Ավստրալիական անտարկտիկական տարածք

Ավստրալիական անտարկտիկական տարածք
Տեսակ	Ավստրալիայի ներքին տարածք և Տարածքային պահանջներ Անտարկտիկայում
Մայրցամաք	Անտարկտիդա
Երկիր	Ավստրալիա
Վարչատարածք	Անտարկտիկայի համաձայնագրի տարածք
Մակերես	5 896 500 կմ²
Ձևավորում	հունիսի 13, 1933[…]

Ավստրալիական անտարկտիկական տարածք (անգլ.՝ Australian Antarctic Territory), Անտարկտիկայի հատված, որին հավակնում է Ավստրալիան, համարվում է նրա ներքին տարածքը։ Այն Անտարկտիկայի ամենամեծ հատվածն է, որին հավակնում է ցանկացած երկիր։ Սեկտորը բաղկացած է բոլոր կղզիներից և տարածքներից, որոնք գտնվում են 60° հարավ և 160° արևելք` բացառությամբ Ադելի երկրի, որը տարածքը բաժանում է արևմտյան (առավելագույն մաս) և արևելյան (փոքր մաս) մասերի։ Տարածքը արևմուտքից սահմանակից է Մոդ թագուհու երկրին, իսկ արևելքից` Ռոսայի տարածքին։ Ամբողջ տարածքն անմարդաբնակ է, բացառությամբ գիտական կայանների սպասարկող անձնակազմի։ Տարածքում կան երեք ավստրալիական բևեռային կայաններ, որոնք իրականացնում են տարբեր հետազոտական աշխատանքներ։ Ընդհանուր տարածքը կազմում է մոտ 5.896.500 կմ²։ Եթե Ավստրալիայի տարածքային պահանջները ընդունվեին, ապա նրա տարածքը կկազմեր 13.588.524 կմ², այն պակաս կլիներ Ռուսաստանի տարածքից, բայց միևնույն ժամանակ կդառնար աշխարհում մեծությամբ երկրորդ պետությունը։

Տարածքային բաժանումներ

Տարածքը բաժանված է ինը շրջանների՝ արևմուտքից արևելք.

№	Շրջան	Արևմտյան սահման	Արևելյան սահման
1	Էնդերբիի երկիր	044°38' արևելք	056°25' արևելք
2	Քեմպի երկիր	056°25' արևելք	059°34' արևելք
3	Մակ Ռոբերտսոնի երկիր	059°34' արևելք	072°35' արևելք
4	Արքայադուստր Եղիսաբեթի երկիր	072°35' արևելք	087°43' արևելք
5	Վիլհեմ II-ի երկիր	087°43' արևելք	091°54' արևելք
6	Թագուհի Մերիի երկիր	091°54' արևելք	100°30' արևելք
7	Ուիլքսի երկիր	100°30' արևելք	136°11' արևելք
8	Գեորգ V-ի երկիր	142°02' արևելք	153°45' արևելք
9	Օտսի երկիր	153°45' արևելք	160°00' արևելք

Կայաններ

Գործող և փակված կայաններ՝ արևմուտքից արևելք.

Կայան	Երկիր	Կարգավիճակ	Լայնություն	Երկայնություն	Շրջան
Երիտասարդական (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Սառեցված	67°40' հարավ	45°51' արևելք	Էնդերբի երկիր
Մոուսոն (անտարկտիկական կայան)	Ավստրալիա	Գործեղ	67°36' հարավ	62°52' արևելք	Մակ Ռոբերտսոնի երկիր
Միություն (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Փակ	70°35' հարավ	68°47' արևելք	Մակ Ռոբերտսոնի երկիր
Բարեկամություն-4 (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Փակ	69°44' հարավ	72°42' արևելք	Արքայադուստր Եղիսաբեթի երկիր
Չժունշան (անտարկտիկական կայան)	Չինաստան	Գործող	69°22' հարավ	76°22' արևելք	Արքայադուստր Եղիսաբեթի երկիր
Առաջընթաց (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Գործող	69°23' հարավ	76°23' արևելք	Արքայադուստր Եղիսաբեթի երկիր
Դեյվիս (անտարկտիկական կայան)	Ավստրալիա	Գործող	68°35' հարավ	77°58' արևելք	Արքայադուստր Եղիսաբեթի երկիր
Սովետական (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Փակ	77°58′ հարավ	89°16′ արևելք	Վիլհեմ II երկիր
Խաղաղության (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Գործող	66°33' հարավ	93°01' արևելք	Թագուհի Մերիի երկիր
Կոմսոմոլյան (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Փակ	74°05' հարավ	97°29' արևելք	Թագուհի Մերիի երկիր
Արևելք (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Գործող	78°28' հարավ	106°48' արևելք	Ուիլկսի երկիր
Ուիլկս (անտարկտիկական կայան)	Ավստրալիա	Փակ	66°15' հարավ	110°32' արևելք	Ուիլկսի երկիր
Քեյսի (անտարկտիկական կայան)	Ավստրալիա	Գործող	66°17' հարավ	110°31' արևելք	Ուիլկսի երկիր
Կոնկորդիա (անտարկտիկական կայան)	Ֆրանսիա Իտալիա	Գործող	75°06' հարավ	123°23' արևելք	Ուիլկսի երկիր
Լենինգրադյան (անտարկտիկական կայան)	Ռուսաստանի Դաշնություն	Սառեցված	69°30' հարավ	159°22' արևելք	Օտսայի երկիր

Պատմություն

1841 թվականի հունվարի 9-ին Մեծ Բրիտանիան նախ պահանջեց իր իրավունքները Վիկտորիայի երկրի նկատմամբ (ոչ պաշտոնապես), իսկ 1930 թվականին՝ Էնդերբի երկրի։ 1933 թվականին Բրիտանիան 60° հարավ և 160° ու 45° արևելք գտնվող բոլոր տարածքները հանձնեց Ավստրալիային։ Ադելի երկրի հետ սահմանները վերջնականապես հաստատվել են 1938 թվականին։ 1947 թվականին այդ տարածքում ընդգրկվեցին նաև Հերդ և Մակդոնալդ կղզիները, որոնք փոխանցվել էին Մեծ Բրիտանիայի կողմից։ Մաուսոնը՝ Ավստրալիայի Անտարկտիկայի առաջին հետազոտական կայարանը, հիմնադրվել է 1954 թվականի փետրվարի 13-ին։

Ավստրալիայի իրավունքներն այս տարածքի նկատմամբ ճանաչվել են Միացյալ Թագավորության, Նոր Զելանդիայի, Ֆրանսիայի և Նորվեգիայի կողմից։ Բայց, քանի որ Ավստրալիան ստորագրել է Անտարկտիկայի համաձայնագիրը, դա չի խանգարում այլ երկրների գիտական ծրագրերի իրականացմանը։ Այն միայն վերահսկողություն է պահպանում այս տարածքի վրա այնպես, որ չսահմանափակի այլ երկրների իրավունքները և չխախտի պայմանագիրը։ Պայմանագրի ստորագրումից հետո Հերդ և Մակդոնալդ կղզիները սկսեցին ձևավորել առանձին արտաքին տարածք, քանի որ աշխարհագրորեն դրանք գտնվում են 60° հարավ և դրանք պայմանագրով ընդգրկված չեն։

Փոստային նամականիշեր

1957 թվականից Ավստրալիան պարբերաբար թողարկում է փոստային նամականիշեր Ավստրալիայի Անտարկտիկայի տարածքի համար։ Բոլորը նվիրված էին Անտարկտիդայի թեմային և բոլորը պաշտոնապես ընդունվում էին փոստով։ Այսպիսով, դրանք փաստացի Ավստրալիայի նամականիշեր էին, որոնք թողարկվում էին միայն Անտարկտիկայի տարածքի անունից։

Հեռախոսային կապ

Տարածքն ունի իր սեփական +672 հեռախոսային ծածկագիրը։ Ավստրալիայի կողմից շահագործվող անտարկտիկական կայաններ կարելի է հասնել աշխարհի ցանկացած կետից։ Հեռախոսային ծածկագրեր. 10-6 Դեյվիսի համար, 11-7 Մաուսոնի համար, 12-8 Քեյսիի համար և 13-9 Մաքքուորի (կղզի) համար, կոդը հավաքելուց հետո հարկավոր է հավաքել եռանիշ հեռախոսահամար։

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Австралийское Антарктическое Управление(անգլ.)
PDF-карта ААТ(անգլ.)
Австралийская Антарктическая газета(անգլ.)
Русские станции на территории ААТ(անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավստրալիական անտարկտիկական տարածք» հոդվածին։

[_ebe820898dbb3cfa-1] Table of Acts // Australian Antarctic Territory Act 1954

[_340981d6d644fdde-2] 2 // Australian Antarctic Territory Act 1954

[_c2698d24791477a1-3] 2 // Australian Antarctic Territory Acceptance Act 1933

[1]

[2]

[3]