«Տրոյա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

11:14, 17 Նոյեմբերի 2011-ի տարբերակ

Տրոյան (հունարեն՝ Τροία, Τροίη или Wilios, խեթերեն՝ Wilusa (^URUWi-lu-ša ); թուրքերեն՝ Truva), կամ այլձև Իլիոնը (հունարեն՝ Ἴλιον, խեթերեն՝Wilusa), Դարդանիան և Սկամանդրը հնագույն քաղաք Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմուտում, Եգեյան ծովի ափին, Դարդանել նեղուցի մուտքի մոտ: Եղել է Տրովադայի քաղ. խոշոր կենտրոնը մ. թ. ա. 3-2 հազարամյակներում։

Տրոյական պատերազմի մասին հին հունական էպոսից հայտնի Տորյան հայտնաբերվել է 1865-ին Հիսարլըկ բլրի հնագիտական պեղումների հետևանքով։ 1870-1880-ական թթ. Տրոյայում պեղումներ է կատարել Հ. Շլիմանը, այնուհետև՝ գերմանացի հնագետ Վ. Դյորպֆելդը (1893-94) և ամերիկացի հնագետ Կ. Բլեգենը (1932-1938)։ Նրանք բացել են վաղ, միջին, ուշ բրոնզի և երկաթի դարերի հնագիտական շերտեր։ Մ.թ.ա. 3000–2500-ին Տորյան եղել է հաստ պարիսպներով (մինչև 3 մ) բերդ։ Բնակիչներն զբաղվել են հողագործությամբ և անասնապահությամբ, ձուլել պղինձ։ Հրդեհից (մ. թ. ա. մոտ 2500) հետո կառուցել են նոր, աշտարակներով ամրացված, մինչև 4 մ հաստությամբ պարիսպներ։ Մ.թ.ա. մոտ 2500–2200-ին եղել է արքայանիստ կենտրոն, որի պալատը գտնվել է միջնաբերդում։ Ստորին լանջերին եղել են ավագանու տները: Տրոյայի հարստության մասին վկայում են բազմաթիվ գանձերը (հատկապես «Պրիամոսի գանձը»՝ ոսկե, արծաթե ա պղնձե առարկաներով, բրոնզե ու քարե զենքերով)։ Մ. թ. ա. մոտ 2200-ին Տրոյան հրդեհվել է։

Մինչև հաջորդ ավերվելը (մ. թ. ա. մոտ 1800) Տրոյայում շարունակ զարգացել են մշակութային տեղական ավանդույթները։ Միջին բրոնզի դարաշրջանում (մ. թ. ա. մոտ 1800—1300) Տրոյայում տարածվել են շինարարական նոր մեթոդներ և խեցեղեն, քաղաքը շրջափակվել է հղկված քարե պարիսպներով, աշտարակներով ա հմտորեն պաշտպանված 5 դարպասներով։ Մ. թ. ա. մոտ 1260-ին Տ. հրկիզվել և կործանվել է Տրոյական պատերազմի հետևանքով։

Աքայացիների հեռանալուց հետո վերածնված քաղաքը պահպանել է մշակութային հին ավանդույթները, սակայն դարձել է նվազ նշանակության ունեցող կենտրոն։ Մ. թ. ա. 1190-ին վերաբնակիչների նոր խամբը թալկսւնյան թերակղզաց բերել է բրոնզե զենքերի նոր ձևեր և ծեթածո ամանեղեն: Մ.թ.ա. 1100-ին ավերվել է նոր ռազմական հարձակումից: Միայն մ.թ.ա. մոտ 700-ին հույները տրոյայի տեղում հիմնել են նոր Իլլիոն անունով քաղաք:

Սա աշխարհագրության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Սա պատմության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Ruiny Troi RB.jpg|thumb|Ավերակներ [[Հիսարլիկ]]ում՝ Տրոյայի ենթադրական գտնվելու վայրը]]
 {{Համաշխարհային ժառանգություն|849}}
-'''Տրոյան''' ([[հունարեն]]՝ Τροία, Τροίη или ''Wilios'', [[խեթերեն]]՝ ''Wilusa'' (<sup>URU</sup>''Wi-lu-ša'' <!--{{unicode|&#x12337;&#x12xxx;&#x121fd;&#x122ad;}}-->); [[թուրքերեն]]՝  Truva), կամ այլձև '''Իլիոնը''' ([[հունարեն]]՝ Ἴλιον, [[խեթերեն]]՝''Wilusa''), '''Դարդանիան''' և '''Սկամանդրը''' հնագույն քաղաք Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմուտում, [[Եգեյան ծով]]ի ափին, [[Դարդանել նեղուց]]ի մուտքի մոտ: Եղել է Տրովադայի քաղ. խոշոր կենտրոնը մ. թ. ա. 3-2 հազարամյակներում։
+'''Տրոյան''' ([[հունարեն]]՝ Τροία, Τροίη или ''Wilios'', [[խեթերեն]]՝ ''Wilusa'' (<sup>URU</sup>''Wi-lu-ša'' <!--{{unicode|&#x12337;&#x12xxx;&#x121fd;&#x122ad;}}-->); [[թուրքերեն]]՝ Truva), կամ այլձև '''Իլիոնը''' ([[հունարեն]]՝ Ἴλιον, [[խեթերեն]]՝''Wilusa''), '''Դարդանիան''' և '''Սկամանդրը''' հնագույն քաղաք Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմուտում, [[Եգեյան ծով]]ի ափին, [[Դարդանել նեղուց]]ի մուտքի մոտ: Եղել է Տրովադայի քաղ. խոշոր կենտրոնը մ. թ. ա. 3-2 հազարամյակներում։
 [[Տրոյական պատերազմ]]ի մասին հին հունական էպոսից հայտնի Տորյան հայտնաբերվել է 1865-ին Հիսարլըկ բլրի հնագիտական պեղումների հետևանքով։ 1870-1880-ական թթ. Տրոյայում պեղումներ է կատարել Հ. Շլիմանը, այնուհետև՝ գերմանացի հնագետ Վ. Դյորպֆելդը (1893-94) և ամերիկացի հնագետ Կ. Բլեգենը (1932-1938)։ Նրանք բացել են վաղ, միջին, ուշ բրոնզի և երկաթի դարերի հնագիտական շերտեր։ Մ.թ.ա. 3000–2500-ին Տորյան եղել է հաստ պարիսպներով (մինչև 3 մ) բերդ։ Բնակիչներն զբաղվել են հողագործությամբ և անասնապահությամբ, ձուլել պղինձ։ Հրդեհից (մ. թ. ա. մոտ 2500) հետո կառուցել են նոր, աշտարակներով ամրացված, մինչև 4 մ հաստությամբ պարիսպներ։ Մ.թ.ա. մոտ 2500–2200-ին եղել է արքայանիստ կենտրոն, որի պալատը գտնվել է միջնաբերդում։ Ստորին լանջերին եղել են ավագանու տները: Տրոյայի հարստության մասին վկայում են բազմաթիվ գանձերը (հատկապես «[[Պրիամոսի գանձը]]»՝ ոսկե, արծաթե ա պղնձե առարկաներով, բրոնզե ու քարե զենքերով)։ Մ. թ. ա. մոտ 2200-ին Տրոյան հրդեհվել է։