Դոնալդ Թրամփի տարիֆային քաղաքականություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ԱՄՆ առևտրի տարիֆը և տարիֆային քաղաքականությունը (1895-2015)
Միջին տարիֆներ (Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա, ԱՄՆ)
Միջին տարիֆներ ԱՄՆ-ում (1821-2016)
Իրական ՀՆԱ-ն, իրական աշխատավարձը և ԱՄՆ տարիֆային քաղաքականությունը (1947-2014)
ԱՄՆ տարիֆային հաշվեկշռի դեֆիցիտ (2014 թվական)
Պատրաստված արտադրանքի միջին տարիֆային դրույքաչափը
Տնտեսության անպաշտպան և պաշտպանված հատվածների միջև եկամուտների վերաբաշխման դիագրամ

Դոնալդ Թրամփի տարիֆային քաղաքականություն (անգլ.՝ Trump tariffs - Թրամփի տարիֆները), ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի կողմից իրականացված պրոտեկցիոնիստական տնտեսական միջոցառումների շարք ԱՄՆ արտաքին առևտրում՝ սկսած 2017 թվականից։ Այդ միջոցները հանգեցրել են ԱՄՆ-ի հիմնական տնտեսական գործընկերների՝ Չինաստանի և ԵՄ[1], ինչպես նաև այլ երկրների տնտեսական դիմակայությանը։

Նախադրյալներ և համատեքստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-ի կողմից հովանավորչական տնտեսական միջոցառումների հիմնական նախադրյալը ԱՄՆ-ի արտաքին առևտրում երկարատև բացասական սալդոն է, որը հանգեցրել է ԱՄՆ-ի արտաքին և ներքին պարտքի սրընթաց աճին։

ԱՄՆ-ի կողմից հովանավորչական տնտեսական միջոցների ներմուծումը տեղի է ունեցել ԱՄՆ-ի և Չինաստանի և ԱՄՆ-ի և «հին Եվրոպայի» միջև տնտեսական և քաղաքական հակասությունների ֆոնին։

Չինաստանի հետ հակասություններ են առաջացել արագընթաց փոփոխությունների ֆոնին, առաջին հերթին, տնտեսական հարաբերություններում։ Այսպես, 2017 թվականին Չինաստանի հետ առևտրում ԱՄՆ-ի առևտրային դեֆիցիտը կազմել է 375 միլիարդ դոլար[2]։ Ըստ Rhodium Group-ի և NCUSCR-ի տվյալների՝ 1990 թվականից մինչև 2015 թվականն ընկած ժամանակահատվածում ԱՄՆ-ի ընդհանուր ներդրումները Չինաստանում կազմել են 228 միլիարդ դոլար, չինական ներդրումները ԱՄՆ-ում՝ 64 միլիարդ դոլար։ Չինաստանում ամերիկյան ընկերությունների աշխատակիցներ են ՉԺՀ-ի ավելի քան 1,6 միլիոն քաղաքացիներ, ԱՄՆ-ում չինական ներդրումներն ավելի քան 100 հազար աշխատատեղ են ստեղծում։ 2015 թվականին Չինաստանում ԱՄՆ-ի ներդրումներն առաջին անգամ պակաս են եղել ԱՄՆ-ում Չինաստանի ներդրումներից` կազմելով 13,1 միլիարդ դոլար՝ 15,3 միլիարդ դոլարի դիմաց[3]։

Եվրոպայի հետ հակասությունները ծագել են Ռուսաստանի հետ առանձին եվրոպական երկրների սերտ կապերի ֆոնին, որն ԱՄՆ-ն դասում է ազգային անվտանգությանը սպառնացող երկրների շարքին։ Մաքսատուրք մտցնելով` ԱՄՆ-ն հույս ունի, որ ստիպելու է ԵՄ առանձին երկրներին դադարեցնել համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ և այդպիսով Ռուսաստանն ավելի զիջող դարձնել։

Մեթոդներ և միջոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ապրանքների առաջին խմբի համար մաքսատուրքեր սահմանելուց հետո ԱՄՆ-ը հույս ունի իր համար ընդունելի զիջումների հասնել իր տնտեսական գործընկերների կողմից։ Եթե նման զիջումներ տեղի չունենան, ապրանքների այլ խմբերի համար մաքսատուրքեր սահմանելու վտանգ կառաջանա։

Դիմակայություն Չինաստանի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի մարտին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը ձեռնամուխ է եղել ԱՄՆ-ում չինական ներդրումների սահմանափակման և արգելակող տուրքերի սահմանման պլանների մշակմանը։ Առաջարկներից մեկն այն է, որ ԱՄՆ-ը կարող է չինական ներդրումները թույլատրել միայն այն ոլորտներում, որոնցում ամերիկացիները կարող են ներդրումներ կատարել չինական ընկերություններում։ Այսպիսով, պետք է ապահովվի փոխադարձության սկզբունքը[4]։

Մարտի 22-ին Թրամփի հայտարարած ծրագրերը հանգեցրել են ակտիվության կտրուկ նվազման համաշխարհային շուկաների մեծամասնությունում։ Ամերիկյան Դոու-Ջոնսի արդյունաբերական ցուցանիշը հինգշաբթի նվազել է 2.93%-ով, S&P-ն՝ 2.52%- ով, ճապոնական Nikkei-ն՝ 4.5%-ով, հոնկոնգյան Hang Seng-ը՝ 2.4%-ով[5]։

2018 թվականի ապրիլի առաջին օրերին ԱՄՆ-ի առևտրային ներկայացուցչությունը հաղորդել Է, որ Չինաստանի կողմից անազնիվ առևտրի, տեխնոլոգիաների և մտավոր սեփականության գողության համար ԱՄՆ-ը կարող է 25% մաքսատուրքեր սահմանել Չինաստանից մոտ 1300 ապրանքների համար, այդ թվում՝ ավիացիոն արտադրանք, տեխնիկա, մեքենաշինության արտադրանք, պողպատ, դեղորայք, բժշկական սարքավորումներ, հացաբուլկեղենի արտադրության վառարաններ, ավտոմեքենաների պահեստամասեր և այլն[6]։ Ի պատասխան Չինաստանը ԱՀԿ-ի բոլոր անդամներին կոչ է արել դիմակայել ԱՄՆ-ի առևտրական հովանավորչությանը և որոշել է միավորվել Եվրոպայի հետ ԱՄՆ-ի դեմ[7]։

23 августа(⎘ Օգոստոսի 23) 2018 Китай подал иск во Всемирную торговую организацию(⎘ Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն) (ВТО), в связи с введением США ввозных пошлин на отдельные группы товаров до 25 %.

Մայիսի 4-ին ավարտվել են ԱՄՆ-ի և Չինաստանի միջև երկօրյա բանակցությունները, որոնք անարդյունք են եղել։ Հաղորդվում էր, որ ԱՄՆ-ն Չինաստանից պահանջել է մինչև 2020 թվականը կրճատել երկու երկրների միջև առևտրական դեֆիցիտը ոչ պակաս, քան 200 միլիարդ դոլարով։

Մայիսի սկզբին ԶԼՄ-ները հայտնել են, որ Չինաստանը ԱՄՆ-ի հետ բանակցությունների շրջանակներում հավանաբար կառաջարկի ավելացնել ամերիկյան ապրանքների ներմուծումը՝ լիարժեք առևտրային դիմակայությունից խուսափելու համար։

2018 թվականի օգոստոսի 23-ին Չինաստանը հայց է ներկայացրել Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն (ԱՀԿ)՝ կապված ԱՄՆ-ի կողմից ապրանքների առանձին խմբերի համար ներմուծման մաքսատուրքերի սահմանման հետ՝ մինչև 25 %[8]։

Դիմակայություն ԵՄ-ի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի մարտին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը պողպատի և ալյումինի համար 25 և 10 %-ի չափով մաքսատուրքեր է սահմանել Չինաստանի, Ռուսաստանի և Ճապոնիայի նկատմամբ։ ԵՄ-ի, Կանադայի, Մեքսիկայի, Բրազիլիայի, Ավստրալիայի և Արգենտինայի համար լրացուցիչ մաքսատուրքերը սկսել են գործել հունիսի 1-ից[9][10]։

2018 թվականի հունիսի 20-ին, ի պատասխան ԱՄՆ-ի կողմից պողպատի և ալյումինի համար սահմանված մաքսատուրքերի, ԵՄ-ն մի շարք ամերիկյան ապրանքների, մասնավորապես մոտոցիկլետների, նարնջի հյութի և վիսկիի նկատմամբ սահմանել է 25% մաքսատուրք և 50% մաքսատուրք կոշիկների, որոշ հագուստի և լվացքի մեքենաների համար։ Ռիսկային գոտում են եվրոպական ավտոարտադրողները, նրանց արտադրանքի զգալի մասը մտնում է ԱՄՆ։ ԱՄՆ-ի կողմից եվրոպական ավտոմեքենաների մաքսատուրքերի սահմանումը թույլ կտա ԱՄՆ-ին զարգացնել սեփական ավտոարդյունաբերությունը։

2019 թվականին սահմանվել են ԵՄ երկրներից ներմուծման մաքսային 25% սակագներ (նոր մաքսատուրքեր են սահմանվել ընտրողաբար, ԵՄ անդամ առանձին երկրների դեմ և առանձին ապրանքների դեմ)[11]։

Դիմադրություն Թուրքիայի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի օգոստոսի 10-ին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է Թուրքիայից ներմուծվող ալյումինի և պողպատի համար մաքսատուրքերը համապատասխանաբար մինչև 20% և 50 % ավելացնելու մասին[12]։

Արդյունքներ և հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ժան Կլոդ Յունկերը հայտարարել է, որ եվրոպական ապրանքների նկատմամբ նախկինում սահմանված ամերիկյան մաքսատուրքերը հակասում են ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի փոխհարաբերությունների պատմությանը։

Ներմուծման սակագնի ազդեցությունը գների, զբաղվածության և եկամուտների բարձրացումն է արդյունաբերության պաշտպանված ոլորտներում, միաժամանակ նվազեցնելով դրանք անպաշտպան ոլորտներում, հիմնականում այն պատճառով, որ սպառողները, որոնք ավելի շատ են ծախսում պաշտպանված ոլորտներում ապրանքների վրա, ավելի քիչ են ծախսում անպաշտպան ոլորտներում[13]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Торгова війна розгортається: ЄС вдарив митами по товарах з США
  2. Китай решил подкупить США в торговой войне (рос.)
  3. Инвестиции Китая в США впервые превысили американские инвестиции в КНР(ռուս.)(рус.)
  4. США придумали новый удар по Китаю в торговой войне(ռուս.)(рус.)
  5. Торговая война США и Китая ударила и по России, рынки падают(ռուս.)(рус.)
  6. Торгова війна: Китай оголосив про введення нових мит на товари зі США
  7. Торговельна війна: Китай вирішив об'єднатися з Європою проти США
  8. Китай подал иск в ВТО из-за новых пошлин США // РБК
  9. UK’s Hammond says trade war would be «disaster» for U.S.: CNBC(անգլ.)(англ.)
  10. Британський міністр: торгова війна стала б «катастрофою» для США
  11. США ввели санкции против Литвы // rubaltic.ru, 22 Октября 2019
  12. «США подняли вдвое пошлины на алюминий и сталь из Турции» (ռուսերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 10. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 10-ին.
  13. Henry Hazlitt-Economics in One Lesson-1979 Edition(անգլ.)(англ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]