Jump to content

Բուզուլուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բուզուլուկ
դրոշ Խմբագրել Wikidata
զինանշան Խմբագրել Wikidata
քաղաք Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում1736 Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրՌուսաստան Խմբագրել Wikidata
Մայրաքաղաքն էԲուզուլուկսկի շրջան Խմբագրել Wikidata
Վարչատարածքային միավորՕրենբուրգի մարզ Խմբագրել Wikidata
Ժամային գոտիUTC+5 Խմբագրել Wikidata
Աշխարհագրական կոորդինատներ52°46′0″N 52°16′0″E Խմբագրել Wikidata
Բնակչություն88 341 Խմբագրել Wikidata
Բարձրություն ծովի մակարդակից70 մետր Խմբագրել Wikidata
Պարգևներ«Պատվո նշան» շքանշան Խմբագրել Wikidata
Մակերես54 կմ² Խմբագրել Wikidata
Փոստային դասիչ461040 Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքбузулук.рф Խմբագրել Wikidata
Դրոշflag of Buzuluk Խմբագրել Wikidata
Տեղական հեռախոսային կոդ35342 Խմբագրել Wikidata
Քարտեզ

Բուզուլուկ, քաղաք Օրենբուրգի մարզ, Ռուսաստան, Բուզուլուկի շրջանի ադմինիստրատիվ կենտրոն, որի կազմի մեջ չի մտնում։ Ձևավորում է Բուզուլուկի քաղաքային շրջան։ Մինչև 1934 թվականը մտնում էր Սամարայի գավառի և Միջվոլգյան շրջանի մեջ։

Տաշքենդի երկաթգծի Կինել-Օրենբուրգ տեղամասում կա Հարավ-Ուրալյան ճանապարհների համանուն երկաթգծային կայարան։

Քաղաքաը տեղակայված է Օրենբուրգի շրջանի արևմտյան կողմում, Սամարա, Բուզուլուկ և Դոմածկե գետերի վրա, մարզկենտրոն Օրենբուրգ քաղաքից 252 կմ հարավ-արևմուտք, և Սամարայից 172 կմ հարավ-արևելք, բուգռուսլան քաղաքից 100 կմ հարավ, Սորոչինսկից 90 կմ հյուսիս-արևմուտք։

Քաղաքից 15կմ հյուսիս գտնվում է «Բուզուլուկի բոր» ազգային զբոսայգին։

Քաղաքաի հյուսիս-արևմտյան ծայրամասու, գտնվում է սպորտային աէրոդրոմը։

Ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սամարայի վտակի անունով է կոչվել Բուզուլուկ ամրոցը։ Ըստ Է.Մ. Պոսպելովի, գետի անունը ծագել է հին թյուրքական բուզուլուկից, որը նշանակում է «սառույց»: Սա բնութագրում է փոքր գետերը, որոնք լջրառատ էին միայն այն ժամանակ, երբ ձյունը հալվում էր[1]:

կարծիք կա նաև, որ Բուզուլուկ տեղանունը ծագել է թյուրքական bozau (հորթ) բառից և -lyk մակդիրից՝ ունենալով բուզավլիկ սկզբնական տեսքը։ Այսպիսով, այս տեղանունի սկզբնական իմաստը եղել է «Հորթի գետ»[2]: Ոչ բոլոր հետազոտողներն են համաձայն քաղաքի անվան ծագման այս վարկածի հետ. ոմանք դա համարում են վաղ թուրքական բուզուլիկի ուշ վերաիմաստավորում՝ «տափաստան» իմաստով[3]:

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1736 թվականի գարնանը և ամռանը Օրենբուրգի արշավախումբը, Սենատի գլխավոր քարտուղար Ի.Կ․Կիրիլովի ղեկավարությամբ հիւմնեց «Բուզուլուկ ամրոցը Օլշանսկայայից 18 վերստ հեռավորության վրա է, իսկ Օրենբուրգից 255 վերստ, նրա անունը գալիս է Բուզուլուկա գետից, որը հոսում է Սամարա. գետ․..» Ամրոցը գտնվում էր հնագույն բաշկիրական բնակավայրի ավերակների տեղում[4]։

Սակայն բերդի սկզբնական վայրը՝ Բուզուլուկ գետի գետաբերանի մոտ, անհարմար է ստացվել՝ գարնանային ջրհեղեղը կտրել է այն արտաքին աշխարհից։ Ուստի ամրությունը տեղափոխվեց ավելի բարձր տեղ՝ Դոմաշկա գետի և Բաննի լճի մոտ։

Բերդն ուներ 800 սաժեն շրջագիծ, առաջին վերաբնակիչները եղել են «478 յաիկ կազակներ, 19 նողայներ, 12 կալմիկներ, 47 տարբեր աստիճանի մարդիկ, որոշ աքսորյալներ»։ Ըստ Պ.Ի. Ռիչկովի՝ «ամրոցի բնակիչները բավարարվում են սոճու անտառով, որտեղ շատ եղջերու կար…

Համաձայն 1781 թվականի Ուֆայի նահանգապետության ստեղծման մասին դեկրետի՝ Բուզուլուկ ամրոցը ստացել է շրջանային քաղաքի կարգավիճակ և դարձել Բուզուլուկ շրջանի կենտրոնը[5]։

1811 թվականին քաղաքում բնակվում էր 1000 մարդ, իսկ 1897 թվականին՝ 14471 մարդ[6]։ 19-րդ դարի վերջին քաղաքաբնակները հիմնականում զբաղվում էին առևտրով։ Բուզուլուկում տարեկան երեք տոնավաճառ էր անցկացվում. Զանգերի գործարան կար։ Քաղաքում կային Բոգորոդիցկիի կանանց և Սպասո-Պրեոբրաժենսկի արական վանքերը, 5 եկեղեցի, քաղաքային եռադաս տղամարդկանց և եռադաս կանանց դպրոցներ, ինչպես նաև 2 ծխական դպրոցներ։

1851-1928 թվականներին Բուզուլուկը եղել է Սամարայի նահանգի կազմում։

Դաժանորեն տուժել է 1921 թ սովից[7]։

1928-1929 թվականներին քաղաքը մտնում էր Միջին Վոլգայի շրջանի մեջ (կենտրոնը՝ Սամարայում), 1929-1934 թվականներին՝ Միջին Վոլգայի շրջանի մի մասը (կենտրոնը նույնպես Սամարայում է)։

1833 թվականի սեպտեմբերի 17-ին, ըստ պատմաբանների և տեղացի պատմաբանների, Բուզուլուկում մնաց Ա.Ս. 1936 թվականի մայիսի 9-ին Բուզուլուկի քաղաքային գործադիր կոմիտեի որոշմամբ քաղաքային այգին վերանվանվել է Պուշկինի անվան քաղաքային զբոսայգու՝ ի պատիվ ռուս փայլուն բանաստեղծի։ Այսօր այն վայրում, որտեղ իջեւանել է Պուշկինը, գործում է ժամանակակից հյուրանոց[8]։

1934 թվականից քաղաքը մտնում է Օրենբուրգի շրջանի մեջ (1938-1957 թվականներին՝ Չկալովի մարզ)։

Բուզուլուկը հաճախ էր հայտնվում պատմական իրադարձությունների կենտրոնում։ Պուգաչովցիներն այցելեցին այն քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ, երդվեցին ատաման Դուտովի բանակը, Կոլչակի բանակի առաջադեմ ջոկատները, Չապաևի դիվիզիան։ Քվեյքերն օգնում էին փախստականներին և սովամահ մարդկանց։

Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ երկրի արևմտյան շրջաններից տարհանված հինգ արդյունաբերական ձեռնարկություններ ստեղծվեցին, Կարմիր բանակի երեք դիվիզիաներ, Լյուդվիկ Սվոբոդայի ճակատի Չեխոսլովակյան գումարտակը[9]:

1941 թվականին ԽՍՀՄ պաշտպանության ժողովրդական կոմիսարիատի (այժմ՝ ՌԴ ՊՆ կենտրոնական արխիվ) արխիվը տարհանվել է Բուզուլուկ։ 1941-1942 թվականներին ԽՍՀՄ-ում գեներալ Վլադիսլավ Անդերսը ստեղծեց լեհական բանակի շտաբը և անձնակազմը։

Անդերսի բանակի շքերթը

Կարգավիճակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուզուլուկ քաղաքը շրջանի վարչատարածքային միավոր է (քաղաք), որը կազմում է համանուն քաղաքային շրջանը՝ Օրենբուրգի մարզի Բուզուլուկ քաղաքի մունիցիպալ կազմավորումը[10][11][12][13]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչության թվաքանակը
1856[14]1897[14]1913[14]1926[14]1931[14]1939[14]1959[15]
5600↗14 400↗16 500↗24 600↗29 000↗42 400↗54 851
1967[14]1970[16]1973[14]1976[14]1979[17]1982[18]1986[14]
↗63 000↗67 091↗70 000↗75 000↗76 013↗79 000↗81 000
1987[19]1989[20]1992[14]1996[14]1998[14]2000[14]2001[14]
↗82 000↗83 994↗85 800↗87 000↗87 100↘86 700↘86 600
2002[21]2003[22]2004[22]2005[14]2007[14]2008[23]2009[24]
↗87 286↗87 300↘87 200↘87 100↗87 700↗88 900↗89 263
2010[25]2011[14]2012[26]2013[27]2014[28]2015[29]2016[30]
↘82 904↘82 900↗83 326↗84 088↗84 671↗85 199↗85 896
2017[31]2018[32]2019[33]2020[34]2021[35]
↗86 316↘86 187↘86 050↗86 103↗88 341
Բնակչության թվաքանակը
1856[14]1897[14]1913[14]1926[14]1931[14]1939[14]1959[15]
5600↗14 400↗16 500↗24 600↗29 000↗42 400↗54 851
1967[14]1970[16]1973[14]1976[14]1979[17]1982[18]1986[14]
↗63 000↗67 091↗70 000↗75 000↗76 013↗79 000↗81 000
1987[19]1989[20]1992[14]1996[14]1998[14]2000[14]2001[14]
↗82 000↗83 994↗85 800↗87 000↗87 100↘86 700↘86 600
2002[21]2003[22]2004[22]2005[14]2007[14]2008[23]2009[24]
↗87 286↗87 300↘87 200↘87 100↗87 700↗88 900↗89 263
2010[25]2011[14]2012[26]2013[27]2014[28]2015[29]2016[30]
↘82 904↘82 900↗83 326↗84 088↗84 671↗85 199↗85 896
2017[31]2018[32]2019[33]2020[34]2021[35]
↗86 316↘86 187↘86 050↗86 103↗88 341

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուզուլուկը գտնվում է բարեխառն լայնություններում։ Քաղաքի կլիման ցամաքային է։

Բուզուլուկի միջին տարեկան կլիմայական ցուցանիշները.

  • Միջին տարեկան ջերմաստիճանը՝ +5,4 °C։
  • Քամու միջին տարեկան արագությունը՝ 4,7 մ/վ:
  • Միջին հարաբերական խոնավությունը՝ 73%։
  • Միջին տարեկան տեղումների քանակը՝ 450,3 մմ:

Տնտեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուզուլուկտյաժմաշ

Ռազմատեխնիկական ջոկատի արտադրամասերի հիման վրա հիմնադրվել է Բուզուլուկ ծանր ինժեներական գործարանը, ստեղծվել է Սամարայի Սելկրեդների միության երկաթի ձուլարանն ու մեխանիկական գործարանը։ Ձեռնարկության նոր պատմությունը սկսվում է 1941 թվականի օգոստոսին, երբ Բեժիցայի (Բրյանսկ) «Red Profintern» գործարանի մասերը տարհանվեցին Բուզուլուկ: Կարճ ժամանակում, դժվարին պայմաններում, հիմնվեց ռազմաճակատի ռազմամթերքի և այլ ապրանքների արտադրություն։

Հետպատերազմյան շրջանում գործարանը սկսեց վերակառուցել իր արտադրությունը։ 1947 թվականից սկսած առաջին հորատման սարքերը սկսեցին գլորվել հավաքման պաշարներից:

Հանքարդյունաբերության հորատման սարքավորումների հաջող զարգացման համար Բուզուլուկի ծանր ինժեներական գործարանը 1972 թվականի սեպտեմբերի 22-ին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրով պարգևատրվել է Պատվո նշանի շքանշանով:

Անցյալ դարի 60-70-ական թվականներին Բուզուլուկտյաժմաշը դարձավ քաղաքի առաջատար ձեռնարկությունը, որտեղ աշխատում էր ավելի քան երեք հազար մարդ։ Գործարանը ակտիվորեն կառուցվում էր։ Կառուցվեցին նոր արհեստանոցներ, հինգհարկանի բնակելի շենքեր, հանրակացարաններ, մանկապարտեզներ, դիսպանսեր, «Մաշինոստրոյտել» մշակույթի տուն։ Գործարանը մասնակցել է ջրամատակարարման համակարգի կառուցման և քաղաքի փողոցների ասֆալտապատման ֆինանսավորմանը։

2015 թվականի հունվարին Օրենբուրգի շրջանի արբիտրաժային դատարանը սնանկ է ճանաչել Բուզուլուկի ծանր ինժեներական գործարանը։ Հսկայական արտադրական տարածքները քաղաքի կենտրոնում՝ երկաթուղային գծերով, կաթսայատունով և էլեկտրական ենթակայանով, վերածվել են քաղաքի լքված հատվածի։ Գործարանի գույքի վաճառքից հետո գնվել է դրա տակ գտնվող հողատարածքը։ Շրջակա տարածքը կարգի է բերվել, շարունակվում են բազմաբնակարան շենքերի շինարարությունը։

Կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքն ունի 29 նախադպրոցական ուսումնական հաստատություն, 12 հանրակրթական դպրոց, որից 1 հիմնական, 2 հիմնական և 9 միջնակարգ, 3 հատուկ ուղղիչ դպրոց, 1 գիմնազիա, երեկոյան դպրոց, կրթահամալիր, բնակչության սոցիալական և հոգեբանական աջակցության կենտրոն, 4 հաստատություն։ լրացուցիչ կրթության. Վերջին տարիներին Բուզուլուկում ավելացել է բարձրագույն կրթություն ունեցող քաղաքացիների թիվը։ Քաղաքի միակ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը Բուզուլուկի հումանիտար և տեխնոլոգիական ինստիտուտն է (Օրենբուրգի պետական ​​համալսարանի մասնաճյուղ)։

Միջնակարգ մասնագիտացված կրթության համակարգը ներառում է 8 միջնակարգ մասնագիտացված ուսումնական հաստատություն՝ Բուզուլուկի ֆինանսատնտեսական քոլեջ (Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությանն առընթեր Ֆինանսական համալսարանի մասնաճյուղ (Մոսկվա)), շինարարական, մանկավարժական, բժշկական քոլեջներ, արդյունաբերության և տրանսպորտի քոլեջ, անտառտնտեսություն։, ոռոգման եւ ջրահեռացման տեխնիկում, երաժշտական ​​դպրոց։

Քաղաքային կենտրոնացված գրադարանային համակարգի (ստեղծվել է 1976 թ.) ութ գրադարաններն ունեն գրական և կրթական մեծ հավաքածու[36]։

Տեսարժան վայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի կենտրոնում՝ 20-րդ դարի սկզբին վաճառական Պոդրեզովի կառուցած շենքում կա երկրագիտական ​​թանգարան։ Թանգարանի ցուցադրությունը ներառում է ռուս նկարիչ Ֆ. Մալյավինի գործերը, տիեզերագնաց Յու Ռոմանենկոյի հետ կապված իրեր, առօրյա կյանքի և ազգագրության, ինչպես նաև սարմատական ​​թրերի հավաքածու[37]: Ջրային աշտարակ կառուցված 1903 թ.

Ջրային աշտարակ կառուցված 1903 թ.

Բուզուլուկը մշակույթում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը հիշատակվում է «Ումկա և Բրոնևիչոկ» խմբի «Ես իմ ժողովրդի հետ էի» երգում՝ «Հեծել եմ անցա, վազեցի անցյալով/Բուզուլուկ փառավոր քաղաքը»[38], «Գուցե սա անվերջ տանջանքների վերջն է» բանաստեղծության մեջ։ ...» Միխայիլ Ալիևսկու[39], Ալդան-Սեմյոնովի «Կարմիր և սպիտակ» վեպում, Նիկոլայ Կոնդրատևի «Մարշալ Բլյուչեր» գրքում, Ալեքսանդր Նևերովի «Տաշքենդը հացահատիկի քաղաք է» պատմվածքում (1923 թ.) և «Տաշքենդը հացահատիկի քաղաք է» ֆիլմը (1968):

Դաութ Յուլտիի «Արյուն» (բաշկիրերեն՝ Ҡan) վեպի որոշ գործողությունները տեղի են ունենում Բուզուլուկում։

Վալենտին Պիկուլի «Բայազետ» վեպում. «Կեղտոտ լվացքներով և դատարկ շշերով լցված ճամպրուկի մեջ նրանք փորեցին գեներալ Բեզակի մի փոքրիկ կանաչ գիրք, որն արդեն լեգենդար չէր դարձել կանաչ գույնի, իսկ տիտղոսաթերթի վրա նույնիսկ նվերի վկայագիր կար հեղինակի կողմից. «Պարոն Պացևիչին՝ ի նշան ստերլետի, որը կերել են 1869 թվականի օգոստոսի 23-ին Բուզուլուկ կայարանում Նորին գերազանցություն սենատորի ներկայությամբ։ Կ. Ի. Վլախոպուլով Հեղինակը երախտապարտ է վերաբերմունքի համար»:

Ալեքսեյ Տոլստոյի «Նիկիտայի մանկությունը» պատմվածքում. «Երեկոյան Նիկիտան նայեց նկարներին Նիվայում և կարդաց նկարների բացատրությունները: Քիչ հետաքրքիր էր. <…> Հաջորդ նկարը պատկերում էր Բուզուլուկ քաղաքի տեսարանը. ճանապարհի եզերք և կոտրված անիվ, իսկ հեռվում՝ տախտակաշատ տներ, եկեղեցի և ամպից եկող թեք անձրև»։

Ի հիշատակ 1942 թվականին Չեխոսլովակիայի բանակի կազմավորման սկզբի Չեխիայի Բուզուլուկ քաղաքում Պրահայի կենտրոնական փողոցներից մեկը անվանակոչվել է ul. Բուզուլուկա.

Սպորտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • «Գազովիկ» ֆուտբոլային ակումբ
  • «Նեֆտյանիկ» ֆուտբոլային ակումբ
  • «Վոդնիկ» ֆուտբոլային ակումբ
  • Կանանց ֆուտբոլային ակումբ «Բուզուլուչանկա»
  • «Կրիստալ» հոկեյի ակումբ
  • Սամբիստ Ալեքսանդր Ուլյանինը
  • Խառը մենամարտերի համաշխարհային մրցույթների մրցանակակիր (Սմորուդով Վադիմ Վիտալիևիչ)
  • Օլիմպիադաների և ջրացատկի համաշխարհային մրցումների մրցանակակիրներ (Դոբրոսկոկ Ալեքսանդր Միխայլովիչ, Դոբրոսկոկ Դմիտրի Միխայլովիչ)

ՔԿՀ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայումս քաղաքում գործում է Օրենբուրգի մարզում Ռուսաստանի Դաշնային քրեակատարողական ծառայության թիվ 2 կանանց ուղղիչ գաղութը։ Այն գտնվում էր այն տարածքում, որը նախկինում պատկանել է Սպասո-Պրեոբրաժենսկի վանքին։ 1936 թվականի օգոստոսի 23-ին վանքի հիմքի վրա ստեղծվել է գաղութ-կոմունա փողոցային երեխաների՝ բռնադատված ծնողների երեխաների համար։ 1941 թվականի հոկտեմբերից մինչև 1950 թվականը անչափահաս դատապարտյալներն իրենց պատիժը կրել են մանկական աշխատանքային գաղութում։ 1950 թվականի դեկտեմբերին դատապարտված անչափահասների Բուզուլուկ աշխատանքային գաղութը վերակազմավորվեց տղաների աշխատանքային կրթական գաղութի 250 տեղով։ 2011 թվականին այն վերանշանակվել է որպես ընդհանուր ռեժիմի ուղղիչ գաղութ՝ 300 հոգանոց բնակչությամբ դատապարտված կանանց պատիժը կրելու համար:

Բնակելի տարածքի տարածքում գործում է ակումբ, դատապարտյալների գրադարան, 1998 թվականից վերազինված է աղոթարան։ Գործում է բազմաբնույթ դուստր ֆերմա, որտեղ աճեցնում են բանջարեղեն և արտադրում միս (խոզեր և խոշոր եղջերավոր անասուններ, ոչխարներ, սագեր, բադեր, ածան հավեր): Դատապարտյալների աշխատանքային ադապտացիայի կենտրոնի վայրերում արտադրվող ապրանքների հիմնական տեսակը հագուստն է. համազգեստ, հագուստ հատուկ ջոկատայինների համար. երրորդ անձանց պատվերները կատարվում են. Հիմնադրվել է հրուշակեղենի և հացաբուլկեղենի, հանքային ջրի, փայտանյութի արտադրություն[40]։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Поспелов Е. М. Географические названия России: Топонимический словарь. — М.: АСТ; Астрель, 2008. — С. 123.
  2. ↑ Моисеев Б. А. Местные названия Оренбургской области. — Оренбург, 2013. — С. 60.
  3. ↑ Никонов В. А. Краткий топонимический словарь. — М.: Мысль, 1966. — С. 68.
  4. ↑ Буканова Р. Г. Бузулукская крепость// Башкирская энциклопедия Արխիվացված է Ապրիլ 6, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:
  5. ↑ Воейков А. И. (1890–1907). «Бузулук, город». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  6. ↑ Кулбахтин Н. М. «Бузулук». // Башкирская энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին. Վերցված է 2020-06-06-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ Никитин С. А. Как квакеры спасали Россию. — М.: Новое литературное обозрение, 2020. — 408 с. — ISBN 978-5-4448-1242-6
  8. ↑ «Парк-отель «Пушкин»». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-04-ին. Վերցված է 2015-04-27-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ Свобода Л. [militera.lib.ru/memo/other/svoboda_l/index.html От Бузулука до Праги.] «Источник». Արխիվացված օրիգինալից 2018-12-22. Վերցված է 2019-01-03-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) — М.: Воениздат, 1969.
  10. ↑ «Закон Оренбургской области «Об административно-территориальном устройстве Оренбургской области»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-11-01-ին. Վերցված է 2016-12-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ «Закон «Об утверждении перечня муниципальных образований Оренбургской области и населённых пунктов, входящих в их состав»». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-02-13-ին. Վերցված է 2016-12-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ «Устав муниципального образования город Бузулук Оренбургской области». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-06-26-ին. Վերցված է 2016-12-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ Официальное наименование муниципального образования — муниципальное образование город Бузулук Оренбургской области. Понятия «муниципальное образование», «муниципальное образование город Бузулук Оренбургской области», «город Бузулук», «город», «городской округ» по тексту Устава используются как равнозначные
  14. ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 14,15 14,16 14,17 14,18 14,19 14,20 14,21 14,22 14,23 14,24 14,25 14,26 14,27 14,28 14,29 14,30 14,31 14,32 14,33 14,34 14,35 «Народная энциклопедия «Мой город». Бузулук» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-05-ին. Վերցված է 2014-06-17-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  19. ↑ 19,0 19,1 Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 «Города и районы Оренбургской области. Оренбург. Типография Оренбургстата. 2004. - 283 с.» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-04-15-ին. Վերցված է 2015-05-03-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 «Административно-территориальное деление Оренбургской области на 1 января 2008 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-16-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 «Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Оренбургской области» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-27-ին. Վերցված է 2014-06-05-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  30. ↑ 30,0 30,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  31. ↑ 31,0 31,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  33. ↑ 33,0 33,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  35. ↑ 35,0 35,1 «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
  36. ↑ «Образование в городе». {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ url-status (link)
  37. ↑ «Бузулукский историко-краеведческий музей». Портал правительства Оренбургской области. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-13-ին. Վերցված է 2019-04-13-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  38. ↑ Альбом «Компакт» Արխիվացված 2009-07-26 Wayback Machine — сайт группы
  39. ↑ «Стихи и проза Михаила Алиевского». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-26-ին. Վերցված է 2011-04-13-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  40. ↑ «Историческая справка». www.56.fsin.su. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-06-01-ին. Վերցված է 2019-06-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Альтов В. Г. Бузулук. — Челябинск, Южно-Уральское кн. изд-во, 1980. — 128 с., ил.
  • Свобода Л. От Бузулука до Праги = Z Buzuluku do Prahy / Авторизованный перевод с чешского. Переводчики Грачёв С. И. и Петров Ф. П.. — Воениздат, 1963. — 408 с. — 15 000 экз.

Հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բուզուլուկ&oldid=10156377» էջից