«Զեմպախ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Տող 4. | Տող 4. | ||
[[File:Winkelried at Sempach.jpg|thumb|left|[[Առնոլդ Վինկելռիդցին]] [[Զեմպախի ճակատամարտում]]]] |
[[File:Winkelried at Sempach.jpg|thumb|left|[[Առնոլդ Վինկելռիդցին]] [[Զեմպախի ճակատամարտում]]]] |
||
[[File:Sempach (Merian).jpg|thumb|left|Մի էջ 1654 թ. Զեմպախում տպագրված''Topographia Helvetiae, Rhaetiae et Valesiae'' գրքից]] |
[[File:Sempach (Merian).jpg|thumb|left|Մի էջ 1654 թ. Զեմպախում տպագրված''Topographia Helvetiae, Rhaetiae et Valesiae'' գրքից]] |
||
Քաղաքի ներկայիս տարածքում պահպանվել են [[միջնադար]]յան բնակավայրի հետքեր, մասնավորապես՝ ժամացույցով աշտարակի ներքո պահպանված դարպասը, հին խրամուղու վրայի կամուրջը: Նրանից դեպի հյուսիս-արևելք ոտքով մոտավորապես կես ժամվա հեռավորության վրա՝ բլուրների ստորոտին ընկած է [[1336 թվական]]ի հուլիսի 9-ին տեղի ունեցած Զեմպախի նշանավոր ճակատամարտի վայրը, որտեղ [[շվեյցարացիներ]]ը ջախջախեցին [[ավստրիացիներ]]ին, և վերջիններիս հրամանատար [[Լեոպոլդ Երրորդ]]ն էլ զոհվեց: Այդ ճակատամարտում է, որ լեգենդար սխրանք գործեց [[Առնոլդ Վինկելռիդցի]]ն՝ իր կյանքի գնով ճեղքելով ավստրիացիների կուռ մարտաշարքը և միջանցք բացելով շվեյցարացիների հարձակման համար: Այդ վայրում ներկայումս բարձրանում են գեղեցիկ, պատկերազարդ Զորաց [[մատուռ]]ը (վերակառուցվել է [[1886 թվական]]ին) և |
Քաղաքի ներկայիս տարածքում պահպանվել են [[միջնադար]]յան բնակավայրի հետքեր, մասնավորապես՝ ժամացույցով աշտարակի ներքո պահպանված դարպասը, հին խրամուղու վրայի կամուրջը: Նրանից դեպի հյուսիս-արևելք ոտքով մոտավորապես կես ժամվա հեռավորության վրա՝ բլուրների ստորոտին ընկած է [[1336 թվական]]ի հուլիսի 9-ին տեղի ունեցած Զեմպախի նշանավոր ճակատամարտի վայրը, որտեղ [[շվեյցարացիներ]]ը ջախջախեցին [[ավստրիացիներ]]ին, և վերջիններիս հրամանատար [[Լեոպոլդ Երրորդ]]ն էլ զոհվեց: Այդ ճակատամարտում է, որ լեգենդար սխրանք գործեց [[Առնոլդ Վինկելռիդցի]]ն՝ իր կյանքի գնով ճեղքելով ավստրիացիների կուռ մարտաշարքը և միջանցք բացելով շվեյցարացիների հարձակման համար: Այդ վայրում ներկայումս բարձրանում են գեղեցիկ, պատկերազարդ Զորաց [[մատուռ]]ը (վերակառուցվել է [[1886 թվական]]ին) և Առնոլդ Վինկելռիդցու նորակերտ [[Հուշարձան|հուշարձանը]]: |
||
Զեմպախի վճռորոշ ճակատամարտից մի քանի տարի անց՝ [[1393 թվական]]ին կնքվել է ութ դաշնակից կանտոնների՝ ''Acht Orte''-ի և նրանց միացած ''Զոլուտուրն'' երկրամասի իշխանների այսպես ասած՝ ''Sempacherbrief''-ը, որով դրվել է [[Շվեյցարիայի Համադաշնություն|Շվեյցարիայի համադաշնություն]] կոչվող անկախ պետության հիմքը: Զեմպախից մի քանի մղոն դեպի հյուսիս ընկած է ''Բերոմյունստեր'' խաղաղ գյուղակը՝ 10-12-րդ դարերում կառուցված վանական համալիրով, որտեղ իրականացվել է Շվեյցարիայի տարածքում առաջին գրքի տպագրությունը, և որտեղից տպագրիչ [[Գերինգ]]ը տպագրության գյուտը հասցրել է [[Ֆրանսիա]]: |
Զեմպախի վճռորոշ ճակատամարտից մի քանի տարի անց՝ [[1393 թվական]]ին կնքվել է ութ դաշնակից կանտոնների՝ ''Acht Orte''-ի և նրանց միացած ''Զոլուտուրն'' երկրամասի իշխանների այսպես ասած՝ ''Sempacherbrief''-ը, որով դրվել է [[Շվեյցարիայի Համադաշնություն|Շվեյցարիայի համադաշնություն]] կոչվող անկախ պետության հիմքը: Զեմպախից մի քանի մղոն դեպի հյուսիս ընկած է ''Բերոմյունստեր'' խաղաղ գյուղակը՝ 10-12-րդ դարերում կառուցված վանական համալիրով, որտեղ իրականացվել է Շվեյցարիայի տարածքում առաջին գրքի տպագրությունը, և որտեղից տպագրիչ [[Գերինգ]]ը տպագրության գյուտը հասցրել է [[Ֆրանսիա]]: |
15:46, 30 Հուլիսի 2019-ի տարբերակ
Բնակավայր | |||
---|---|---|---|
Զեմպախ | |||
շվեյց. գերմ.՝ Sempach[1] | |||
| |||
Երկիր | Շվեյցարիա | ||
Մակերես | 11,68 կմ², 8,91 կմ² | ||
ԲԾՄ | 513 մետր, 547 մետր | ||
Պաշտոնական լեզու | գերմաներենի շվեյցարական տարբերակ | ||
Բնակչություն | ▲4169 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[2] | ||
Հեռախոսային կոդ | 041 | ||
Փոստային դասիչ | 6204 | ||
Ավտոմոբիլային կոդ | LU | ||
Պաշտոնական կայք | sempach.ch(գերմ.) | ||
| |||
Զեմպախ (գերմ.՝ Sempach), քաղաք Շվեյցարիայի Լյուցեռն կանտոնի Զերզեե շրջանում:
Պատմություն
Քաղաքի ներկայիս տարածքում պահպանվել են միջնադարյան բնակավայրի հետքեր, մասնավորապես՝ ժամացույցով աշտարակի ներքո պահպանված դարպասը, հին խրամուղու վրայի կամուրջը: Նրանից դեպի հյուսիս-արևելք ոտքով մոտավորապես կես ժամվա հեռավորության վրա՝ բլուրների ստորոտին ընկած է 1336 թվականի հուլիսի 9-ին տեղի ունեցած Զեմպախի նշանավոր ճակատամարտի վայրը, որտեղ շվեյցարացիները ջախջախեցին ավստրիացիներին, և վերջիններիս հրամանատար Լեոպոլդ Երրորդն էլ զոհվեց: Այդ ճակատամարտում է, որ լեգենդար սխրանք գործեց Առնոլդ Վինկելռիդցին՝ իր կյանքի գնով ճեղքելով ավստրիացիների կուռ մարտաշարքը և միջանցք բացելով շվեյցարացիների հարձակման համար: Այդ վայրում ներկայումս բարձրանում են գեղեցիկ, պատկերազարդ Զորաց մատուռը (վերակառուցվել է 1886 թվականին) և Առնոլդ Վինկելռիդցու նորակերտ հուշարձանը:
Զեմպախի վճռորոշ ճակատամարտից մի քանի տարի անց՝ 1393 թվականին կնքվել է ութ դաշնակից կանտոնների՝ Acht Orte-ի և նրանց միացած Զոլուտուրն երկրամասի իշխանների այսպես ասած՝ Sempacherbrief-ը, որով դրվել է Շվեյցարիայի համադաշնություն կոչվող անկախ պետության հիմքը: Զեմպախից մի քանի մղոն դեպի հյուսիս ընկած է Բերոմյունստեր խաղաղ գյուղակը՝ 10-12-րդ դարերում կառուցված վանական համալիրով, որտեղ իրականացվել է Շվեյցարիայի տարածքում առաջին գրքի տպագրությունը, և որտեղից տպագրիչ Գերինգը տպագրության գյուտը հասցրել է Ֆրանսիա:
Բնակավայրը հայտնի է նաև թռչունների իր նշանավոր դիտարանով, որի աշխատակիցները ոչ միայն օղակներ են անցկացնում թռչունների ոտքերին, այլև գիտակրթական եռանդուն գործունեություն են ծավալում:
Ժողովրդագրություն
Քաղաքի բնակչության թվաքանակը ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[3]
Կլիմա
Զեմպախում տարեկան միջին հաշվով 133.9 օրը անձրևային է: Տեղումների տարեկան միջին քանակը հասնում է 1114 միլիմետրի: Ամենաանձրևառատ ամիսները հունիսն ու մայիսն են՝ յուրաքանչյուրը՝ համապատասխանաբար 13,2 և 13,6 անձրևոտ օրերով: Համեմատաբար չոր է հոկտեմբեր ամիսը[4]:
Գրականություն
- Adolf Reinle: Die Kunstdenkmäler des Kantons Luzern. Band IV: Das Amt Sursee (= Kunstdenkmäler der Schweiz. Band 35). Hrsg. von der Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1956, ISBN 978-3-906131-23-8.
- Judith Rickenbach: Zeitspuren. Kulturhistorische Wanderungen im Kanton Luzern. Hitzkirch 2001.
- Alfred Helfenstein: Namenbuch der Gemeinde Sempach. Eigenverlag 1965.
- Alfred Helfenstein: Hof- und Geschlechterbuch der Gemeinde Sempach. 1967.
- Alfred Helfenstein: Werken und Wirken zu Sempach der kleinen Stadt. Hrsg. vom Gewerbe- und Verkehrsverein Sempach.
- Alfred Helfenstein: Sempacher Schlachtfeier. (jährlich erschienene Festzeitung).
Պատկերասրահ
-
Միջնադարյան դարպասը
-
Զեմպախը 1654 թ. փորագրանկարում
-
Արձան՝ միջնադարյան դարպասի մոտ
Ծանոթագրություններ
- ↑ http://www.sempach.ch
- ↑ https://www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/fr/px-x-0102020000_201/-/px-x-0102020000_201.px
- ↑ Swiss Federal Statistical Office STAT-TAB Bevölkerungsentwicklung nach institutionellen Gliederungen, 1850-2000 (գերմ.) accessed 27 April 2016
- ↑ «Temperature and Precipitation Average Values-Table, 1961-1990» (German, French, and Italian). Federal Office of Meteorology and Climatology - MeteoSwiss. Արխիվացված է օրիգինալից 27 June 2009-ին. Վերցված է 8 May 2009-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link), the weather station elevation is 510 meters above sea level.
Արտաքին հղումներ
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Զեմպախ կատեգորիայում։ |
- http://www.sempach.ch
- Statistical data is available from https://web.archive.org/web/20040823004448/http://www.lu.ch/download/fd/afs/pdf/jbkt/profile/gp_1102.pdf
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զեմպախ» հոդվածին։ |
|