Բահարիա
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Բահարիա | ||
 | ||
| Երկիր |  Եգիպտոս | |
| Մակերես | 2000 կմ² | |
| ԲԾՄ | 211±1 մետր | |
| Բնակչություն | 32 815 մարդ (նոյեմբերի 11, 2006)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| ||
Բահարիա (արաբ․՝ الواحات البحرية Эль-Вахат Эль-Бахария «Северные оазисы», ղպտ.՝ ϯⲟⲩⲁϩ ⲙ̀ⲡⲉⲙϫⲉ Ти-Уах Эм-Пемже "Пемджеский оазис" или ղպտ.՝ ⲧⲁⲥⲧ(ⲥ) от եգիպ.՝ dsds[2]), օազիս Եգիպտոսում, Ալ֊Գիզայի մուֆազայում։ Կա թանգարան։ Մշակվում են հիմնական գյուղատնտեսական մշակաբույսերը՝ գուավա, մանգո, խուրմա, ձիթապտուղ։ Կան նաև ավելի քան 400 աղբյուրներ հանքային ջրի, սառը և տաք։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օազիսը գտնվում է Կահիրեից մոտ 370 կմ հարավ-արևմուտք։ Այն ունի օվալի ձև, որը ձգվում է հյուսիսից հարավ-արևմուտք։ Երկարությունը՝ մինչև 94 կմ, լայնությունը՝ մինչև 42 կմ։ Ընդհանուր մակերեսը՝ մինչև 2000 կմ2։
Բնակավայր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բահարիա օազիսը բաղկացած է մի քանի գյուղերից, որոնցից ամենամեծը (շրջանի վարչական կենտրոնը) կոչվում է Բավիթի։ Հարևանությամբ գտնվում է Քասր գյուղը։ Դեպի արևելք, մոտ տասը կիլոմետր հեռավորության վրա, ընկած են Մանդիշահ և Իզ-Զուբա գյուղերը, որոնց միջև գտնվում է Ագուզ փոքրիկ գյուղը։ Եվս մի քանի կիլոմետր դեպի արևելք գտնվում է ամենաարևելյան գյուղը՝ Հարան։ Վերջին գյուղը կոչվում է Խիյազ, բայց այն ոչ բոլորի կողմից է համարվում Բահարիայի մի մաս, քանի որ այն շատ հեռու է մնացած բոլոր գյուղերից՝ Բավիթիից մոտ 50 կմ հարավ։
Ժողովուրդ և մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օազիսի բնակչությունը կամ վահաթի մարդիկ (արաբերեն բառից Վահա, այսինքն՝ օազիս) հին ժողովրդի հետնորդներն են, որոնք բնակեցրել են օազիսը, Լիբիայից և Հյուսիսային ափից բեդվինյան ցեղերը, ինչպես նաև Նեղոսի հովտի այլ ժողովուրդները, որոնք բնակություն են հաստատել օազիսում։ Վահաթիի մարդկանց մեծ մասը մահմեդական են։ Բահարիայում կան բազմաթիվ մզկիթներ։ Օազիսում սոցիալական կառուցվածքը մեծապես ազդում է իսլամի վրա։
Ավանդական երաժշտությունը շատ կարևոր է վանատիի համար։ Հասարակական հավաքույթներում, հատկապես հարսանիքներում, երաժշտությունը կատարվում է ֆլեյտաների, հարվածային գործիքների և սիմսիմիի միջոցով (տավիղի նման գործիք)։ Գյուղական ավանդական երգերը սերնդեսերունդ փոխանցվում են, ստեղծագործվում են նաև նոր երգեր։ Ժամանակակից արաբական երաժշտությունը հայտնի է նաև օազիսում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բահարիայում մնացել են Ալեքսանդր Մակեդոնացու տաճարի ավերակները։ Որոշ հնագետներ կարծում են, որ հրամանատարն անցել է Բահարիայի միջով՝ վերադառնալով Ամոնի պատգամախոսից Սիվայի օազիսից։ 1996-ում սկսվեց հունահռոմեական նեկրոպոլիսի պեղումը, որը հայտնի է որպես ոսկե մումիաների հովիտ։ Պեղվել են այդ դարաշրջանի մոտ 34 դամբարաններ։
Օազիսի հնագույն ժայռերում գիտնականները հայտնաբերել են կարկարոդոնտոզավրի, բահարիազավրի և ստոմատոզուխուսի կմախքների մնացորդներ, որոնք թվագրվում են մոտ 95 միլիոն տարի առաջ։
Ժամանակակից կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերջին 30 տարիների ընթացքում օազիսը արագորեն փոխվել է։ 1970-ականների սկզբին բահարիան Կահիրեին կապող ասֆալտապատ ճանապարհ է բացվել։ Նոր ճանապարհով եկավ էլեկտրաէներգիան, մեքենաները, հեռուստատեսությունը, հեռախոսագծերը։ Բացի այդ, փոխվեց այն լեզուն, որով խոսում էին վախաթիի մարդիկ, և Կահիրեի բարբառն ավելի ու ավելի ազդվեց դրա վրա երաժշտության և հեռուստատեսության միջոցով։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бахария // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://www.webcitation.org/69rYPjwRN
- ↑ Osing, Jürgen (1998). Hieratische Papyri aus Tebtunis I. Copenhagen. էջ 55.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)