվել է | 300—500 |
| Հեղինակ | Վուլֆիլ եպիսկոպոս |
| Ժառանգված համակարգ | մոդելավորվել է հունականից, լատինական այբուբենից և ռուներից |
| Եղբայրական համակարգ | հունական |
| ISO 15924 | Goth |
 Gothic alphabet Վիքիպահեստում | |
Գոթական այբուբենը գրերի համակարգ է, որով գրված են IV դար—VI դարերի գոթերի մշակութային հուշարձանները։ Գրերի ստեղծումը վերագրում են Վուլֆիլ եպիսկոպոսին, ով IV դարում թարգմանեց Ավետարանը գոթերեն։ Մինչ այդ գոթերը օգտագործում էին ռուներ, սակայն Վուլֆիլան համարեց այդ գրային համակարգը կապված հեթանոսության հետ և չցանկացավ ռուները օգտագործել սրբազան գրքերի թարգմանության համար։
Գոթական այբուբենը ստեղծվեց հունական այբուբենի հիման վրա՝ փոխառումներով լատինական այբուբենից, իսկ տառերի անվանումները ծագում ունեն ռուների անուններից։
Տառերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինչպես հուներենում, գոթական տառերը օգտագործվել են նաև որպես թվեր։ Այդ դեպքում տառի վերևում դրվում էր կետ կամ գիծ։
| Տառ | Տրանսլիտ | Անվանում | Թվային նշանակություն | XML/HTML | |
|---|---|---|---|---|---|
| 𐌰 a | a | Α | ahsa / aza | 1 | 𐌰 |
| 𐌱 b | b | Β | bairkan / bercna | 2 | 𐌱 |
| 𐌲 g | g | Γ | giba / geuua | 3 | 𐌲 |
| 𐌳 d | d | Δ | dags / daaz | 4 | 𐌳 |
| 𐌴 e | e | Ε | aiƕus / eyz | 5 | 𐌴 |
| 𐌵 q | q | Π | qairþra (qairthra) / qertra | 6 | 𐌵 |
| 𐌶 z | z | Ζ | ezec | 7 | 𐌶 |
| 𐌷 h | h | H | hagl / haal | 8 | 𐌷 |
| 𐌸 þ | þ, th | Θ | þiuþ (thiuth) / thyth | 9 | 𐌸 |
| 𐌹 i | i | Ι | eis / iiz | 10 | 𐌹 |
| 𐌺 k | k | Κ | kusma / chozma | 20 | 𐌺 |
| 𐌻 l | l | Λ | lagus / laaz | 30 | 𐌻 |
| 𐌼 m | m | Μ | manna | 40 | 𐌼 |
| 𐌽 n | n | Ν | nauþs (nauths) / noicz | 50 | 𐌽 |
| 𐌾 j | j | ᛃ | jer / gaar | 60 | 𐌾 |
| 𐌿 u | u | ᚢ | urus / uraz | 70 | 𐌿 |
| 𐍀 p | p | Π | pairþra (pairthra) / pertra | 80 | 𐍀 |
| 𐍁 90 | Ϟ | koppa | 90 | 𐍁 | |
| 𐍂 r | r | R | raida / reda | 100 | 𐍂 |
| 𐍃 s | s | S | sauil / sugil | 200 | 𐍃 |
| 𐍄 t | t | Τ | teiws / tyz | 300 | 𐍄 |
| 𐍅 w | w | Υ | winja / uuinne | 400 | 𐍅 |
| 𐍆 f | f | F | faihu / fe | 500 | 𐍆 |
| 𐍇 x | x | X | iggws / enguz | 600 | 𐍇 |
| 𐍈 hw | ƕ, hw | ƕair / uuaer | 700 | 𐍈 | |
| 𐍉 o | o | Ω | oþal (othal) / utal | 800 | 𐍉 |
| 𐍊 900 | Ϡ | sampi | 900 | 𐍊 |
