Հարձակումներ Աբկայքի և Հուրայսի վրա (2019)
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | սեպտեմբերի 14, 2019 |
| Մասն է | Իրանական ճգնաժամ և Houthi–Saudi Arabian conflict? |
| Հակառակորդներ | |
|
| |
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
| Ընդհանուր կորուստներ | |
Հարձակումներ Աբկայք և Հուրայս նավթավերամշակման գործարանների վրա, Սաուդյան Արաբիայի արևելքում՝ Աբկայքում, աշխարհի խոշորագույն նավթի առաջնային վերամշակման գործարանի և Հուրայս նավթավերամշակման գործարանի վրա անօդաչուների հարձակումը տեղի է ունեցել 2019 թվականի սեպտեմբերի 14-ին՝ տեղի ժամանակով ժամը 4:00-ի սահմաններում։ Հարձակումը տեղի է ունեցել Սաուդյան Արաբիայի արևելքում գտնվող Աբկայքի նավթավերամշակման գործարանի և Հուրայսի նավթավերամշակման գործարանի վրա։ Հարձակման պատճառով հրդեհներ են սկսվել Saudi Aramco պետական ձեռնարկություններում, որոնք հաշված ժամերի ընթացքում վերացվել են, սակայն Սաուդյան նավթի արդյունահանման ժամանակավոր անկումը կրկնակի (9,8 մլն բարելից մինչև 4,1 մլն բարել) է առաջացրել, ինչը համապատասխանում է համաշխարհային նավթարդյունահանման 5 %-ին[1]։ Հարձակման պատասխանատվությունը ստանձնել են հուսիները։
Հարձակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարձակումներն ընդգծել են ինչպես Սաուդյան ենթակառուցվածքի ծայրահեղ խոցելիությունը, չնայած երկրի հսկայական ռազմական բյուջեին, այնպես էլ ժամանակակից տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ զանգվածային գրոհների էժանությունը. տասնյակ այլ դրոններ, որոնցից յուրաքանչյուրի կառուցումը կարող էր արժենալ 15 հազար դոլար[2], պատճառվել է օրական հարյուր միլիոն դոլարի վնաս։ Դեռևս 2013 թվականին մասնագետները կարծում էին, որ նման հարձակումը հազարավոր հրթիռներ կպահանջի[3]։
Աբկայքի գործարանը պաշտպանվում էր Skyguard հակաօդային պաշտպանության երեք մարտկոցներով[4], բայց նրանք, ինչպես և սպառազինության մեջ գտնվող MIM-104 Patriot և Shahie համակարգերը ցույց տվեցին իրենց անվճարունակությունը փոքր ցածր թռչող դրոնների խմբի դեմ։ Փորձագետները նաև նշում են Սաուդյան հաշվարկների ավանդական վատ պատրաստվածությունը[4]։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 Արտաքին պատկերներ
| |
|---|---|
| Վնասներ Աբկայքում (Արբանյակային լուսանկարներ) | |
|
https://ichef.bbci.co.uk/news/936/cpsprodpb/37E9/production/_108831341_abqaiq_overview_976-nc.png |
|
|
https://ichef.bbci.co.uk/news/936/cpsprodpb/FB39/production/_108831346_abqaiq_image2_976-nc.png |
Հարձակումը լուրջ վնաս է հասցրել Սաուդյան Արաբիայի նավթային ենթակառուցվածքին և ուժեղացրել է աշխարհաքաղաքական լարվածությունը Մերձավոր Արևելքում։
Աբկայքում հարվածը հասցվել է դեսուլֆուրիզացիոն սյուներով և վակուումային գազային անջատիչներով (սֆերոիդամ), որը ծառայում է նավթային գազի բաժանմանը, սֆերոիդների մեծ մասը վնասվել է բացառիկ ճշգրտությամբ, վնասվել է նաև սյուների մոտ կեսը[5]։ Վնասված սարքավորումների մի մասը վերանորոգման ենթակա չէ, փոխարինումը ամիսներ կտևի[6]։
Հարձակումից հետո նավթի համաշխարհային գների կտրուկ թռիչք է տեղի ունեցել։ Brent տեսակի նավթի գնի բարձրացումը ռեկորդային է եղել 1991 թվականից ի վեր[7]։
Դիվանագիտական արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դատապարտելով հարձակման նավթավերամշակման գործարանում հանդես են եկել այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Քաթարը, Գերմանիան, ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան, ինչպես նաև ՄԱԿ-ը[8]։
Ռուսաստանի նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը հայտարարել է, որ այդ հարձակումը «չափազանց տհաճ պատմություն է, որը բացասական ազդեցություն է թողնում էներգետիկ շուկաների վրա, Կրեմլը հույս ունի, որ թագավորությունը շուտով կհաղթահարի այդ միջադեպի հետևանքները»[9]։
ԱՄՆ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն հայտարարել Է, որ հարձակման հետևում կանգնած է Իրանը[10]։
Իրանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Աբաս Մուսավին մերժել է Պոմպեոյի հայտարարությունը՝ նման մեղադրանքներն անհիմն անվանելով և միևնույն ժամանակ նշելով, որ նա «այդքան էլ զարմացած չէր» նման խոսքերով[11]։ Նրան աջակցել է Չինաստանի ԱԳՆ-ն, որը դատապարտել է ԱՄՆ-ին Սաուդյան Արաբիայի նավթավերամշակման գործարանի վրա հարձակման մեջ Իրանին մեղադրելու համար[12]։
Ռազմաքաղաքական արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2019 թվականի սեպտեմբերի 16-ին Անկարայում գտնվելով Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Սաուդյան Արաբիային առաջարկել է ձեռք բերել Ս-300 «Ֆավորիտ» կամ Ս-400 Տրիումֆատոր զենիթահրթիռային համալիրներ՝ իրենց տարածքը օդից նոր հարձակումներից պաշտպանելու համար[13][14]։
2019 թվականի սեպտեմբերի 18-ին Սաուդյան Արաբիան միացավ ծովի անվտանգության միջազգային կոալիցիային (ԱՄՆ ղեկավարությամբ)[15]։
Որպեսզի ամրապնդվի հակաիրանական միությունը, ԱՄՆ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն բլից-այցեր է կատարել Սաուդյան Արաբիա և ԱՄԷ[16]։
2019 թվականի սեպտեմբերի 21-ին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հավանություն տվեց Մերձավոր Արևելք լրացուցիչ զորքեր ուղարկելուն։ Չնայած դրոնների հարձակման պատասխանատվությունը ստանձնել են Եմենի ապստամբ հուսիները, ԱՄՆ-ին մեղադրել են Իրանի վրա հարձակում նախապատրաստելու մեջ, քանի որ հայտնաբերված բոլոր անօդաչու սարքերն արտադրվել են հենց այնտեղ։ Պենտագոնի ղեկավար Մարկ Էսպերը հայտարարել է, որ Բահրեյնի ռազմածովային բազայում տեղակայված ամերիկյան բոլոր ուժերը կկենտրոնանան հակահրթիռային պաշտպանության վրա[17]։
ԱՄՆ-ի նման գործողություններին ի պատասխան՝ Իրանի արտգործնախարար Մոհամադ Ջավադ Զարիֆը CNN-ին տված հարցազրույցում նախազգուշացրել է, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետության նկատմամբ ցանկացած ագրեսիվ գործողությունների արդյունքը կլինի մեծամասշտաբ պատերազմը Մերձավոր Արևելքում։ Քաղաքական գործչի խոսքով՝ Իրանը չի ցանկանում մասնակցել որևէ ռազմական առճակատման, սակայն չի արձագանքի իր տարածքի վրա հարձակվելու դեպքում[18]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Houthi drone attacks on 2 Saudi Aramco oil facilities spark fires Аль-Джазира
- ↑ Ben Hubbard, Palko Karasz, Stanley Reed. Two Major Saudi Oil Installations Hit by Drone Strike, and U.S. Blames Iran // Нью-Йорк Таймс, 14-15 сентября 2019 года.(անգլ.)
- ↑ Ali Al-Ahmed, Andrew Bond, and Daniel Morillo. Security Threats to Saudi Arabia’s Oil Infrastructure. Washington, DC: The Institute for Gulf Affairs, 2013.(անգլ.) С. 32.
- ↑ 4,0 4,1 «How Saudi Arabia failed to protect itself from drone and missile attacks». CNBC. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
- ↑ David Sheppard. Attack on Saudi facility exposes world economy’s ‘Achilles heel’ // Лос-Анджелес Таймс, 16 сентября 2019 года.(անգլ.)
- ↑ Benoit Faucon, Summer Said, Georgi Kantchev. OPEC, Russia Hold Off Pumping More Oil After Saudi Attack // Уолл-Стрит Джорнал, 16 сентября 2019 года.(անգլ.)
- ↑ «Цена на Brent выросла максимально с 1991 года, США в «боевой готовности» и винят Иран в атаке». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ ООН осудила атаки на нефтяные объекты Саудовской Аравии
- ↑ Кремль надеется, что Эр-Рияд вскоре справится с последствиями атаки на НПЗ
- ↑ The Latest: Trump calls Saudi crown prince after attack Արխիվացված 2019-09-18 Wayback Machine Washington Post
- ↑ В Иране прокомментировали обвинения в атаках на саудовские НПЗ
- ↑ МИД Китая осудил США за обвинение Ирана в атаке на саудовские НПЗ
- ↑ «Putin proposes Russian missile defence for Saudi after oil attack». Al-Jazeera. 2019 թ․ սեպտեմբերի 16.
- ↑ Войну оплатят короли Արխիվացված 2019-09-22 Wayback Machine Российская газета, 17 сентября 2019 года
- ↑ Саудовская Аравия вступила в международную коалицию по безопасности на море ՌԻԱ Նովոստի, 18 сентября 2019 года
- ↑ Создание антииранской коалиции продолжается ТАСС, 20 сентября 2019 года
- ↑ Трамп решил перебросить дополнительные войска на Ближний Восток Interfax, 21 сентября 2019 года
- ↑ МИД ИРИ: итогом агрессии против Ирана будет масштабный конфликт в регионе REGNUM, 21 сентября 2019 года