Այրոնբրիջի կիրճ

Այրոնբրիջի կիրճ
Տեսակ	կիրճ
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Վարչատարածք	Գորջ
Նյութ	երկաթ
Կազմված է	Երկաթե կամուրջ

Այրոնբրիջի կիրճ, Սեվերն գետի առաջացրած խոր կիրճը Անգլիայի Շրոփշիր կոմսության Ուեսթ Միդլենդս շրջանում։ Առաջացել է վաղ անցյալում ցամաքած Լափվորթ լճի սառցադաշտային ապարների արտահոսքի հետևանքով՝ սառցե դարաշրջանի վերջում։ Կիրճը կազմող ժայռերի կտրվածքային ուսումնասիրությունները բացահայտեցին, որ կիրճը հարուստ է այնպիսի օգտակար հանածոներով, ինչպիսիք են ածուխը, երկաթը, կրաքարը և հրակայուն կավը։ Այս բացահայտումը նպաստեց տարածքի կտրուկ տնտեսական աճին արդյունաբերական հեղափոխության վաղ շրջանում։ Կիրճը սկզբնապես կոչվում էր Սեվերնի կիրճ, իսկ ներկայումս կրում է նրա վրա կառուցված երկաթե կամրջի (անգլ.՝ Iron Bridge) անունը, որն աշխարհում առաջին երկաթե կամուրջն է և հանդիսանում է նաև շրջանում ծավալված արդյունաբերության խորհրդանիշ-հուշարձան։ Կամուրջը կառուցվել է 1779 թվականին և իրար է կապել արդյունաբերական Բրոսլի քաղաքը և հանքարդյունաբերական Մեդլի ավանը։ Տարածքը վաղ արդյունաբերողների շրջանում հռչակվել էր երկու պատճառով՝ անմշակ ածխի, երկաթի հանքաքարի, կրաքարի և կավի հանքանյութերից հենց կիրճում արտադրում էին երկաթ, կավե խողովակներ, հախճապակի, կղմինդր և ճենապակի, ապա Սեվերն գետի միջոցով կազմակերպում փոխադրումը։ Խորը և լայն գետը հնարավորություն էր տալիս արտադրանքը հասցնել մինչև ծով։

Կազմավորում

Կիրճի միջով հոսում է Սեվերն գետը դեպի Բրիստոլի ջրանցք։ Այն կազմավորվել է նախորդ սառցե դարաշրջանում, երբ Իռլանդական ծովի սառույցները լցվեցին նախկինում հյուսիսային կողմով հոսող գետը, որը հավաքվելով ստեղծեց Լափվորթ լիճը։ Լճի մակարդակը շարունակ բարձրանում էր, մինչև որ ջուրը հասավ բլուրներին և նրանց միջով ճանապարհ ճեղքեց դեպի հարավ։ Այս հոսքն առաջացրեց մի կիրճ և մշտապես շեղում էր գետի հոսքը դեպի հարավ։

Բնակավայրեր

Կիրճը գտնվում է արարողակարգային, ոչ քաղաքային Շրոփշիր կոմսության տարածքում, որտեղ գտնվում են Այրոնբրիջ, Քոուլբրուկդեյլ և Քոուլփորթ բնակավայրերը։ Տարածքը բաժանված է երեք եկեղեցական, ծխական համայնքների՝ Լայթմուր, Այրոնբրիջ և Քոուլփորթ ու Ջեկֆիլդ։ Եկեղեցական համայնքների գրասենյակները գտնվում են Ջեկֆիլդում։ Բնակչության ընդհանուր թիվը ըստ 2011 թվականի մարդահամարի կազմում է 3.275 մարդ։

Բնապահպանությունը կիրճում

Այրոնբրիջ կամուրջը

«Կանաչ աշխարհ» բնապահպանական կենտրոնը (անգլ.՝ Green Wood Centre ) քսան տարվա ընթացքում իրականացրել է նոր աշխատակազմի և կանաչապատման ու անտառապատման ոլորտի մասնագետների ուսուցում և կազմակերպել կիրճի բնական պուրակների ու անտառների պահպանման և նոր կանաչ տարածքների ստեղծման աշխատանքներ։ 1986 թվականին կիրճի մոտավորապես 260 հեկտար տարածք ընդգրկվեց Միացյալ Թագավորությունում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում, ինչը նույնպես նպաստեց տարածքում բնապահպանական միջոցառումների զարգացմանը։ «Severn Gorge Countryside Trust» և «The Green Wood Centre» կազմակերպությունները իրականացնում են նաև բնապահպանական միջոցառումներում տեղացիների և կամավորների ներգրավում՝ անտառային թավուտների պահպանման, մացառների հեռացման, եղնիկների պաշտպանության և բնական լանդշաֆտների պահպանման աշխատանքներում։

Պատկերասրահ

Գետը կամրջից	Կամրջի վերանորոգման աշխատանքներ	Տեսարան օդանավի բարձրությունից

Արտաքին հղումներ

• Ironbridge Gorge Visitor Information
• Telford Culture Zone Archived 2014-08-04 at the Wayback Machine.
• Tourism Website for Ironbridge
• Ironbridge Gorge.com
• Ironbridge Pub Locations Archived 2021-01-22 at the Wayback Machine.
• Ironbridge Gorge Tourism website Archived 2021-03-09 at the Wayback Machine.
• ITV Local footage at Ironbridge Gorge Archived 2009-02-01 at the Wayback Machine.
• Photo of the Gorge from the air(չաշխատող հղում)
• The Ironbridge Gorge Archived 2003-12-06 at the Wayback Machine. by Virtual Shropshire
• World Heritage Site information from UNESCO
• Map of UNESCO World Heritage Site
• Ironbridge Archaeology Archived 2006-02-02 at the Wayback Machine.
• Green Wood Centre
• Severn Gorge Countryside Trust
• Green Gym Archived 2007-10-16 at the Wayback Machine.
• Landslides in the Ironbridge Gorge by the British Geological Survey