Մասնակից:Պավել Սահակյան/ավազարկղ82

Սև հովազների կուսակցություն (անգլ.՝ Black Panther Party for Self-Defense) — սևամորթների ամերիկյան ձախ արմատական կազմակերպություն, նպատակ ունենալով նպաստել սևամորթ բնակչության քաղաքացիական իրավունքների առաջխաղացմանը։ ԱՄՆ-ում ակտիվ է եղել 1960-ականների կեսերից մինչև 1970-ականները։

Հիմնադրվել է Օքլենդում, Կալիֆորնիայում, Հյուի Նյուտոնում և Բոբի Սիլում 1966 թվականի հոկտեմբերին կազմակերպությունը, ի հակակշիռ Մարտին Լյութեր Քինգի ուսմունքի, հանդես էր գալիս աֆրոամերիկյան արդարության օգտին սոցիալական ագրեսիայի զինված դիմադրության օգտին։ Ժամանակի ընթացքում նրա նպատակներն ու փիլիսոփայությունը արմատապես փոխվել են։ Այն ժամանակ, երբ կազմակերպության առաջնորդները համոզված հեղափոխական սոցիալիստներ էին՝ մաոիստներ, Չե Գևարայի և Ֆրանց Ֆանոնի հետևորդներ, սև ռասիստների հեղինակությունը բազմաթիվ այլ հոսանքների կողմնակիցներ է ներգրավել^[1]։ Այս կապակցությամբ դժվար է հասնել գաղափարական համերաշխության: Կուսակցության անդամներից ոմանք բացահայտորեն դեմ էին արտահայտվում այն տեսակետներին, որին հարում էին իր առաջնորդները։

Կուսակցության կայացման վրա զգալի ազդեցություն է ունեցել Ռոբերտ Ուիլյամսի «Զենքով նեգրերը» գիրքը, որտեղ ընթանում էր զինված ինքնապաշտպանության ծրագիրը, ինչպես նաև Մալքոլմ Իքսի քարոզները^[2]:

«Սև հովազների» հայտնի նախաձեռնություններն էին աղքատ ընտանիքների սևամորթ երեխաների անվճար նախաճաշերը և սպիտակ ոստիկանների կողմից բռնությունը կանխելու նպատակով սև թաղամասերի զինված պարեկությունը:

Ավանդազրույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեց սևամորթ երիտասարդներ, որոնք պարզապես ավարտել էին դպրոցները կամ քոլեջները՝ ստեղծեցին «Սև հովազները»` ոստիկանությունից զինված պաշտպանության կուսակցություն^[3]: Նոր կուսակցության առաջին հավաքագրվողն եղել է տասնվեցամյա Բոբբի Հաթթոնը (անգլ.՝ Bobby Hutton):

«Սև հովազներ»ի հեղափոխական ոգին իրեն դրսևորեց ամեն ինչի մեջ, սկսած փիլիսոփայությունից՝ "գիտակցության արթնացում" (ձևակերպումը՝ Խյուն Նյուտոնի) և վերջացրած համազգեստի առանձնահատկություններով. սև կաշվե բաճկոն զուգորդված կապույտ վերնաշապիկով, սև տաբատ և սև բերետ: Իրենց նոր կազմակերպության համար նոր Խորհրդանիշ ընտրելիս երիտասարդները հակված էին սև հովազներին.

Հովազը կատաղի կենդանի է: Այնուամենայնիվ նա երբեք չի հարձակվում առաջինը, քանի դեռ նրան անկյուն չեն քշել: Այդ դեպքում նա կատարում է ցատկ^[4]:

Կուսակցությունը ստեղծել է 10 կետերի ծրագիր, փաստաթուղթ, որը պահանջում է «հող, հաց, բնակավայր, կրթություն, հագուստ, արդարություն և խաղաղություն», ինչպես նաև զինվորական ծառայությունից նեգրերի ազատում^[5] և դարձել է 1960-ականների Հակամշակույթային պատկերակ^[6]: Արդյունքում սև հովազները, սև ազգայնականությունը դատապարտել են որպես «սև ռասիզմ»։ «Դուք զենք ունեք, բայց մենք էլ ունենք զենք!»- նշում է Սև հովազների հայտնի պաստառը։ Նրանց գործունեությանը աջակցել են այնպիսի լեգենդներ դարձած մարդիկ, ինչպիսիք են Ջենիս Ջոպլինը և Ջոն Լենոնը։ 1969 թվականին ոստիկանությունը «Սև հովազների» ոչնչացման լայնածավալ ակցիաներ է անցկացրել, որի հետևանքով սպանվել են 28 առաջնորդներ և հարյուրավոր շարքային անդամներ:

«Հովազները» ռեփին քաղաքական հռետորաբանության բանալի բառեր են նվիրել. նրանք ռաստաֆարական շարժումից վերցրել են «Babylon» (Բաբելոն) հասկացությունը՝ նրանց անվանելով Սպիտակ իսթեբլիշմենթի աշխարհ:

Հատկանշական է, որ կուսակցությանն իր ողջ կյանքի ընթացքում անդամակցել է Թուփաք Շակուրի մայրը՝ Աֆենի Շաքուրը։ Հայացքների պատանեկության տարիներին «Սև հովազները» հավատարիմ է եղել նաև ինքը՝ Թուփաքը։ Նա բազմիցս նշել է այդ մասին, և, բացի այդ, դա հաստատվում է դաջվածքով, իր մարմնի վրա գտնվող Հովազի ձևով:

↑ Jessica Christina Harris. Revolutionary Black Nationalism: The Black Panther Party. Journal of Negro History, Vol. 85, No. 3 (Summer, 2000), pp. 162—174
↑ ««Чёрные пантеры» — темнокожие национал-революционеры». Sensus Novus. Վերցված է 24 января 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |datepublished= ignored (օգնություն)
↑ «31-й годовщине Красного Мая посвящается.». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-01-25-ին. Վերցված է 2009-04-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Хьюи П. Ньютон Революционное самоубийство». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-04-20-ին. Վերցված է 2009-03-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Newton, Huey (1966-10-15). «The Ten-Point Program». War Against the Panthers. Marxist.org. Վերցված է 2006-06-05-ին.
↑ Da Costa, Francisco. «The Black Panther Party». Արխիվացված է օրիգինալից 2006-04-26-ին. Վերցված է 2006-06-05-ին. {{cite web}}: Check |authorlink= value (օգնություն); External link in |authorlink= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1] Jessica Christina Harris. Revolutionary Black Nationalism: The Black Panther Party. Journal of Negro History, Vol. 85, No. 3 (Summer, 2000), pp. 162—174

[2] ««Чёрные пантеры» — темнокожие национал-революционеры». Sensus Novus. Վերցված է 24 января 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |datepublished= ignored (օգնություն)

[3] «31-й годовщине Красного Мая посвящается.». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-01-25-ին. Վերցված է 2009-04-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[4] «Хьюи П. Ньютон Революционное самоубийство». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-04-20-ին. Վերցված է 2009-03-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[5] Newton, Huey (1966-10-15). «The Ten-Point Program». War Against the Panthers. Marxist.org. Վերցված է 2006-06-05-ին.

[6] Da Costa, Francisco. «The Black Panther Party». Արխիվացված է օրիգինալից 2006-04-26-ին. Վերցված է 2006-06-05-ին. {{cite web}}: Check |authorlink= value (օգնություն); External link in |authorlink= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]