Զանգվածային անկարգություններ Հունաստանում (2008)

Իրադարձություններ Աթենքում, 2008 թվականի դեկտեմբեր

Զանգվածային անկարգություններ Աթենքում, դաժան բախումներ ձախ արմատական խմբերի և ոստիկանության հատուկ ջոկատների միջև։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Աթենքում սկսվեցին անկարգություններ։ Ընդհանուր առմամբ նրանց մեջ վիրավորվել է 21 մարդ, որոնցից 13-ը ոստիկաններ են։ Բախումների պաշտոնական պատճառը 15-ամյա դեռահաս Ալեքսանդրոս Գրիգորոպուլոսի սպանությունն էր հատուկ ջոկատի աշխատակցի կողմից։ Նա նշում էր ընկերոջ Անվան օրը Աթենքի Էքսարխիա թաղամասում։ Սակայն, ըստ սոցիոլոգների, երկրում նեոլիբերալ բարեփոխումները դարձել են հասարակության դժգոհության կատալիզատորի խորքային պատճառ^[1]։

Ոստիկանության տվյալներով՝ մի խումբ դեռահասներ փորձել են ռումբ նետել պարեկային մեքենայի վրա, իսկ մեքենայում գտնվող ոստիկանները կրակ են արձակել ինքնապաշտպանության համար^[2]^[3]։ Ըստ ականատեսների վկայությունների, որոնք հաստատել են տեսաձայնագրություններով, դեռահասները չեն փորձել վնասել ոստիկանության աշխատակիցներին, այլ միայն հայհոյանքներ ու կարգախոսներ են բղավել (սպանված դեռահասը 50 մ հեռավորության վրա էր)։ Միաժամանակ ականատեսները հայտնում են, որ ոստիկանը հստակ փորձում էր կրակել դեռահասի վրա։

Ձախ հասարակությանը հուզել էր այն տեսանյութը, որն արագորեն տարածվում էր համացանցում^[4]։ Տեսանյութերից երևում է, որ կրակոցներն արձակվել են առանց սադրանքի։

Հաջորդ օրը Հունաստանի այլ քաղաքներում (Սալոնիկում, Կոմոտինիում, Տրիկալայում, Խանիայում և Յանինայում) գրանցվել են անկարգություններ, որոնց ընթացքում արմատական երիտասարդությունը, «Միացյալ հակակապիտալիստական ձախ»^[5] խմբի կոչով, ջարդել է մեքենաներ, խանութներ և բանկերի մասնաճյուղեր, ինչպես նաև դրանք հրկիզել մոլոտովի կոկտեյլներով^[6]^[7]։ Ոստիկանության պետ Պրոկոպիս Պավլոպուլոսը հրաժարական է տվել, բայց վարչապետ Կոստանդինոս Կարամանլիսը դա չի հաստատել^[8]։ Բողոքի ցույցեր են անցկացվել Բեռլինում և Լոնդոնում Հունաստանի դեսպանատների պատերի մոտ^[9]^[10]։ Դեկտեմբերի 8-ին տեղի ունեցած անկարգությունների ժամանակ վիրավորվել է 22 մարդ, որոնցից 12-ը իրավապահ մարմինների աշխատակիցներ են եղել։

Հաջորդ օրը դադարեցվել է ուսումնական հաստատությունների աշխատանքը, իսկ համալսարանական ուսուցիչների միությունը եռօրյա գործադուլ է հայտարարել։

ԱՄՆ-ում հույն անարխիստները հայտարարվել են ահաբեկիչներ^[11]։

Կրակոցների միջադեպ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երեկոյան մի խումբ դեռահաս անարխիստներ Աթենքի Էքսարխիա թաղամասում նշել են Անվան օրը։ Ըստ տարբեր աղբյուրների՝ դեռահասները վիրավորել են պահակներին (տարբեր վարկածներում դա ոստիկանությունն էր կամ հատուկ ջոկատայինները) կամ մոլոտովյան կոկտեյլներով (կամ պարզապես շշերով) հարձակվել իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչների վրա, ինչի արդյունքում պարեկային ծառայության աշխատակիցներն արձակել են երկու նախազգուշական կրակոց, մեկը՝ օդ, մյուսը՝ մայթ։ Ըստ բալիստիկ և հետքաբանական փորձաքննությունների արդյունքների՝ փամփուշտը մայթից ցատկելով սպանել է 15-ամյա անարխիստ ուսանող Ալեքսանդրոս Գրիգորոպուլոսին։ ԶԼՄ-ներում տեսանյութերի արագ տարածումը հանգեցրել է արմատական և քոլեջի ուսանողների փողոց դուրս գալուն՝ հանգեցնելով Հունաստանում վերջին տասնամյակում տեղի ունեցած ամենամեծ անկարգություններին։

Ոստիկանության պահակախմբեր են դուրս բերվել՝ նրանց կյանքը պահպանելու բազմաթիվ անարխիստներից, որոնք Աթենքի և այլ քաղաքների թաղամասերը վերածել էին ռազմադաշտի։

Իրավապահներն օգտագործել են արցունքաբեր գազի նռնակներ և ջրցան մեքենաներ։ Հունաստանում ոստիկանությունը չի կարող մտնել համալսարաններ, ուստի դրանք վերածվել են անարխիստների թաքնվելու և մատակարարման բազայի։

Պատերազմ փողոցներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առճակատման առաջին շաբաթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեկտեմբերի 7-ին ոչնչացվել է 38 մեքենա, տարբեր աստիճանի ծանրության վնասվածքներ է ստացել ոստիկանության 13 աշխատակից, ձերբակալվել է 22 խռովարար։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրավապահ ուժերի և արմատական ձախ երիտասարդության դիմակայության պատմությունը սկիզբ է առել 1973 թվականից, երբ ուսանողները ընդվզեցին «սև գնդապետների» խունտայի դեմ^[12]։ 1973 թվականի նոյեմբերի 14-ին Աթենքի պոլիտեխնիկական համալսարանում սկսվեց ուսանողական դասադուլ «Ազատ պաշարվածները» (Ελεύθεροι Πολιορκημένοι)։ Ուսանողները ընդվզեցին ընդդեմ ԱՄՆ-ի աջ ռազմական բռնապետության «սև գնդապետների» (το καθεστώς των Συνταγματαρχών) խունտայի։

1985 թվականին՝ այս իրադարձությունների տարելիցի օրը, ոստիկանության հետ փոխհրաձգության ժամանակ սպանվել է մի ցուցարար։

1999 և 2003 թվականներին Հունաստանը նաև ապստամբություններ է տեսել հակագլոբալիզացիայի հետ կապված, համապատասխանաբար, Բիլ Քլինթոնի և ԵՄ գագաթնաժողովի Սալոնիկ այցելություններում^[13]։

Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեկտեմբերի 10-ին՝ չորեքշաբթի օրը, երիտասարդական բողոքներն աջակցել են արհմիություններին, երկրում հայտարարվել է համազգային գործադուլ, որի ընթացքում տնտեսական պահանջները լրացել են պահպանողական կառավարության հրաժարականի պահանջով^[14], անկարգությունները շարունակվում են մինչ օրս։ Հունաստանում անարխիստների հարձակումները ոստիկանության վրա (այդ թվում՝ ոստիկանական տեղամասերի ականազերծումը) դարձել են կանոնավոր։

Անարխիստների և ձախ արմատականների գործողությունները Հունաստանից դուրս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեռլինում հույն ուսանողները Հունաստանի դեսպանատունը շրջափակել են Հունաստանում տեղի ունեցած անկարգությունների երկրորդ շաբաթվա ընթացքում։ Անարխիստական գործողությունները տարածվել են ամբողջ Արևմտյան և Հյուսիսային Եվրոպայում, դրանց աջակցել են այլ ազգությունների ուսանողներ։ Ռուսաստանում ևս տեղի է ունեցել անարխիստների կողմից կազմակերպված և իրականացվող համերաշխության չարտոնված ակցիա, որն ուղեկցվում էր մեքենաների ջարդերով։ Բացի այդ, Ռուսաստանում անհայտ անձինք Հունաստանի դեսպանատան վրա նետել են մոլոտովի կոկտեյլներ։

Նոր անկարգություններ Ալեքսանդրոս Գրիգորոպուլոսի սպանության տարելիցին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2009 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Հունաստանում նոր անկարգություններ են սկսվել^[15]։ Մոտ 300 ցուցարար դուրս է եկել փողոց՝ չնայած նախապես հաստատված ոստիկանական շղթաներին և շուրջ 10 000 ոստիկանի ներկայությանը։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դրվագներ Սալոնիկի Արիստոտելի համալսարանից դուրս
Անկարգություններ Աթենքի Էրմու փողոցում
Ոստիկանական ուժեր Կոմոտինիի Թրակիայի Ժողովրդավարական համալսարանի իրավաբանական դպրոցից դուրս