Տուարեգներ
| Տուարեգներ | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||
| Ընդհանուր քանակ | |||||||||||||||||||||
|
1.2 միլիոն[1] | |||||||||||||||||||||
| Բնակեցում | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Լեզու(ներ) | |||||||||||||||||||||
| Տուարեգյան լեզուներ (տամաշեք, տամաջեք, տամահաք), հաուսա, արաբերեն, ֆրանսերեն | |||||||||||||||||||||
| Հավատք(ներ) | |||||||||||||||||||||
| Իսլամ՝ միախառնված տեղական հավատալիքների հետ |
Տուարեգներ (ինքանվանումը՝ իմուհաղ), բերբերական ժողովուրդ Աֆրիկայում։ Տուարեգները հյուսիսային Սահարայի առաջին բնակիչներն են եղել[2][3]։
Տուարեգերնը, կամ տուարեգական լեզուները (բարբառները) խոսվում են ավելի քան 1.2 միլիոն մարդկանց կողմից։ Այդ թվի մոտավորապես կեսը պատկանում է արևելյան բարբառին (Թամաջաք, Թավալլամաթ)։ Տուարեգնրի մեծամասնությունը ապրում է Նիգերի և Մալիի սահարյան մասերում, և լինելով քոչվոր ժողովուրդ, նրաքն մշտապես անցնում են պետական սահմանները։ Տուարեգների փոքր խմբեր ապրում են նաև հարավարևելյան Ալժիրում, հարավարևմտյան Լիբիայում և հյուսիսային Բուրկինա Ֆասոյում, ինչպես նաև կա փոքր թվով խումբ Նիգերի հյուսիսային մասոմ[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Lewis, M. Paul (ed.), 2009. Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.
- ↑ «Q&A: Tuareg unrest». BBC. 2007 թ․ սեպտեմբերի 7. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 4-ին.
- ↑ «Who are the Tuareg?». Smithsonian Institution. Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 3–ին-ին.
- ↑ "The total Tuareg population is well above one million individuals." Keith Brown, Sarah Ogilvie, Concise encyclopedia of languages of the world, Elsevier, 2008, ISBN 9780080877747, p. 152.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Tuareg Culture and Art Արխիվացված 2011-06-04 Wayback Machine, Bradshaw Foundation
- Franco Paolinellli, "Tuareg Salt Caravans", Bradshaw Foundation
- Origin and History of the Tuareg
- Italian Wikipedia։ A comprehensive tuareg chronology along with lists of amenokals from Kel Ahaggar, Kel Adagh and Kel Azawagh Կաղապար:It icon.
- Rain for the Sahel and Sahara - a non profit that partners with Tuareg communities in Niger
- Edmond Bernus, "Les Touareg", pp. 162–171 in Vallées du Niger, Paris։ Éditions de la Réunion des Musées Nationaux, 1993.
- Andre Bourgeot, Les Sociétés Touarègues, Nomadisme, Identité, Résistances, Paris։ Karthala, 1995.
- Hélène Claudot-Hawad, ed., "Touaregs, exil et résistance". Revue du monde musulman et de la Méditerranée, No. 57, Aix-en-Provence: Edisud, 1990.
- Claudot-Hawad, Touaregs, Portrait en Fragments, Aix-en-Provence։ Edisud, 1993.
- Hélène and Hawad Claudot-Hawad, "Touaregs: Voix Solitaires sous l'Horizon Confisque", Ethnies-Documents No. 20-21, Hiver, 1996.
- Mano Dayak, Touareg: La Tragedie, Paris։ Éditions Lattes, 1992.
- Sylvie Ramir, Les Pistes de l'Oubli: Touaregs au Niger, Paris։ éditions du Felin, 1991.
- Ghoubeid Alojaly, Karl Prasse, Ghabdouane Mohamed, Dictionnaire touareg-français, Copenhague, Museum Tusculanum, 2003 (2 vols., 1031 p.) - ISBN 87-7289-844-5
- Francis James Rennell Rodd, People of the veil. Being an account of the habits, organisation and history of the wandering Tuareg tribes which inhabit the mountains of Air or Asben in the Central Sahara, London, MacMillan & Co., 1926 (repr. Oosterhout, N.B., Anthropological Publications, 1966)
- Heath Jeffrey 2005։ A Grammar of Tamashek (Tuareg of Mali). New York։ Mouton de Gruyer. Mouton Grammar Library, 35. ISBN 3-11-018484-2
- Rando et al. (1998) "Mitochondrial DNA analysis of northwest African populations reveals genetic exchanges with European, near-eastern, and sub-Saharan populations". Annals of Human Genetics 62(6)։ 531-50; Watson et al. (1996) mtDNA sequence diversity in Africa. American Journal of Human Genetics 59(2)։ 437–44; Salas et al. (2002) "The Making of the African mtDNA Landscape". American Journal of Human Genetics 71։ 1082–1111. These are good sources for information on the genetic heritage of the Tuareg and their relatedness to other populations.