Այրոնբրիջի կիրճ
| Այրոնբրիջի կիրճ | |
|---|---|
.JPG) | |
| Տեսակ | կիրճ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Վարչատարածք | Գորջ |
| Նյութ | երկաթ |
| Կազմված է | Երկաթե կամուրջ |
 | |
 | |
Այրոնբրիջի կիրճ, Սեվերն գետի առաջացրած խոր կիրճը Անգլիայի Շրոփշիր կոմսության Ուեսթ Միդլենդս շրջանում։ Առաջացել է վաղ անցյալում ցամաքած Լափվորթ լճի սառցադաշտային ապարների արտահոսքի հետևանքով՝ սառցե դարաշրջանի վերջում։ Կիրճը կազմող ժայռերի կտրվածքային ուսումնասիրությունները բացահայտեցին, որ կիրճը հարուստ է այնպիսի օգտակար հանածոներով, ինչպիսիք են ածուխը, երկաթը, կրաքարը և հրակայուն կավը։ Այս բացահայտումը նպաստեց տարածքի կտրուկ տնտեսական աճին արդյունաբերական հեղափոխության վաղ շրջանում[1][2]։ Կիրճը սկզբնապես կոչվում էր Սեվերնի կիրճ, իսկ ներկայումս կրում է նրա վրա կառուցված երկաթե կամրջի (անգլ.՝ Iron Bridge) անունը, որն աշխարհում առաջին երկաթե կամուրջն է և հանդիսանում է նաև շրջանում ծավալված արդյունաբերության խորհրդանիշ-հուշարձան։ Կամուրջը կառուցվել է 1779 թվականին և իրար է կապել արդյունաբերական Բրոսլի քաղաքը և հանքարդյունաբերական Մեդլի ավանը։ Տարածքը վաղ արդյունաբերողների շրջանում հռչակվել էր երկու պատճառով՝ անմշակ ածխի, երկաթի հանքաքարի, կրաքարի և կավի հանքանյութերից հենց կիրճում արտադրում էին երկաթ, կավե խողովակներ, հախճապակի, կղմինդր և ճենապակի, ապա Սեվերն գետի միջոցով կազմակերպում փոխադրումը։ Խորը և լայն գետը հնարավորություն էր տալիս արտադրանքը հասցնել մինչև ծով։
Կազմավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրճի միջով հոսում է Սեվերն գետը դեպի Բրիստոլի ջրանցք։ Այն կազմավորվել է նախորդ սառցե դարաշրջանում, երբ Իռլանդական ծովի սառույցները լցվեցին նախկինում հյուսիսային կողմով հոսող գետը, որը հավաքվելով ստեղծեց Լափվորթ լիճը։ Լճի մակարդակը շարունակ բարձրանում էր, մինչև որ ջուրը հասավ բլուրներին և նրանց միջով ճանապարհ ճեղքեց դեպի հարավ։ Այս հոսքն առաջացրեց մի կիրճ և մշտապես շեղում էր գետի հոսքը դեպի հարավ[3][4][5][6]։
Բնակավայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրճը գտնվում է արարողակարգային, ոչ քաղաքային Շրոփշիր կոմսության տարածքում, որտեղ գտնվում են Այրոնբրիջ, Քոուլբրուկդեյլ և Քոուլփորթ բնակավայրերը։ Տարածքը բաժանված է երեք եկեղեցական, ծխական համայնքների՝ Լայթմուր, Այրոնբրիջ և Քոուլփորթ ու Ջեկֆիլդ։ Եկեղեցական համայնքների գրասենյակները գտնվում են Ջեկֆիլդում[7]։ Բնակչության ընդհանուր թիվը ըստ 2011 թվականի մարդահամարի կազմում է 3.275 մարդ[8]։
Բնապահպանությունը կիրճում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Կանաչ աշխարհ» բնապահպանական կենտրոնը (անգլ.՝ Green Wood Centre ) քսան տարվա ընթացքում իրականացրել է նոր աշխատակազմի և կանաչապատման ու անտառապատման ոլորտի մասնագետների ուսուցում և կազմակերպել կիրճի բնական պուրակների ու անտառների պահպանման և նոր կանաչ տարածքների ստեղծման աշխատանքներ։ 1986 թվականին կիրճի մոտավորապես 260 հեկտար տարածք ընդգրկվեց Միացյալ Թագավորությունում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում, ինչը նույնպես նպաստեց տարածքում բնապահպանական միջոցառումների զարգացմանը։ «Severn Gorge Countryside Trust» և «The Green Wood Centre» կազմակերպությունները իրականացնում են նաև բնապահպանական միջոցառումներում տեղացիների և կամավորների ներգրավում՝ անտառային թավուտների պահպանման, մացառների հեռացման, եղնիկների պաշտպանության և բնական լանդշաֆտների պահպանման աշխատանքներում։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
 |
|
| Գետը կամրջից | Կամրջի վերանորոգման աշխատանքներ | Տեսարան օդանավի բարձրությունից |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Pannett, David (2008). «The Ice Age Legacy in North Shropshire» (PDF). Proceedings of the Shropshire Geological Society. 13: 86–91. ISSN 1750-855X. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին.
- ↑ Wills, L.J. (1924). «The Development of the Severn Valley in the Neighbourhood of Iron-Bridge and Bridgnorth». Quarterly Journal of the Geological Society. 80: 274–308. doi:10.1144/GSL.JGS.1924.080.01-04.15. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին.
- ↑ Lapworth, C. (1898).
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն); Missing or empty|title=(օգնություն) - ↑ Harmer, F.W. (1907). «The Origin of Certain Cañon-like Valleys». Quart. J. geol. Soc. Lond. 63: 470–514. doi:10.1144/GSL.JGS.1907.063.01-04.33.
- ↑ Wills, L.J. (1924). «The Development of the Severn Valley in the Neighbourhood of Iron-Bridge and Bridgnorth». Quarterly Journal of the Geological Society. 80: 274–308. doi:10.1144/GSL.JGS.1924.080.01-04.15.
{{cite journal}}: Text "Quart. J. geol. Soc. Lond." ignored (օգնություն) - ↑ Beckinsale, R.P.; Richardson, L. (1964). «Recent Findings on the Physical Development of the Lower Severn Valley». The Geographical Journal. 130 (1): 87–105. JSTOR 1794269.
- ↑ «Welcome». The Gorge Parish Council. 2014 թ․ փետրվարի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ «Civil Parish population 2011». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Այրոնբրիջի կիրճ կատեգորիայում։ |
- Ironbridge Gorge Visitor Information
- Telford Culture Zone Արխիվացված 2014-08-04 Wayback Machine
- Tourism Website for Ironbridge
- Ironbridge Gorge.com
- Ironbridge Pub Locations Արխիվացված 2021-01-22 Wayback Machine
- Ironbridge Gorge Tourism website Արխիվացված 2021-03-09 Wayback Machine
- ITV Local footage at Ironbridge Gorge Արխիվացված 2009-02-01 Wayback Machine
- Photo of the Gorge from the air(չաշխատող հղում)
- The Ironbridge Gorge Արխիվացված 2003-12-06 Wayback Machine by Virtual Shropshire
- World Heritage Site information from UNESCO
- Map of UNESCO World Heritage Site
- Ironbridge Archaeology Արխիվացված 2006-02-02 Wayback Machine
- Green Wood Centre
- Severn Gorge Countryside Trust
- Green Gym Արխիվացված 2007-10-16 Wayback Machine
- Landslides in the Ironbridge Gorge by the British Geological Survey
