Գազ գնդաձև
| Գազ գնդաձև | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Բակլածաղկավորներ (Fabales) |
| Ընտանիք | Բակլազգիներ (Fabaceae) |
| Ենթաընտանիք | Բակլայիններ (Faboideae) |
| Տրիբա | Galegeae |
| Ցեղ | Գազ (Astragalus) |
| Տեսակ | Գազ գնդաձև (A. globosus) |
| Միջազգային անվանում | |
| Astragalus globosus | |
Գազ գնդաձև (լատին․՝ Astragalus globosus), լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմամյա, անցողուն բույս է, որն ունի 5-15 սմ բարձրություն, ծածկված է խիտ երկծայր մազիկներով։ Տերևները 10-18-ական զույգերով են, նեղ-էլիպսաձև, թավոտ։ Ողկույզը խիտ է, գնդաձև, ամուր ոտիկով։ Ծաղկակիրները համարյա բաժակին հավասար են։ Պսակը դեղին է, դրոշի երկարությունը հասնում է 16-18 մմ-ի։ Ունդերն ունեն 7 մմ երկարություն, 3 մմ լայնություն, երկարավուն են և խավոտ։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է միայն Վերին Ախուրյանի ֆլորիստիկական շրջանում՝ Եզնասար լեռնագագաթի վրա։ Աճում է նաև Արևելյան Անատոլիայում։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ենթալպյան գոտում՝ ծովի մակարդակից 2300 մ բարձրության վրա, մարգագետիններում։ Ծաղկում է հունիս–հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս–օգոստոսին։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Հայտնի է միայն մեկ պոպուլացիա։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում։
Տեսակի աճելավայրը պահպանվում է «Արփի լիճ» ազգային պարկի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
|
