Աբդուլա Ալիշ

Աբդուլա Ալիշ
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15, 1908
Ծննդավայր	Köyek, Q50078898?, Spassky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	օգոստոսի 25, 1944 (35 տարեկան)
Վախճանի վայր	Պլյոտցենզեե բանտ, Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, գրող և մանկագիր
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
	Abdulla Alish Վիքիպահեստում

Աբդուլա Ալիշ (թաթարերեն՝ Abdulla Aliş, իսկական անունը՝ Габдуллаҗан Габделбари улы Алишев, Ğabdullacan Ğabdelbarıy uğlı Alişev, սեպտեմբերի 15, 1908(1908-09-15), Köyek, Q50078898?, Spassky Uyezd, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 25, 1944(1944-08-25), Պլյոտցենզեե բանտ, Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա), թաթար խորհրդային բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր, ժուռնալիստ. ստեղծագործել է հիմնականում մանուկների համար։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1908 թվականին, Թաթարստանի Կայուկի գյուղում։ 1927 թվականին ընդունվել է Կազանի հողաշինարարական տեխնիկումը, ավարտելուց հետո աշխատել որպես մելիորատոր, շինարար։ 1933 թվականից անցել է ժուռնալիստական աշխատանքի, դարձել «Пионер каляме» («Պիոների գրիչ») ամսագրի պատասխանատու քարտուղար։ 1938—1941 թթ. սովորել է Կազանի մանկավարժական ինստիտուտում։

1939 թվականին ընդունվել է ԽՍՀՄ գրողների միության շարքերը։ 1941-ին նշանակվել է թաթարական ռադիոկոմիտեի խմբագիր^[1]։

Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին իսկ օրերից մեկնել է ռազմաճակատ, 1941 թվականի հոկտեմբերին Բրյանսկի մատույցներում գերի ընկել գերմանացիներին, նետվել համակենտրոնացման ճամբար, որտեղ հանդիպել է թաթար անվանի բանաստեղծ Մուսա Ջալիլին։ Ալիշին անդամագրել են «Իդել-Ուրալ» լեգեոնին, որտեղ աշխատել է որպես թարգմանիչ^[2]։ Համակենտրոնացման ճամբարում նա Մուսա Ջալիլի հետ հակաֆաշիստական բովանդակությամբ թռուցիկներ է պատրաստել ու ցրել։ Ընդհատակյա իր գործունեության համար 1944 թվականի օգոստոսի 25-ին գիլիոտինահարվել է Բեռլինի Պլյոտցենզեե զինվորական բանտում։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Պիոներական ջոկատի դրոշը» (1931);
Dulqınnar («Ալիքներ» (1934);
Ant («Երդում» (1935);
«Իլգիզի հետ» (բանաստեղծությունների ժողովածու);
Minem abí («Իմ եղբայրը», (բանաստեղծությունների ժողովածու, 1940)^[3];
«Հարևաններ» (պիես),
«Փոքրիկ բանտարկյալը» (պիես)
Ana äkiätläre («Մորս հեքիաթները», 1941)
Sertotmas ürdäk («Բլբլացող բադը», պիես)

Հիշատակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965 թ. Կազանի պիոներների պալատը կոչվել է Աբդուլա Ալիշի անունով^[4]։

Թաթարստանի մայրաքաղաքի Մայիսի 1-ի հրապարակում՝ կազանյան Կրեմլի աշտարակի մոտ, կառուցվել է հուշահամալիր, որի հուշասյան վրա փորագրված է նաև Ալիշի դիմապատկերը։

2002 թվականին Բեռլինի Պլյոտցենզեե բանտի թանգարանի հարևանությամբ գործող Դիմադրության շարժման թանգարանում տեղադրվել է թաթար գրողներ Մուսա Ջալիլին ու Աբդուլա Ալիշին նվիրված ցուցավահանակ։

2018 թ. Թաթարստանի Բոլգար գյուղում՝ պատմա-հնագիտական համալիրի տարածքում բացվել է Աբդուլա Ալիշի թանգարանը^[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Биография Абдуллы Алиша
↑ «Журнал «Лексикон», № 50 від 22 травня 2010 (ռուս.)». Արխիվացված է օրիգինալից 5 березень 2016-ին. Վերցված է 25 серпень 2012-ին.
↑ Стихи Абдуллы Алиша
↑ Популярная заметка об Алише в Казанской газете
↑ https://www.tatar-inform.ru/news/2018/07/21/619945/

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աբդուլա Ալիշ» հոդվածին։

[1] Биография Абдуллы Алиша

[2] «Журнал «Лексикон», № 50 від 22 травня 2010 (ռուս.)». Արխիվացված է օրիգինալից 5 березень 2016-ին. Վերցված է 25 серпень 2012-ին.

[3] Стихи Абдуллы Алиша

[4] Популярная заметка об Алише в Казанской газете

[5] ttps://www.tatar-inform.ru/news/2018/07/21/619945/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]