Ելենա Ռիբալկո
| Ելենա Ռիբալկո | |
|---|---|
| Մահացել է | դեկտեմբերի 12, 2001 |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
Ելենա Ռիբալկո (ռուս.՝ Рыбалко, Елена Фёдоровна), - դեկտեմբերի 12, 2001), ռուս և խորհրդային հոգեբան, մանկավարժ, հոգեբանական գիտությունների դոկտոր (1970 թվական), պրոֆեսոր (1973 թվական), Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր (2001 թվական), Ռուսաստանի Դաշնության գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1998 թվական)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1923 թվականի մարտի 16-ին, Լենինգրադում։ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ ապրել է պաշարված Լենինգրադում, նրա հայրը զոհվել է ռազմաճակատում։
1944-1949 թվականներին սովորել է Լենինգրադի պետական համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի հոգեբանություն բաժնում, իսկ 1949-1952 թվականներից սովորել է այդ բաժնի ասպիրանտուրայում։ 1952 թվականից աշխատել է Ալեքսանդր Պուշկինի անվան Լենինգրադի պետական համալսարանի հոգեբանության ֆակուլտետում Ընդհանուր հոգեբանության ամբիոնում նախ որպես օգնական, դոցենտ, իսկ 1973 թվականից նույն ամբիոնի պրոֆեսոր և «Զարգացման հոգեբանություն և դիֆերենցիալ հոգեբանություն» մասնագիտացման ղեկավար, որի հիմնադիրը եղել է նրա ուսուցիչ Բորիս Անանևը[1]։
1952 թվականին Ելենա Ռիբալկոն արժանացել է մանկավարժական գիտությունների թեկնածուի գիտական կոչմանը «Նյարդային համակարգի և դրա գործունեության հասկացությունների յուրացման և կիրառման մասին ավագ դպրոցում մարդու անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի դասավանդման պրոցեսում» թեմայով, իսկ 1973 թվականին պաշտպանել է հոգեբանական գիտությունների դոկտորի աստիճանը «Տեսողա-տարածական ֆունկցիաների օնտոգենետիկ հատկությունների մասին» թեմայով։ 1973 թվականին Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի հրամանով նրան շնորհվել է ընդհանուր հոգեբանության ամբիոնի պրոֆեսոր գիտական կոչումը։ 2001 թվականին նրան շնորհվել է Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի պատվավոր պրոֆեսորի կոչում[1]։
Գիտա-մանկավարժական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ելենա Ռիբալկոյի հիմնական գիտա-մանկավարժական գործունեությունը կապված է զգացումների, ընկալումների և պատկերացումների հարցերի ուսումնասիրման, երեխաների տեսողական ֆունկցիաների զարգացման առանձնահատկությունների, զգայական զարգացումը որպես մարդու անհատականության և զգայական կազմակերպման զարգացման գենետիկական հիմքի, մարդու ձևավորումը որպես գործունեության սուբյեկտի հետ։ Եղել է օնտոպհոգեբանության՝ որպես սինթետիկ գիտություն ուսումնասիրման նախաձեռնողը, որն իրենից ներկայացնում է բազմաթիվ գիտական դիսցիպլինների, այդ թվում` տարիքային և դիֆերենցիալ հոգեբանությունների ինտեգրում։ Ելենա Ռիբալկոն ավելի քան 120 գիտական աշխատանքների, այդ թվում` մի քանի մենագրությունների հեղինակ է[1]։
Հիմնական մատենագիտություն. «Նյարդային համակարգի և նրա գործունեության հասկացությունների յուրացման և կիրառման մասին ավագ դպրոցում մարդու անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի դասավանդման պրոցեսում» (1953 թվական), «Երեխաների տարածության ընկալման առանձնահատկությունները» (1964 թվական), «Տեսողական դաշտի ծավալի և կառուցվածքի տարիքային առանձնահատկությունները» (1969 թվական), «Տեսողա-տարածական ֆունկցիաների օնտոգենետիկ հատկությունների մասին» (1970 թվական; երկու հատորով), «Տարիքային և դիֆերենցիալ հոգեբանություն» (1990 թվական։ ISBN 5-288-00454-4), «Տարիքային և դիֆերենցիալ հոգեբանություն. Տարիք. և ինդիվիդուալ. հոգեկան կառուցվածքի փոփոխականությունը։ Աշխատանքի դերը, շփումը և իմացությունտ զարգացման մեջ» (2001 թվական։ ISBN 5-318-00252-8), «Հոգեբանության ընտրված աշխատանքներ. մարդու զարգացման դիֆերենցիալ-հոգեբանական խնդիրները» (2010 թվական։ ISBN 978-5-288-05094-7)[2]
1999 թվականին Ռուսաստանի նախագահի հրամանով «Գիտական գործունեության վաստակի համար» Ելենա Ռիբալկոն արժանացել է Ռուսաստանի Դաշնության գիտությունների վաստակավոր գործիչ պատվավոր կոչմանը։
Մահացել է 2001 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, Սանկտ Պետերբուրգում։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեդալ «Լենինգրադի պաշտպանության համար» (18.09.1943 թվական)[3]
- Ռուսաստանի Դաշնության գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1999 թվական)[4]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Головей Л. А. Е. Ф. Рыбалко — жизненный и творческий путь ученого-психолога (к 85-летию со дня рождения)(չաշխատող հղում) / Вестник Санкт-Петербургского университета // Санкт-Петербургский государственный университет, СПб.: № 4. — 2008. — С.8-14
- ↑ «Рыбалко, Елена Фёдоровна». РГБ. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ «Рыбалко Елена Федоровна». Архивный комитет Санкт-Петербурга. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ «Указ Президента России от 3 марта 1999 года № 289». Президент России. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 12-ին.