Միսիս Դելոուեյ
Միսիս Դելոուեյ Mrs Dalloway | |
|---|---|
 Վեպի հայերեն թարգմանության շապիկ | |
| Հեղինակ | Վիրջինիա Վուլֆ |
| Տեսակ | վեպ |
| Ժանր | մոդեռնիստական |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Նկարագրում է | Լոնդոն |
| Նախորդ | Jacob's Room? |
| Հաջորդ | Դեպի փարոսը |
| Հրատարակում(ներ) | 1925 թվական, մայիսի 14 |
| Երկիր | Մեծ Բրիտանիա |
| Հրատարակիչ | Հոգարթ Պրես |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1925 թվական, մայիսի 14 |
| Թարգմանիչ հայերեն | Վահե Արսեն |
| Հրատարակում հայերեն | 2021 |
| OCLC | 20932825 |
| Թվային տարբերակ | standardebooks.org/ebooks/virginia-woolf/mrs-dalloway |
 Mrs Dalloway Վիքիպահեստում | |
«Միսիս Դելոուեյ» (անգլ.՝ Mrs Dalloway), անգլիացի գրող Վիրջինիա Վուլֆի՝ 1925 թվականի մայիսի 14֊ին հրատարակված[1] վեպ, որը մանրամասն նկարագրում է բարձր հասարակությանը պատկանող Կլարիսա Դելոուեյի կյանքի մեկ օրը։ Դեպքերը տեղի են ունենում հետ֊առաջին համաշխարհային պատերազմյան Անգլիայում։ Վեպը Վուլֆի ամենահայտնի ստեղծագործություններից է։
Վեպը կազմված է «Միսիս Դելոուեյը Բոնդ փողոցում» և անավարտ «Վարչապետը» պատմվածքներից։ Նկարագրվում է, թե ինչպես է Կլարիսան պատրաստվում երեկոյան իր տանը կայանալիք խնջույքին։ Հիմնական պատկերը պահպանելով՝ պատմությունը ժամանակի մեջ շարժվում է ետ ու առաջ, կերպարների մտքերից ներս և դուրս՝ ստեղծելով Կլարիսայի կյանքի և հասարակության՝ պատերազմի ավանդած կառուցվածքի պատկերը։ 2005 թվականի հոկտեմբերին «Միսիս Դելոուեյ» վեպն ընդգրկվեց Թայմ ամսագրի՝ 1923 թվականից ի վեր գրված 100 լավագույն անգլալեզու գրքերի ցանկում[2]։
Հայերեն տպագրվել է 2021 թվականին «Զանգակ» հրատարակչությունում, թարգմանիչ՝ Վահե Արսեն[3]։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առավոտյան Կլարիսա Դելոուեյը շրջում է Լոնդոնում՝ պատրաստվելով երեկոյան իր տանը կայանալիք խնջույքին։ Այդ պայծառ օրը նրան հիշեցնում է Բուրթոնի գյուղական միջավայրում անցկացրած պատանեկությունը և ստիպում մտածել՝ արդյո՞ք ճիշտ մարդու հետ է ամուսնացել։ Առեղծվածային և պահանջկոտ Փիթեր Վոլշի փոխարեն նա ամուսնացավ ապահովված և հուսալի Ռիչարդ Դելոուեյի հետ, իսկ Սալի Սեթոնի հետ լինելու տարբերակն ընտրել չէր կարող։ Փիթերի առավոտյան այցով նրա մեջ կենդանանում են անցյալի հուշերն ու խնդիրները։
Սեպտիմուս Վորրեն Սմիթն Առաջին համաշխարհային պատերազմի վետերան է և տառապում է հետտրավմատիկ սթրեսով։ Նա ամբողջ օրն անցկացնում է զբոսայգում իտալացի կնոջ՝ Լուկրեցիայի հետ, որտեղ Փիթեր Վոլշը նկատում է նրանց։ Սեպտիմուսին տանջում են հաճախակի և անվերծանելի տեսիլքները, որոնք հիմնականում իր սիրելի ընկեր Էվանսի մասին են, ով պատերազմում զոհվել էր։ Նույն օրը՝ ավելի ուշ, հոգեբույժները փորձում են նրան հարկադրաբար տեղափոխել հոգեբուժարան, ինչից խուսափելու և տանջանքներին վերջ դնելու համար Սմիթը ցատկում է պատուհանից և մահանում։
Կլարիսայի խնջույքն այնքան էլ աշխույժ չի անցնում։ Ընթացքում նրան տեղեկացնում են Սեպտիմուսի ինքնասպանության մասին։ Վերջինս հիանում է այդ անծանոթի արարքով՝ այն համարելով սեփական ապրումներն ու երջանկությունն անձեռնմխելի պահելու փորձ։ Ընդհանուր առմամբ վեպում նկարագրվում է, թե ինչպես է պատերազմը փոխել բոլորի կյանքը․ թե՛ նրանց, ովքեր անմիջականորեն գտնվել են դրա հորձանուտում և կյանքի ու մահվան կռիվ տվել, և թե՛ նրանց, ում բախտ է վիճակվել նորություններին հետևել թերթերի միջոցով։
Կերպարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պարոն Վիլյամ Բրեդշոու, հայտնի հոգեբան, ում մոտ Սեպտիմուսին ուղարկում է վերջինիս բժիշկը՝ դոկտոր Հոլմսը։ Բրեդշոուն նկատում է, որ Սեպտիմուսը լուրջ խնդիրներ ունի նյարդային համակարգի հետ և առաջարկում է բուժման նպատակով որոշ ժամանակ անցկացնել գյուղում։
- Կլարիսա Դելոուեյ, հիսունմեկամյա[4] գլխավոր կերպար։ Ռիչարդի կինն է և Էլիզաբեթի մայրը։ Օրն անցկացնում է անցյալի վերհուշերը փորփրելով և երեկոյան իր տանը կայանալիք խնջույքին պատրաստվելով։ Լոնդոնի բարձր հասարակության վառ ներկայացուցիչներից է։
- Էլիզաբեթ Դելոուեյ, Կլարիսայի և Ռիչարդի տասնյոթամյա դուստրը։ Ունի զարմանալիորեն հանդարտ բնավորություն։ Ի տարբերություն մոր՝ Էլիզաբեթը հաճույք է ստանում քաղաքականությունից և ժամանակակից պատմությունից, երազում է դառնալ բժիշկ կամ ֆերմեր։ Առավել նախընտրում է հոր հետ ժամանակ անցկացնել գյուղում, քան թե ներկա գտնվել մոր խնջույքին։
- Ռիչարդ Դելոուեյ, Կլարիսայի գործնական, «պարզ» ամուսինը, ում թվում է, թե կնոջ հետ հոգեբանական բոլոր կապերը խզվել են։ Կլանված է կառավարությունում ունեցած աշխատանքով։
- Միսս Քիլման, Էլիզաբեթի պատմության ուսուցչուհին է, վերստին ծնված քրիստոնյա։ Նախնիները գերմանացի են։ Հագին տգեղ վերարկու է, քանի որ նա չի ջանում հագնվել այնպես, որ մյուսներին դուր գա։ Խորապես ատում է Կլարիսային, բայց սիրում է ժամանակ անցկացնել Էլիզաբեթի հետ։
- Սալլի Սեթոն, Կլարիսայի սիրած կինը, ում հետ երիտասարդ ժամանակ համբուրվել են։ Այժմ ամուսնացած է և ունի 5 տղա։ Երիտասարդ տարիքում Սալլի հարաբերություններն ընտանիքի հետ լարված էին, ուստի նա ավելի շատ ժամանակ էր անցկացում Կլարիսայի ընտանիքի հետ։
- Լուկրեցիա Սմիթ, Սեպտիմուսի իտալացի կինը։ Ամուսնու հոգեկան անհավասարակշիռ վիճակն իսկական բեռ է դարձել ուսերին, և նա համոզված է, որ դրա համար իրեն են մեղադրում։ Վեպի ողջ ընթացքում նա կարոտում է հայրենիքն ու ընտանիքը, որ զինադադարից հետո լքել էր Սեպտիմուսի հետ ամուսնանալու համար։
- Սեպտիմուս Վորեն Սմիթ, Առաջին համաշխարհային պատերազմի վետերան, ով տառապում է ռազմական նևրոզով և զոհված ընկերոջ մասին անընդհատ տեսիլքներվ։ Պատերազմի պատճառով նա օտարվել է հասարակությունից և համոզված է, որ կորցրել է զգալու ունակությունը։
- Փիթեր Վոլշ, Կլարիսայի հին ընկերներից, ով տանուլ է տվել կյանքի գրեթե բոլոր ռիսկերում։ Անցյալում Կլարիսան մերժել է նրա ամուսնության առաջարկը։ Այժմ վերադարձել է Հնդկաստանից և Կլարիսայի խնջույքի հյուրերի ցանկում է։ Ցանկանում է Հնդկաստանում ամուսնանալ Դեյզի անունով մի ամուսնացած կնոջ հետ, իսկ Անգլիա վերադարձել է կնոջից պաշտոնապես բաժանվելու համար։
- Հյու Վիթբրեդ, Կլարիսայի մեծամիտ ընկերներից, ով ինչ֊որ պաշտոն է զբաղեցնում Մեծ Բրիտանիայի արքայական պալատում։ Կլարիսայի նման նա էլ է կարծում, թե հսկայական դեր ունի Լոնդոնի հասարակության մեջ, սակայն չնայած սրան, Բրութոնը, Կլարիսան, Ռիչարդը և Փիթերը նրան տանել չեն կարողանում։
Ոճը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ողջ վեպը գրված է գիտակցության հոսքի ձևով, այսինքն՝ յուրաքանչյուր նկարագրվող տեսարան կերպարների մտքերի արտացոլանքն է կամ հենց միտքը (բացառությամբ անցյալում կատարված դեպքերի մասին հիշողությունների), որ տեղի են ունենում հունիսյան մեկ օրվա ընթացքում։ Վուլֆը դժվարեցնում է ուղղակի խոսքը կերպարների ներքին խոսքից տարբերակելը[5]։ Հետաքրքիր է, որ հանդիպում ենք ավելի քան 20 կերպարների, բայց վեպի գլխավոր գաղափարն ամփոփված է Կլարիսա Դելոուեյի և Սեպտիմուս Սմիթի կերպարներում։ Վուլֆի կենսագրությունն ուսումնասիրելով կարելի է նկատել բազմաթիվ նմանություններ վեպի գլխավոր կերպարների հետ[6]։
Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1997 թվականին հոլանդացի կինոռեժիսոր Մարլին Գորիսը էկրանավորել է «Միսիս Դելոուեյ» վեպը[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Whitworth, Michael H. (2005 թ․ հունվարի 13). Virginia Woolf (Authors in Context). Oxford University Press. էջ 15. ISBN 9780191516566. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ Grossman, Lev (2010 թ․ հունվարի 8). «All-Time 100 Novels: Mrs. Dalloway». Time. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 5-ին.
- ↑ «Միսիս Դելոուեյ». Զանգակ.
- ↑ Woolf, Virginia (2009), Mrs Dalloway (print), Oxford University Press, էջ 31, «She had just broken into her fifty-second year»
{{citation}}:|format=requires|url=(օգնություն). - ↑ Dowling, David (1991). Mrs Dalloway: Mapping Streams of Consciousness. Twayne Publishers. էջ 46. ISBN 978-0-8057-9414-4.
- ↑ «Virginia Woolf – Modernism Lab Essays». Modernism.research.yale.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «Mrs Dalloway (1997)». British Film Institute. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 5-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միսիս Դելոուեյ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
