Գավաշի գավառակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գավառակ
Գավաշ
Վարչական տարածքԱրևմտյան Հայաստան
ՎիլայեթՎանի վիլայեթ
ԳավառՎանի գավառ
Այլ անվանումներԳավաշ-Կարճկան, Գեվեշ, Գյավաշ, Գյավաշ-Կարճկան, Կավաշ, Կյավաշ, Ոստան
Ազգային կազմհայեր
Տեղաբնականունգավաշեցի
Ժամային գոտիUTC+3

Գավաշ, գավառակ Արևմտյան Հայաստանում, Վանի վիլայեթի Վանի գավառում։ Գտնվում էր Վանա լճի հյուսիսային կողմում։ Կենտրոնը պատմական Ոստան ավանն էր, որտեղ նստում էր գավառակի կառավարիչը՝ գայմագամը։

Տարածքով մոտավորապես համապատասխանում էր Մեծ Հայքի Վասպուրական աշխարհի Ռշտունիք գավառին։ Երբեմն կենտրոնի անունով կոչվել է նաև Ոստան գավառ։

Անվան ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գավառակն իր անվանումը ստացել է համանուն (կամ Կավաշ) հին գյուղի անվանումից, որի ավերակները նշմարվում են դեռ XXI դարի դրությամբ։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածվում է Վանա լճի հարավային կողմում։ Գավառի կազմում են մտնում նաև Աղթամար և Առտեր կղզիները։ Մակերևույթը հիմնականում լեռնային է։ Լեռնալանջերը պատված են անտառներով։

Գավաշի տարածքով հոսում են Ոստան, Փշավանց, Մոխրաբերդ և այլ գետակները։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի բարեխաոռն ցամաքային կլիմա։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1909 թվականին ուներ 6741 զուտ հայ բնակիչ։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը երկրագործությունն ու այգեգործությունն էր։ Նաև զբաղվում էին շալագործությամբ և ձկնորսությամբ։

Հացահատիկի մշակությամբ աչքի էին ընկնում Փշավանց, Նոր-գյուղ, Տախմանց և մի քանի այլ գյուղեր, շալագործությամբ՝ Նարեկն ու Նոր-գյուղը, ձկնորսությամբ՝ Մոխրաբերդն ու Փշավանցը։

Օգտակար հանածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գավառակում կան երկաթի, կապարի, զառիկի և քարածխի պաշարներ։

Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյավաշի նշանավոր հնություններից էին Նարեկա վանքը, Աղթամարը և Ս. Նշան վանքը։

Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1909 թվականին ուներ 23 գյուղ, որոնք բոլորն էլ հայաբնակ էին[1]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 1, էջ 797

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն