Աթում
Աթում (Աթեմ կամ Թեմ), եգիպտական առասպելաբանության մեջ կարևոր աստված։ Տարբեր կարծիքներ կան Աթում անվան վերաբերյալ։ Միգուցե այն սերում է "tem" բառից, որը նշանակում է "վերջացնել" կամ "ավարտել"։ Սակայն այն մեկնաբանվում է որպես "ամբողջական" և նաև "աշխարհը ավերող". աշխարհի ստեղծման փուլից հետո նա այն վերածում է ջրային քաոսի։ Քանի որ նա պատկերվում էր որպես աշխարհի ստեղծման հիմնական նյութ, ապա բոլոր աստվածներն ու ամենը ստեղծվել են նրա մարմնից[1]։
Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աթումը համարվում է վաղ շրջանի ամենակարևոր աստվածներից մեկը։ Բուրգերի ձեռագրերում նա պատկերված էր որպես և արարիչ և թագավորի հայր[1]։
Խորհուրդը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հելիպոլիտանյան արարչական առասպելում Աթումը համարվում է առաջին աստվածը։ Նա ինքն իրեն ստեղծել է թմբին նստած՝ հին ջրերից (Նու)[2]։ Հին առասպելներում նկարագրվում է, որ Աթումը ստեղծել է Շու աստծուն և աստվածուհի Թեֆնութին՝ թքելով նրանց իր բերանից[3]։ Հին Թագավորության եգիպտացիները հավատում էին, որ Աթում աստվածը մահացած թագավորների հոգիները բարձրացնում էր դեպի աստղալից երկինք[4]։ Նա նաև համարվել է արեգակնային աստված. ասոցացվում է Ռա աստծու հետ։ Նա համարվել է երեկոյան արևը, Ռան՝ կեսօրյա արևը, իսկ Կեպրի աստվածը՝ առավոտյան արևը[5]։ Մահացածների գրքում (որը արդի էր հունական-հռոմեական ժամանակաշրջանում ) ասվում է, որ Աթումը վերածնվել է քաոսային ջրերից՝ օձի տեսքով[6][7][8]։ Աթումը համարվում է նախագոյության և հետգոյության աստված։
Մյուս աստվածների հետ կապը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աթումը առաջին գոյն է, որը վերածնվել է խավարից և անվերջանալի ջրային անդունդից, որը գոյություն ուներ նախքան աշխարհի ստեղծումը։ Նա այս քաոսում միայնակ ստեղծում է իր երեխաներին՝ առաջին աստվածներին։ Նա առաջին աստվածներին ստեղծել է փռշտալով կամ, որոշ դեպքերում, իր սերմնահեղուկից (Շու աստված և Թեֆնութ աստվածուհի)։ Աթումի որդին և դուստրը, չդիմանալով գայթակղությանը, գնում են ջրերը բացահայտելու և անհետանում են մթության մեջ։ Չհամակերպվելով կորստի հետ՝ Աթումը հրեղեն սուրհանդակ (Ռայի Աչքը) է ուղարկում իր երեխաներին փնտրելու։ Նրանց վերադառնալուց հետո այն արցունքի կաթիլները, որ թափեց Աթումը, դարձան առաջին մարդկային արարածները[9]։
Պատկերագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աթումը սովորաբար պատկերված է որպես մարդ, որը կրում է թագավորական գլխաշոր կամ Վերին և Ստորին Եգիպտոսի սպիտակ և կարմիր թագը։ Որոշ դեպքերում նա պատկերված է օձի տեսքով, ինչպես նաև երբեմն հանդիպում է մանգուստի, առյուծի, ցուլի, մողեսի կամ կապիկի տեսքով[1]։
Պաշտամունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աթումի պաշտամունքը կատարվել է Հելիոպոլիս քաղաքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson. pp. 99–101
- ↑ The British Museum. «Picture List» (PDF). Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ Egyptian gods Atum Արխիվացված 2008-12-20 Wayback Machine URL accessed December 30, 2006.
- ↑ http://www.philae.nu/akhet/NetjeruA.html#Atum Արխիվացված 2008-12-20 Wayback Machine retrieved November 9, 2006
- ↑ Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson. pp. 205
- ↑ Dictionary of Deities and Demons in the Bible 2nd edition, 1999, p. 121
- ↑ Ellis, Normandi ♦ Dreams of Isis: A Woman's Spiritual Sojourn p. 128
- ↑ Bernal, Martin ♦ Black Athena: the Afroasiatic roots of classical civilization p. 468
- ↑ Pinch, Geraldine (2004). Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt. Oxford University Press. pp. 63–64
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աթում» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
