Անատոլիոս Բերյուտացի

Անատոլիոս Բերյուտացի
Ծնվել է	I հազարամյակ կամ անհայտ; Բեյրութ
Մահացել է	360 կամ անհայտ
Քաղաքացիություն	Հին Հռոմ
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, գրող և մատենագիր
Պաշտոն(ներ)	ռոմանական կառավարիչ
Տիրապետում է լեզուներին	հին հունարեն
Երեխա(ներ)	Gemellus?

Անատոլիոս Բերյուտացի Վինդանիոնիոս (ծննդյան և մահվան թվականներն անհայտ), IV դարի հույն մատենագիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Բերյուտոս (այժմ՝ Բեյրութ) քաղաքում։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայ մատենագրության մեջ Անատոլիոս Բէրյուտայի անունով հայտնի է «Գիրք վաստակոց» խորագրով երկրագործական աշխատությունը՝ բաղկացած 332 գլուխներից (ըստ նախադրության պետք է բաժանված լիներ 14 գրքերի)։ Երկի հունարեն բնագիրը «Գիրք մշակականաց» անունով՝ 12 գրքերով դեռևս IX դարի ծանոթ էր Բյուզանդիայի նշանավոր եկեղեցական, քաղաքական և մշակութային գործիչ Փոտին (մոտ 820-891)։

Կա հունարեն ևս մի բնագիր՝ «Գեոպոնիկա», 20 գրքերից բաղկացած, որը Փոտին ծանոթ բնագրի և հայերեն թարգմանության հետ համեմատած վերախմբագրված է և ունի զգալի հավելումներ։ Այս աշխատությունը մի հեղինակի գործ չէ, այլ ժամանակի ընթացքում խմբագրվել ու լրացվել է տարբեր անձանց կողմից, որոնցից է նաև Անատոլիոս Բէրյուտայի՝ ըստ հայերեն թարգմանության Պոնիոս (ճիշտը՝ Իոնիոս) Անադալիոսը։ «Գիրք վսւստակոց»–ի հայերեն թարգմանության ժամանակն ու թարգմանիչը հայտնի չեն, այն թարգմանվել է արաբերենից հավանաբար XI –XIV դարերում, Կիլիկիայում։ Հայերեն բնագիրը արժեքավոր է երկրագործության հետ կապված տերմինների ճոխ պաշարով։ Մեզ է հասել նաև «Գիրք վաստակոց»-ի ասորերեն հին թարգմանությունը (հրատտարակություն Լայպցիգ, 1860)։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Գիրք վաստակոց», εωлονιχά։ Թարգմանութիւն նախնեաց յարաբացի լեզուէ», Վնտ., 1877
Геопоники. Византийская сельскохозайственная энциклопедия X века, М.-Л., 1960
Geoponica, sive Cassiani Bassi scholastici de re rustica eclogae recensuit Henr. Beckh, Lipsiae, 1895

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անասյան Հ. Ս., Հայկական մատենագիտություն, հ. 1. Ե., 1959, Էջ 832–45
Duval R., La Lite՚rature Syriacue, P., 1907
Sabath P., L՚Ouvrage géoponique d՚Anatolios de Berytos (Ive siécle). Manuscrit arabe, «Bulletin de l՚Isntitut d՚Egypte», v. 14, p. 47-54.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 373)։