Մասնակից:Vache programmer/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
2014 թվականի աշխարհի քարտեզը ըստ Վեբի ցուցանիշների

Համաշխարհային սարդոստայն, հայտնի է ինչպես WWW և the Web, հիշողության տարածություն է որտեղ փաստաթղթերը և այլ ռեսուրսներ առանձնացվում է համատեղ ռեսուրսների տեղադրողներով(URL), փոխկապակցված հիպերտեքս հղումներով, և հասանելի համացանցի միջոցով։ Անգլիացի գիտնական Tim Berners-Lee հայտնագործել է համաշխարհային սարդոստայնը 1989 թվականին։ 1990 թվականին նա գրել է առաջին վեբ բրաուզերը աշխատելով Շվեցարիայի Ժնեև քաղաքում գտնվող CERN ընկերությունում։

Բրաուզերը թողարկվել է 1991֊ին, սկզբում 1991 թվականի հունվարին այլ հետազոտական հաստատությունում , այնուհետև 1991 թվականի օգոստոսին ամբողջ համացանցում։

Համաշխարհային սարդոստայնը Ինֆորմացիոն դարաշրջանի զարգացման կենտրոն եր, և միլյարդավոր մարդկանց համացանց մուտք գործելու հիմնական գործիքը։[1][2][3] Կայքէջերը հիմնականում տեքստային փաստաթղթեր են, ֆորմատավորված և բացատրված հիպերտեքստ նշագրման լեզվով(HTML):[4] Ի առավելություն տեքստերի կայքէջերը կարող են պարունակել նկարներ,տեսանյութեր,աուդիոներ, և ծրագրային մասեր որոնք մատուցվում են օգտագործողին բրաուզերին ինչպես մւլտիմեդիա բովանդակության համահւնչ էջեր։

Ներկառուցված հղումները թույլ են տալիս օգտագործողին ուղղևորվել այլ էջեր: Բազմակի էջեր նման թեմաներով, նմանատիպ տիրույթի անունով, կազմում են կայք։ Կայքի նյութը կարող է մեծապես տրամադրվել հրատարակչի կողմից, կամ առաջանա ինտերակտիվորեն, օգտագործողների բովանդակային նյութերի կամ օգտագործողների գործողություներով պայմանավորված։ Կայքէջը մեծամասամբ լինում է տեղեկատվական, հիմնականում ժամանցային, կամ առևտրային, կառավարական և ոչ կառավարական կազմակերպություների համար։


Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Համաշխարհային սարդոստայնի պատմությունը
Բեռների օգտագործած NeXT համակարգիչը
Միջանցքը որտեղ ծնվել է վեբը։ CERN֊ի առաջին հարկ

Թիմ Բեռներ Լիի համաշխարհային հղման տեղեկատվական համակարգի լինելու հավանականությունը ստեղծվեց 1980 թվականի երկրորդ կեսին։.[5] 1985 թվականին Եվրոպայում գլոբալ համացանցը սկսեց տարածվել և Դոմեյն անուների համակարգը (որի վրա կառուցվել է համատեղ ռեսուրսների տեղադրողը(URL) ) եկավ։ 1988֊ին առաջին IP կապը ստեղծվեց Եվրոպայի և հյուսիսային Ամերիկայի միջև, և Թիմ Բեռները սկսեց բաց խոսել վեբի նման համակարգի լինելու հավանակնության մասին CERN֊ում։1989 թվականի մարտին Թիմ Բեռները "Mesh" անունով համակարգի առաջարկ ներկայացրեց CERN, հղելով ENQUIRE-ին, 1980 թվականի իր ստեղծած ծրագրային ապահովման և տվյալների բազայի նախագծին։ Որն օգտագործում էր «վեբ» բառը և ներկայացնում էր ավելի մշակվող տեղեկատվական համակարգ հիմնված հղումների վրա․ «Պատկերցրեք մի համակարգ որտեղ ամեն փաստաթուղթ ասոցացվում է այն նյութի ցանցի հասցեի հետ որը բնութագրում են, և կարդալու ընթացքում հնարավոր կլինի անցնել հղումով այդ նյութ ընդհամենը մկնիկի մի կլիկով»։Այսսպիսի համակարգը որ նա բնութագրել է կարող է հղվել հիպերտեքստի իմաստներից մեկին, այս տերմինը նա օգտագործել է 1950 թվականին ։ Ոչ մի պատճառ չկա ըստ որի հիպերտեքստը չի կարող պարունակել մւլտիմեդիայի նյութեր այդ պատճառով հետագայում նա անվանեց այդ հիպերմեդիա ։[6]

1990 թվականի նոյեմբերի 12֊ին Robert Cailliau֊ի և իր կոլեգաների օգնությամբ նա պաշտոնապես հրատարակեց հիպերտեքստ ծրագրի մասին անվանելով «համաշխարհային սարդոստայն» կամ կրճատ «վեբ», որը դիտվելու էր բրաուզերի միջոցով օճգտագործելով հաճախորդ֊սերվեր ճարտարագիտություն։ [7] Այս օրերին HTML-ը և HTTP-ն արդեն ստեղծման փուլում էին 2 ամիս և մեկ ամիս էր մնացել առաջին վեբ սերվերի հիմնակակն հաջոված թեստին։

CERN֊ի 2010 թվականի տվյալների կենտրոնը

Գնահատվեց որ 3 ամիս է անհրաժեշտ որ կարդալու համար վեբ֊ը ստեղծվի և 6 ամիս անհրաժեշտ էր որ մշակվի նոր հղումներ ստեղծելու մեխանիզմ և օգտագործողին հետաքրքիր նոր նյութերի մասին ծանուցումներ ստանալը։"Հեղինակայնության գաղափարհի հասունությունը տևեց ավելի երկար,

************

with the wiki concept, WebDAV, blogs, Web 2.0 and RSS/Atom.[8]


Առաջարկը մոդելավորվեց Dynatext կարդացող SGML֊ից հետո տեղեկատվության և կրթաթոշակի հետազոտման ինստիտուտից անջատված Թվային Գրքերի Տեխնոլոգիաների կողմից Բրոուն համալսարանում։CERN-ի կողմից լիցենզավորված Dynatext համակարգը հիմնաքարն էր HyTime-ի միջի SGML ISO 8879:1986 հիպերմեդիայի, բայց այն շատ թանկ էր և իր միջի ամեն փաստաթղթի համար նշանակվաժ էր վճար։ NeXT համակարգիչը օգտագործվել է Բեռների կողմից որպես առաջին վեբ սերվեր , նաև օգտագործվել է առաջին բրաուզերի ստեղծման գործում 1990 թվականին։ 1990 թվականի Սուրբ Ծնունդին

Բեռները արդեն գրել եր բոլոր անրաժեշտ գործիքները վեբի աշխատելու․ առաջին վեբ բրաուզերը և առաջին սերվերը։[9] Առաջին կայքը[10] որը բնութագրում էր հենց այս պրոեկտը հրատարակվեց 1990 թվականի դեկտեմբերի 20֊ին։[11]

Առաջին կայքէջը կարող էր կորել , սակայն Paul Jones ֊ը վստահեցնում է որ Բեռները տվել է նրան այդ կայքէջ֊ի տվյալները մագնիսա-օպտիկական սկավառակի վրա։.[12] 1992 թվականի օգոստոսի 6-ին Բեռները alt.hypertext խմբագրությանը հրապարակեց կարճ ամփոփումը վեբի։[13]Այս ամսաթիվը միքիչ շեղված է մի քանի ամիս անց ստեղծված առաջին վեբ սերվերների պատճառով։ Մեկ այլ օրինակ շեղվածության այն է ,որ մի քանի լրատվամիջոցներ տպել էին որ առաջին վեբի նկարը հրապարակել է 1992 թվականին Բեռներ Լին CERN-ում գտնվող Silvano de Gennaro֊ի Les Horribles Cernettes նկարը, Gennaro-ն հրաժարվել է այս պատմությունից ասելով․«Ամբողջովին խեղաթյուրվել են խոսքերը հանուն էժան սենսացիայի»։[14]



Առաջին սերվերը Եվրոպայից դուրս տեղադրվել է Կալիֆորնիաի Պալո Ալտոի Ստենֆորդի Գծային Արագացուցչային Կենտրոնում: Ըստ WWW Consortium's օրաթերթի դա եղել է 1992֊ի դեկտեմբերին ,[15] սակայն Ստենֆորդի Գծային Արագացուցչային Կենտրոնը ասում է 1991 թվականի դեկտեմբերին[16][17] քանի որ մշակել է փաստաթուղթ «վեբի փոքր պատմությունը» վերնագրով։[18] Հիպերտեքստի հիմնական գաղափարը կենտրոնացված էր 1960֊ակաների նախկին պրոեկտների վրա, օրինակ Բրոուն համալսարանի Հիպերտեքստ խմբագրող համակարգը,Թեդ Նելսոնի Խանադու պրոեկտը և Դուգլաս Ինգելբարտի oN-Line System-ը։Երկուսն էլ ոգեշնչվել էին Վանեվար Բուշի 1945 թվականի «Ինչպես կարող ենք մտածել» ակնարկից։[19]

Բեռների հաջողություն էր միացնել հիպերտեքստը և ինտերնետը։ Իր Բարևելով վեբին գրքում բացատրում է, որ պարբերաբար ասել է 2 կազմակերպություներին որ այդ միացումը հնարավոր է բայց չստանալով օգնություն ավարտել է պրոեկտը ինքնուրույն, այդ ճանապարհին նա զարգացրել է 3 հիմնական տեխնոլոգիա։

Համշխարհային սարդոստայնը ուներ մի շարք տարբերություն համեմատած այդ ժամանակների մյուս հիպերտեքստ համակարգերի հետ։ Վեբը հնարավորություն էր տալիս մի ռեսուրսից մյուսին անցում կատարել առանց ռեսուրսի տիրոջ որևէ գործողության։ Նաև հեշտացավ կայքէջերի մշակումը։Ի տարբերություն նախորդների, ինչպիսիք են HyperCard- ը, համաշխարհային սարդոստայնը ոչ գույքային բնույթ էր կրում, ինչը հնարավորություն է տալիս ինքնուրույն զարգացնել սերվերները և հաճախորդները, ընդլայնել առանց լիցենզավորման սահմանափակումների:1993֊ի ապրիլի 30ին CERN-ը հրապարակեց որ վեբը լինելու է ամբողջովին անվճար։ [21] Հայտարարությունից 2 ամիս անց Gopher-ը հասանելի չէր։ Այդ ժամանակվա հայտնի բրաուզերներն էին ViolaWWW֊ն Unix֊ի համար և X Windowing համակարգը։

Robert Cailliau, Jean-François Abramatic, and Tim Berners-Lee at the 10th anniversary of the World Wide Web Consortium.


Բոլորը համաձայն էին որ Վեբի շրջադարձային կետը սկսվեց 1993֊ին[22] Mosaic բրաուզերի ստեղծման պահից[23] գրաֆիկական բրաուզեր ստեղծված Urbana–Champaign համալսարանի National Center for Supercomputing Applications թիմի կողմից Մարկ Անդրիսոնի գլխավորությամբ։

Ֆինանսավորւմը եղել է Սենատոր Ալ Գորի կողմից։[24] Մոզաիկի գրաֆիկական մասը ընդհանրապես խարնված չեր կայքէջի տեքստի հետ, ինչպիսին եր Gopher-ը։ Մոզաիկի գրաֆիկական ինտերֆեյսը թույլ է տալիս վեբը դառնալ ամենատարածված ինտերնետային պրոտոկոլը։

Թիմ Բեռների հիմնադրած World Wide Web Consortium֊ը առաջին կայքէջն եր։ 1 տարի անց Ֆրանսիաի ազգային համակարգչային հետազոտման լաբարատորիան ստեղծեց 2֊րդ կայքէջը ի օգնություն Եվրոպական Կամիսսիային, և 1996 թվականին Ճապոնիայում ստեղծվեց 3֊րդ միջմայրցամաքային կայքէջը։ 1994 թվականի վերջին ընդհանուր կայքէջերի քանականը համեմատորեն քիչ եր, նայց շատ հայտնի կայքէջեր ակտիվ էին։

Համացանցով կապվում են աշխարհի տարբեր կայքեր: Սա նպաստեց միջազգային չափանիշների զարգացմանը արձանագրությունների եւ ձեւավորման համար: Բերներս-Լին շարունակում է մնալ ներգրավված ցանցային ստանդարտների մշակման ուղղությամբ, ինչպիսիք են էջերը ստեղծելու համար նշագրման լեզուները, եւ նա պաշտպանում է Semantic Web- ի իր տեսլականը։ Վեբը հնարավորություն է ընձեռել տեղեկատվության տարածումը համացանցում հեշտ օգտագործման եւ ճկուն ձեւաչափով: Այսպիսով, կարևոր դեր է խաղացել համացանցի օգտագործման տարածման գործում: [25] Թեև այս երկու տերմիները օգտագործելուց շատ են համընկնում իրար , բայց վեբը համացանցի հոմանիշը չէ։ [26] Վեբը ինֆորմացիոն տարածություն է որը պարունակում է հիպերհղումներով փաստաթղթեր և այլ ռեսուրսներ URL֊երով որոշվող։ Այն իրականացվում է որպես հաճախորդի եւ սերվերի ծրագրային ապահովում, օգտագործելով ինտերնետային արձանագրությունները, ինչպիսին է HTTP-ն և TCP/IP: 2004 թվականին Բերներս֊Լին ասպետ է կարգվել թագուհի Ելիզաբեթ 2֊րդի կողմից, որպես «համացանցի գլոբալ զարգացման ծառայություների համար»։ [27][28]

Ֆունկցիան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաշխարհային ցանցը գործում է որպես դիմումի շերտի արձանագրություն, որը վարում է «վերեւում» (փոխաբերականորեն) համացանցը `օգնելու այն դարձնել ավելի ֆունկցիոնալ: Մոզաիկայի վեբ բրաուզերի գալուստը նպաստեց վեբի առավել օգտագործելի դարձնելուն, ներառյալ պատկերների ցուցադրումը և շարժվող պատկերները (GIFs).

Համացանցի և համաշխարհային ցանցի(վեբի) տերմինները հաճախ օգտագործվում են առանց մեծ տարբերության: Սակայն երկուսն էլ նույնը չեն: Համցանցը ինտերակտիվ համակարգչային ցանցերի գլոբալ համակարգ է: Ընդհակառակը, Համաշխարհային ցանցը համապարփակ փաստաթղթերի եւ այլ ռեսուրսների հավաքածու է, կապված հղումներով և URL-ով: Վեբ ռեսուրսները հասանելի են HTTP կամ HTTPS- ի միջոցով, որոնք հանդիսանում են համացանցի տրանսպորտային արձանագրություններ օգտագործող կիրառական մակարդակի համացանցայինն պրոտոկոլներ:[29]

Հետեւյալ օրինակը ցույց է տալիս վեբ բրաուզերի գործառույթը URL- ում էջ մուտք գործելիս http://www.example.org/home.html. Զննիչը վերլուծում է URL- ի (www.example.org) սերվերի անունը համացանցային պրոտոկոլի հասցեն, օգտագործելով գլոբալ տարածված տիրույթի անունների համակարգը (DNS): Այս որոնումը վերադարձնում է IP հասցեն, ինչպիսիք են 203.0.113.4 կամ 2001: db8: 2e :: 7334 ։ Հետո զննարկիչը պահանջում է ռեսուրս, համացանցում HTTP հարցումը ուղարկելով այդ հասցեով համակարգչին: Այն պահանջում է ծառայություն HTTP ծառայության համար հայտնի TCP պորտի համարից, որպեսզի ընդունող համակարգիչը կարող է տարբերակել HTTP- ի պահանջը այլ ցանցային արձանագրություններից, որը կարող է սպասարկվել : HTTP պրոտոկոլը սովորաբար օգտագործում է 80-րդ պորտը եւ HTTPS արձանագրության համար այն սովորաբար 443-ն է: HTTP- ի խնդրի բովանդակությունը կարող է լինել պարզ նայեք ներքևի նկարում։ 


GET /home.html HTTP/1.1
Host: www.example.org

HTTP- ի խնդրանքը ստացող համակարգիչը այն տրամադրում է վեբ սերվերի ծրագրային ապահովում, 80-րդ պորտում գտնվող հարցումների լսման համար: Եթե վեբ սերվերը կարող է կատարել պահանջը, այն HTTP- ի պատասխանը ուղարկում է բրաուզեր նշելով հաջողություն։ 

HTTP/1.1 200 OK
Content-Type: text/html; charset=UTF-8

հետևելով հարցվող էջի բովանդակությանը: Հիպերտեքստ նշագրող լեզուն (HTML) հիմնական վեբ էջի համար կարող է լինել։ 

<html>
  <head>
    <title>www.Example.org – The World Wide Web</title>
  </head>
  <body>
    <p>The World Wide Web, abbreviated as WWW and commonly known ...</p>
  </body>
</html>

Վեբ զննարկիչը վերլուծում է HTML- ը և մեկնաբանում է տառատեսակը (<title>, <p> պարբերության համար եւ այլն), որը շրջապատում է տեքստը էկրանին ձեւավորելու համար: Շատ վեբ էջեր HTML- ից օգտագործում են այլ ռեսուրսների URL- ներ, օրինակ `պատկերներ, այլ ներկառուցված լրատվամիջոցներ, էջերի վարքագծի վրա ազդող սցենարներ (script) և էջի դասավորության վրա ազդող Կասկադի ոճաթերթեր: Զննարկիչը լրացուցիչ HTTP- ի պահանջներն է ուղարկում վեբ սերվերի այս այլ համացանցի մեդիա տեսակների համար: Քանի որ դրանց բովանդակությունը ստանում է վեբ սերվերի կողմից, զննարկիչը աստիճանաբար էջը ցուցադրում է էկրանին, ինչպես նշված է իր HTML- ի և այս լրացուցիչ ռեսուրսներով:

Կապ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

WWW- ի րոպեանական մասնակցության գրաֆիկական ներկայացում, ցուցադրելով հիպերհղումներ

Վեբ էջերի մեծ մասը պարունակում է հղումներ այլ հարակից էջերին եւ, հնարավոր է, բեռնվող ֆայլեր, աղբյուրի փաստաթղթեր, սահմանումներ եւ այլ վեբ ռեսուրսներ: Հիմնական HTML- ում հղիչը նման է հետևյալին.<a href="http://www.example.org/home.html">www.Example.org Homepage</a>

Հիպերտեքստային հղումների միջոցով փոխկապակցված օգտակար, հարակից ռեսուրսների նման հավաքածուն զետեղված է տեղեկատվության վեբ: Ինտերնետում հրապարակումը ստեղծեց այն, ինչ Թիմ Բերներս֊Լին առաջին անգամ կոչ է արել WorldWideWeb 1990 թ. Նոյեմբերին:

The hyperlink structure of the WWW is described by the webgraph: the nodes of the web graph correspond to the web pages (or URLs) the directed edges between them to the hyperlinks. Over time, many web resources pointed to by hyperlinks disappear, relocate, or are replaced with different content. This makes hyperlinks obsolete, a phenomenon referred to in some circles as link rot, and the hyperlinks affected by it are often called dead links. The ephemeral nature of the Web has prompted many efforts to archive web sites. The Internet Archive, active since 1996, is the best known of such efforts.

Վեբ էջերի դինամիկ թարմացումները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Ajax (programming)

JavaScript - ը սցենարական լեզու է, որն ի սկզբանե մշակվել է 1995 թվականին, Brendan Eich- ի կողմից, ապա Netscape- ում `վեբ էջերում օգտագործելու համար: Ստանդարտացված տարբերակը ECMAScript է:[30] Վեբ էջերը ավելի ինտերակտիվ դարձնելու համար որոշ վեբ հավելվածներ օգտագործում են JavaScript տեխնոլոգիաները, ինչպիսիք են Ajax (ասինխրոն JavaScript և XML): Հաճախորդի սցենարն առաքվում է այն էջով, որը կարող է լրացուցիչ HTTP հարցումներ կատարել սերվերում կամ պատասխանել օգտվողի գործողություններին, ինչպիսիք են մկնիկի շարժումները կամ կտտացնումները կամ նախկին վիճակի վրա հիմնված : Սերվերի պատասխանները օգտագործվում են փոփոխելու ընթացիկ էջը, այլ ոչ թե յուրաքանչյուր պատասխանի հետ նոր էջ ստեղծելու համար, այնպես որ սերվերը պետք է միայն սահմանափակ, աստիճանաբար տեղեկատվություն տրամադրի: Մի քանի Ajax- ի հրահանգները կարող են միաժամանակ մշակվել, և օգտվողները կարող են շփվել էջի հետ, երբ տվյալները վերցվում են: Վեբ էջերը կարող են նաեւ պարբերաբար հարցրում ուղարկել սերվերին, ստուգելու նոր տեղեկատվության լինելը:[31]

WWW prefix[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Many hostnames used for the World Wide Web begin with www because of the long-standing practice of naming Internet hosts according to the services they provide. The hostname of a web server is often www, in the same way that it may be ftp for an FTP server, and news or nntp for a Usenet news server. These host names appear as Domain Name System (DNS) or subdomain names, as in www.example.com. The use of www is not required by any technical or policy standard and many web sites do not use it; the first web server was nxoc01.cern.ch.[32] According to Paolo Palazzi,[33] who worked at CERN along with Tim Berners-Lee, the popular use of www as subdomain was accidental; the World Wide Web project page was intended to be published at www.cern.ch while info.cern.ch was intended to be the CERN home page, however the DNS records were never switched, and the practice of prepending www to an institution's website domain name was subsequently copied. Many established websites still use the prefix, or they employ other subdomain names such as www2, secure or en for special purposes. Many such web servers are set up so that both the main domain name (e.g., example.com) and the www subdomain (e.g., www.example.com) refer to the same site; others require one form or the other, or they may map to different web sites. The use of a subdomain name is useful for load balancing incoming web traffic by creating a CNAME record that points to a cluster of web servers. Since, currently, only a subdomain can be used in a CNAME, the same result cannot be achieved by using the bare domain root.[փա՞ստ]

When a user submits an incomplete domain name to a web browser in its address bar input field, some web browsers automatically try adding the prefix "www" to the beginning of it and possibly ".com", ".org" and ".net" at the end, depending on what might be missing. For example, entering 'microsoft' may be transformed to http://www.microsoft.com/ and 'openoffice' to http://www.openoffice.org. This feature started appearing in early versions of Firefox, when it still had the working title 'Firebird' in early 2003, from an earlier practice in browsers such as Lynx.[34] Կաղապար:Unreliable source? It is reported that Microsoft was granted a US patent for the same idea in 2008, but only for mobile devices.[35]

In English, www is usually read as double-u double-u double-u.[36] Some users pronounce it dub-dub-dub, particularly in New Zealand. Stephen Fry, in his "Podgrams" series of podcasts, pronounces it wuh wuh wuh.[37] The English writer Douglas Adams once quipped in The Independent on Sunday (1999): "The World Wide Web is the only thing I know of whose shortened form takes three times longer to say than what it's short for".[38] In Mandarin Chinese, World Wide Web is commonly translated via a phono-semantic matching to wàn wéi wǎng (万维网), which satisfies www and literally means "myriad dimensional net",[39]Կաղապար:Better source a translation that reflects the design concept and proliferation of the World Wide Web. Tim Berners-Lee's web-space states that World Wide Web is officially spelled as three separate words, each capitalised, with no intervening hyphens.[40] Use of the www prefix has been declining, especially when Web 2.0 web applications sought to brand their domain names and make them easily pronounceable.[41] As the mobile Web grew in popularity, services like Gmail.com, Outlook.com, Myspace.com, Facebook.com and Twitter.com are most often mentioned without adding "www." (or, indeed, ".com") to the domain.

Scheme specifiers[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The scheme specifiers http:// and https:// at the start of a web URI refer to Hypertext Transfer Protocol or HTTP Secure, respectively. They specify the communication protocol to use for the request and response. The HTTP protocol is fundamental to the operation of the World Wide Web, and the added encryption layer in HTTPS is essential when browsers send or retrieve confidential data, such as passwords or banking information. Web browsers usually automatically prepend http:// to user-entered URIs, if omitted.

Web security[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

For criminals, the Web has become a venue to spread malware and engage in a range of cybercrimes, including identity theft, fraud, espionage and intelligence gathering.[42] Web-based vulnerabilities now outnumber traditional computer security concerns,[43][44] and as measured by Google, about one in ten web pages may contain malicious code.[45] Most web-based attacks take place on legitimate websites, and most, as measured by Sophos, are hosted in the United States, China and Russia.[46] The most common of all malware threats is SQL injection attacks against websites.[47] Through HTML and URIs, the Web was vulnerable to attacks like cross-site scripting (XSS) that came with the introduction of JavaScript[48] and were exacerbated to some degree by Web 2.0 and Ajax web design that favours the use of scripts.[49] Today by one estimate, 70% of all websites are open to XSS attacks on their users.[50] Phishing is another common threat to the Web. In February 2013, RSA (the security division of EMC) estimated the global losses from phishing at $1.5 billion in 2012.[51] Two of the well-known phishing methods are Covert Redirect and Open Redirect.

Proposed solutions vary. Large security companies like McAfee already design governance and compliance suites to meet post-9/11 regulations,[52] and some, like Finjan have recommended active real-time inspection of programming code and all content regardless of its source.[42] Some have argued that for enterprises to see Web security as a business opportunity rather than a cost centre,[53] while others call for "ubiquitous, always-on digital rights management" enforced in the infrastructure to replace the hundreds of companies that secure data and networks.[54] Jonathan Zittrain has said users sharing responsibility for computing safety is far preferable to locking down the Internet.[55]

Privacy[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Internet privacy

Every time a client requests a web page, the server can identify the request's IP address and usually logs it. Also, unless set not to do so, most web browsers record requested web pages in a viewable history feature, and usually cache much of the content locally. Unless the server-browser communication uses HTTPS encryption, web requests and responses travel in plain text across the Internet and can be viewed, recorded, and cached by intermediate systems. When a web page asks for, and the user supplies, personally identifiable information—such as their real name, address, e-mail address, etc.—web-based entities can associate current web traffic with that individual. If the website uses HTTP cookies, username and password authentication, or other tracking techniques, it can relate other web visits, before and after, to the identifiable information provided. In this way it is possible for a web-based organisation to develop and build a profile of the individual people who use its site or sites. It may be able to build a record for an individual that includes information about their leisure activities, their shopping interests, their profession, and other aspects of their demographic profile. These profiles are obviously of potential interest to marketeers, advertisers and others. Depending on the website's terms and conditions and the local laws that apply information from these profiles may be sold, shared, or passed to other organisations without the user being informed. For many ordinary people, this means little more than some unexpected e-mails in their in-box or some uncannily relevant advertising on a future web page. For others, it can mean that time spent indulging an unusual interest can result in a deluge of further targeted marketing that may be unwelcome. Law enforcement, counter terrorism, and espionage agencies can also identify, target and track individuals based on their interests or proclivities on the Web.

Social networking sites try to get users to use their real names, interests, and locations, rather than pseudonyms, as their executives believe that this makes the social networking experience more engaging for users. On the other hand, uploaded photographs or unguarded statements can be identified to an individual, who may regret this exposure. Employers, schools, parents, and other relatives may be influenced by aspects of social networking profiles, such as text posts or digital photos, that the posting individual did not intend for these audiences. On-line bullies may make use of personal information to harass or stalk users. Modern social networking websites allow fine grained control of the privacy settings for each individual posting, but these can be complex and not easy to find or use, especially for beginners.[56] Photographs and videos posted onto websites have caused particular problems, as they can add a person's face to an on-line profile. With modern and potential facial recognition technology, it may then be possible to relate that face with other, previously anonymous, images, events and scenarios that have been imaged elsewhere. Because of image caching, mirroring and copying, it is difficult to remove an image from the World Wide Web.

Standards[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Web standards

Many formal standards and other technical specifications and software define the operation of different aspects of the World Wide Web, the Internet, and computer information exchange. Many of the documents are the work of the World Wide Web Consortium (W3C), headed by Berners-Lee, but some are produced by the Internet Engineering Task Force (IETF) and other organisations.

Usually, when web standards are discussed, the following publications are seen as foundational:

Additional publications provide definitions of other essential technologies for the World Wide Web, including, but not limited to, the following:

  • Uniform Resource Identifier (URI), which is a universal system for referencing resources on the Internet, such as hypertext documents and images. URIs, often called URLs, are defined by the IETF's Կաղապար:IETF RFC / STD 66: Uniform Resource Identifier (URI): Generic Syntax, as well as its predecessors and numerous URI scheme-defining RFCs;
  • HyperText Transfer Protocol (HTTP), especially as defined by Կաղապար:IETF RFC: HTTP/1.1 and Կաղապար:IETF RFC: HTTP Authentication, which specify how the browser and server authenticate each other.

Accessibility[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Web accessibility

There are methods for accessing the Web in alternative mediums and formats to facilitate use by individuals with disabilities. These disabilities may be visual, auditory, physical, speech-related, cognitive, neurological, or some combination. Accessibility features also help people with temporary disabilities, like a broken arm, or ageing users as their abilities change.[57] The Web receives information as well as providing information and interacting with society. The World Wide Web Consortium claims that it is essential that the Web be accessible, so it can provide equal access and equal opportunity to people with disabilities.[58] Tim Berners-Lee once noted, "The power of the Web is in its universality. Access by everyone regardless of disability is an essential aspect."[57] Many countries regulate web accessibility as a requirement for websites.[59] International co-operation in the W3C Web Accessibility Initiative led to simple guidelines that web content authors as well as software developers can use to make the Web accessible to persons who may or may not be using assistive technology.[57][60]

Internationalisation[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The W3C Internationalisation Activity assures that web technology works in all languages, scripts, and cultures.[61] Beginning in 2004 or 2005, Unicode gained ground and eventually in December 2007 surpassed both ASCII and Western European as the Web's most frequently used character encoding.[62] Originally Կաղապար:IETF RFC allowed resources to be identified by URI in a subset of US-ASCII. Կաղապար:IETF RFC allows more characters—any character in the Universal Character Set—and now a resource can be identified by IRI in any language.[63]

Statistics[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Between 2005 and 2010, the number of Web users doubled, and was expected to surpass two billion in 2010.[64] Early studies in 1998 and 1999 estimating the size of the Web using capture/recapture methods showed that much of the Web was not indexed by search engines and the Web was much larger than expected.[65][66] According to a 2001 study, there was a massive number, over 550 billion, of documents on the Web, mostly in the invisible Web, or Deep Web.[67] A 2002 survey of 2,024 million web pages[68] determined that by far the most web content was in the English language: 56.4%; next were pages in German (7.7%), French (5.6%), and Japanese (4.9%). A more recent study, which used web searches in 75 different languages to sample the Web, determined that there were over 11.5 billion web pages in the publicly indexable web as of the end of January 2005.[69] As of Մարտի 2009, the indexable web contains at least 25.21 billion pages.[70] On 25 July 2008, Google software engineers Jesse Alpert and Nissan Hajaj announced that Google Search had discovered one trillion unique URLs.[71] As of Մայիսի 2009, over 109.5 million domains operated.[72] Կաղապար:Failed verification Of these, 74% were commercial or other domains operating in the generic top-level domain com.[72] Statistics measuring a website's popularity, such as the Alexa Internet rankings, are usually based either on the number of page views or on associated server "hits" (file requests) that it receives.

Վեբի հագեցվածություն/քեշավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեբ պահեստը/քեշը սերվերային համակարգիչ է, որը գտնվում է հանրայինհամացանցում կամ այն ձեռնարկությունում, որը վերջին շրջանում մուտքագրված վեբ էջերի վրա պահում է օգտվողների համար արձագանքման ժամանակը բարելավելու համար, երբ նույն բովանդակությունը պահանջվում է որոշակի ժամկետում, նախնական հարցման արդյունքում:Վեբ զննարկիչների մեծամասնությունը նաև կիրառում է բրաուզերային քեշ, վերջերս ստացված տվյալները գրելու համար տեղական տվյալների պահպանման սարք: Բրաուզերի միջոցով HTTP հարցումները կարող են հարցնել միայն վերջին տվյալներից հետո փոխված տվյալների համար: Վեբ էջերը և ռեսուրսները կարող են պարունակել լրացուցիչ տեղեկություններ, որոնք վերահսկվում են քեշը `զգայուն տվյալների ապահովման համար, ինչպիսիք են առցանց բանկային համակարգը կամ հեշտացնել նորացված նոր կայքեր, ինչպիսիք են լրատվամիջոցները: Նույնիսկ բարձր դինամիկ բովանդակությամբ կայքերը կարող են թույլ տալ հիմնական ռեսուրսները միայն ժամանակ առ ժամանակ թարմացնել: Վեբ կայքի դիզայներները գտել են այնպիսի ռեսուրսներ, ինչպիսիք են CSS- ի տվյալները եւ JavaScript- ը մի քանի կայքէջում տարածված ֆայլեր, որպեսզի նրանք կարողանան արդյունավետորեն քեշավորված լինել: Ձեռնարկությունների firewall- ն հաճախ օգտագործում է մի օգտագործողի կողմից պահանջվող վեբ-ռեսուրսները, օգտագործելու շատ օգտվողների օգտին: Որոշ որոնիչներ պահում են հաճախակի մուտք գործված կայքերում պահված բովանդակություն:

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «World Wide Web Timeline». Pew Research Center. 11 March 2014. Արխիվացված է օրիգինալից 29 July 2015-ին. Վերցված է 1 August 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ Dewey, Caitlin (12 March 2014). «36 Ways the Web Has Changed Us». The Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 9 September 2015-ին. Վերցված է 1 August 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  3. ↑ «Internet Live Stats». Արխիվացված է օրիգինալից 2 July 2015-ին. Վերցված է 1 August 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. ↑ Joseph Adamski; Kathy Finnegan (2007). New Perspectives on Microsoft Office Access 2007, Comprehensive. Cengage Learning. էջ 390. ISBN 1-4239-0589-X.
  5. ↑ Enzer, Larry (August 31, 2018). «The Evolution of the World Wide Web». Monmouth Web Developers. Վերցված է August 31, 2018-ին. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (օգնություն)
  6. ↑ Berners-Lee, Tim (March 1989). «Information Management: A Proposal». W3C. Արխիվացված է օրիգինալից 15 March 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ Berners-Lee, Tim; Cailliau, Robert (12 November 1990). «WorldWideWeb: Proposal for a HyperText Project». Արխիվացված է օրիգինալից 2 May 2015-ին. Վերցված է 12 May 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. ↑ «Tim Berners-Lee's original World Wide Web browser». Արխիվացված է օրիգինալից 17 July 2011-ին. «With recent phenomena like blogs and wikis, the Web is beginning to develop the kind of collaborative nature that its inventor envisaged from the start.» {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ «Tim Berners-Lee: client». W3.org. Արխիվացված է օրիգինալից 21 July 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ «First Web pages». W3.org. Արխիվացված է օրիգինալից 31 January 2010-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ «The birth of the web». CERN. Արխիվացված է օրիգինալից 24 December 2015-ին. Վերցված է 23 December 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ Murawski, John (24 May 2013). «Hunt for world's oldest WWW page leads to UNC Chapel Hill». News & Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 8 June 2013-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ «Short summary of the World Wide Web project». Google. 6 August 1991. Վերցված է 27 July 2009-ին.
  14. ↑ «Silvano de Gennaro disclaims 'the first photo on the Web'». Արխիվացված է օրիգինալից 4 August 2012-ին. Վերցված է 27 July 2012-ին. «If you read well our website, it says that it was, to our knowledge, the 'first photo of a band'. Dozens of media are totally distorting our words for the sake of cheap sensationalism. Nobody knows which was the first photo on the Web.» {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. ↑ «W3C timeline». Արխիվացված է օրիգինալից 31 March 2010-ին. Վերցված է 30 March 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «The Early World Wide Web at SLAC». Արխիվացված է օրիգինալից 24 November 2005-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. ↑ «About SPIRES». Արխիվացված է օրիգինալից 12 February 2010-ին. Վերցված է 30 March 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  18. ↑ «A Little History of the World Wide Web». Արխիվացված է օրիգինալից 6 May 2013-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  19. ↑ Conklin, Jeff (1987), IEEE Computer, vol. 20, էջեր 17–41
  20. ↑ «Inventor of the Week Archive: The World Wide Web». Massachusetts Institute of Technology: MIT School of Engineering. Արխիվացված է օրիգինալից 8 June 2010-ին. Վերցված է 23 July 2009-ին.
  21. ↑ «Ten Years Public Domain for the Original Web Software». Tenyears-www.web.cern.ch. 30 April 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 13 August 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  22. ↑ «Mosaic Web Browser History – NCSA, Marc Andreessen, Eric Bina». Livinginternet.com. Վերցված է 27 July 2009-ին.
  23. ↑ «NCSA Mosaic – September 10, 1993 Demo». Totic.org. Վերցված է 27 July 2009-ին.
  24. ↑ «Vice President Al Gore's ENIAC Anniversary Speech». Cs.washington.edu. 14 February 1996. Արխիվացված է օրիգինալից 20 February 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  25. ↑ «Internet legal definition of Internet». West's Encyclopedia of American Law, edition 2. Free Online Law Dictionary. 15 July 2009. Վերցված է 25 November 2008-ին.
  26. ↑ «WWW (World Wide Web) Definition». TechTerms. Արխիվացված է օրիգինալից 11 May 2009-ին. Վերցված է 19 February 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  27. ↑ «Supplement no.1, Diplomatic and Overseas List, K.B.E.» (PDF). thegazette.co.uk. The Gazette. 31 December 2003. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 3 February 2016-ին. Վերցված է 7 February 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  28. ↑ «Web's inventor gets a knighthood». BBC. 31 December 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 23 December 2007-ին. Վերցված է 25 May 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  29. ↑ «What is the difference between the Web and the Internet?». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 22 April 2016-ին. Վերցված է 18 April 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  30. ↑ Hamilton, Naomi (31 July 2008). «The A-Z of Programming Languages: JavaScript». Computerworld. IDG. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2009-ին. Վերցված է 12 May 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  31. ↑ Buntin, Seth (23 September 2008). «jQuery Polling plugin». Արխիվացված է օրիգինալից 13 August 2009-ին. Վերցված է 2009-08-22-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  32. ↑ Berners-Lee, Tim. «Frequently asked questions by the Press». W3C. Արխիվացված է օրիգինալից 2 August 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  33. ↑ Palazzi, P (2011) 'The Early Days of the WWW at CERN' Արխիվացված 23 Հուլիս 2012 Wayback Machine
  34. ↑ «automatically adding www.___.com». mozillaZine. 16 May 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 27 June 2009-ին. Վերցված է 27 May 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  35. ↑ Masnick, Mike (7 July 2008). «Microsoft Patents Adding 'www.' And '.com' To Text». Techdirt. Արխիվացված է օրիգինալից 27 June 2009-ին. Վերցված է 27 May 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  36. ↑ «Audible pronunciation of 'WWW'». Oxford University Press. Արխիվացված է օրիգինալից 25 May 2014-ին. Վերցված է 25 May 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  37. ↑ «Stephen Fry's pronunciation of 'WWW'». Podcasts.com. Արխիվացված է օրիգինալից 4 April 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  38. ↑ Simonite, Tom (July 22, 2008). «Help us find a better way to pronounce www». newscientist.com. New Scientist, Technology. Արխիվացված է օրիգինալից 13 March 2016-ին. Վերցված է 7 February 2016-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  39. ↑ «MDBG Chinese-English dictionary – Translate». Արխիվացված է օրիգինալից 12 November 2008-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  40. ↑ «Frequently asked questions by the Press – Tim BL». W3.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2 August 2009-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  41. ↑ Castelluccio, Michael (2010). «It's not your grandfather's Internet». thefreelibrary.com. Institute of Management Accountants. Վերցված է 7 February 2016-ին.
  42. ↑ 42,0 42,1 Ben-Itzhak, Yuval (18 April 2008). «Infosecurity 2008 – New defence strategy in battle against e-crime». ComputerWeekly. Reed Business Information. Արխիվացված է օրիգինալից 4 June 2008-ին. Վերցված է 20 April 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  43. ↑ Christey, Steve; Martin, Robert A. (22 May 2007). «Vulnerability Type Distributions in CVE (version 1.1)». MITRE Corporation. Արխիվացված է օրիգինալից 15 April 2013-ին. Վերցված է 7 June 2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (|name-list-style= suggested) (օգնություն)
  44. ↑ «Symantec Internet Security Threat Report: Trends for July–December 2007 (Executive Summary)» (PDF). XIII. Symantec Corp. April 2008: 1–2. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 25 June 2008-ին. Վերցված է 11 May 2008-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  45. ↑ «Google searches web's dark side». BBC News. 11 May 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 7 March 2008-ին. Վերցված է 26 April 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  46. ↑ «Security Threat Report (Q1 2008)» (PDF). Sophos. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 15 April 2013-ին. Վերցված է 24 April 2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  47. ↑ «Security threat report» (PDF). Sophos. July 2008. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 15 April 2013-ին. Վերցված է 24 August 2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  48. ↑ Fogie, Seth, Jeremiah Grossman, Robert Hansen, and Anton Rager (2007). Cross Site Scripting Attacks: XSS Exploits and Defense (PDF). Syngress, Elsevier Science & Technology. էջեր 68–69, 127. ISBN 1-59749-154-3. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 25 June 2008-ին. Վերցված է 6 June 2008-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  49. ↑ O'Reilly, Tim (30 September 2005). «What Is Web 2.0». O'Reilly Media. էջեր 4–5. Արխիվացված է օրիգինալից 15 April 2013-ին. Վերցված է 4 June 2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) and AJAX web applications can introduce security vulnerabilities like "client-side security controls, increased attack surfaces, and new possibilities for Cross-Site Scripting (XSS)", in Ritchie, Paul (March 2007). «The security risks of AJAX/web 2.0 applications» (PDF). Infosecurity. Elsevier. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 25 June 2008-ին. Վերցված է 6 June 2008-ին. which cites Hayre, Jaswinder S.; Kelath, Jayasankar (22 June 2006). «Ajax Security Basics». SecurityFocus. Արխիվացված է օրիգինալից 15 May 2008-ին. Վերցված է 6 June 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (|name-list-style= suggested) (օգնություն)
  50. ↑ Berinato, Scott (1 January 2007). «Software Vulnerability Disclosure: The Chilling Effect». CSO. CXO Media. էջ 7. Արխիվացված է օրիգինալից 18 April 2008-ին. Վերցված է 7 June 2008-ին.
  51. ↑ «2012 Global Losses From phishing Estimated At $1.5 Bn». FirstPost. 20 February 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 21 December 2014-ին. Վերցված է 25 January 2019-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  52. ↑ Prince, Brian (9 April 2008). «McAfee Governance, Risk and Compliance Business Unit». eWEEK. Ziff Davis Enterprise Holdings. Վերցված է 25 April 2008-ին.
  53. ↑ Preston, Rob (12 April 2008). «Down To Business: It's Past Time To Elevate The Infosec Conversation». InformationWeek. United Business Media. Արխիվացված է օրիգինալից 14 April 2008-ին. Վերցված է 25 April 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  54. ↑ Claburn, Thomas (6 February 2007). «RSA's Coviello Predicts Security Consolidation». InformationWeek. United Business Media. Արխիվացված է օրիգինալից 7 February 2009-ին. Վերցված է 25 April 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  55. ↑ Duffy Marsan, Carolyn (9 April 2008). «How the iPhone is killing the 'Net». Network World. IDG. Արխիվացված է օրիգինալից 14 April 2008-ին. Վերցված է 17 April 2008-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  56. ↑ boyd, danah; Hargittai, Eszter (July 2010). «Facebook privacy settings: Who cares?». First Monday. University of Illinois at Chicago. 15 (8). doi:10.5210/fm.v15i8.3086. Արխիվացված է օրիգինալից 4 February 2011-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 «Web Accessibility Initiative (WAI)». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2009-ին. Վերցված է 7 April 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  58. ↑ «Developing a Web Accessibility Business Case for Your Organization: Overview». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 14 April 2009-ին. Վերցված է 7 April 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  59. ↑ «Legal and Policy Factors in Developing a Web Accessibility Business Case for Your Organization». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 5 April 2009-ին. Վերցված է 7 April 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  60. ↑ «Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) Overview». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 1 April 2009-ին. Վերցված է 7 April 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  61. ↑ «Internationalization (I18n) Activity». World Wide Web Consortium. Արխիվացված է օրիգինալից 16 April 2009-ին. Վերցված է 10 April 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  62. ↑ Davis, Mark (5 April 2008). «Moving to Unicode 5.1». Google. Արխիվացված է օրիգինալից 21 May 2009-ին. Վերցված է 10 April 2009-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  63. ↑ «World Wide Web Consortium Supports the IETF URI Standard and IRI Proposed Standard» (Press release). World Wide Web Consortium. 26 January 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 7 February 2009-ին. Վերցված է 10 April 2009-ին. {{cite press release}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  64. ↑ Lynn, Jonathan (19 October 2010). «Internet users to exceed 2 billion ...». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 24 February 2011-ին. Վերցված է 9 February 2011-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  65. ↑ Lawrence, S.; Giles, C.L. (1998). «Searching the World Wide Web» (PDF). Science. 280 (5360): 98–100. Bibcode:1998Sci...280...98L. doi:10.1126/science.280.5360.98. PMID 9525866.
  66. ↑ Lawrence, S.; Giles, C.L. (1999). «Accessibility of Information on the Web». Nature. 400 (6740): 107–109. Bibcode:1999Natur.400..107L. doi:10.1038/21987.
  67. ↑ «The 'Deep' Web: Surfacing Hidden Value». Brightplanet.com. Արխիվացված է օրիգինալից 4 April 2008-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին.
  68. ↑ «Distribution of languages on the Internet». Netz-tipp.de. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2013-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  69. ↑ Alessio Signorini. «The Indexable Web is More than 11.5 Billion Pages» (PDF). citeseerx.ist.psu.edu. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 4 February 2015-ին. Վերցված է 4 February 2015-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  70. ↑ «The size of the World Wide Web». Worldwidewebsize.com. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2013-ին. Վերցված է 27 July 2009-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  71. ↑ Alpert, Jesse; Hajaj, Nissan (25 July 2008). «We knew the web was big...». The Official Google Blog. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2013-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  72. ↑ 72,0 72,1 «Domain Counts & Internet Statistics». Name Intelligence. Վերցված է 17 May 2009-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Vache_programmer/Ավազարկղ&oldid=8117583» էջից