«Սերովբե Տերվիշյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Անձ}} |
|||
'''Սերովբե Տերվիշյան''' ({{ԱԾ}}), [[հայ]] լեզվաբան, հնդեվրոպաբան։ [[Վիեննա]]յի Մխիթարյան միաբանության անդամ ([[1864]] թվականից), [[վարդապետ]] ([[1866]] թվականից)։ |
'''Սերովբե Տերվիշյան''' ({{ԱԾ}}), [[հայ]] լեզվաբան, հնդեվրոպաբան։ [[Վիեննա]]յի Մխիթարյան միաբանության անդամ ([[1864]] թվականից), [[վարդապետ]] ([[1866]] թվականից)։ |
||
05:36, 7 Նոյեմբերի 2016-ի տարբերակ
| Սերովբե Տերվիշյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունվարի 10, 1846 |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս |
| Մահացել է | հունվարի 1, 1892 (45 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Կոստանդնուպոլիս |
| Մասնագիտություն | լեզվաբան |
Սերովբե Տերվիշյան (հունվարի 10, 1846, Կոստանդնուպոլիս - հունվարի 1, 1892, Կոստանդնուպոլիս), հայ լեզվաբան, հնդեվրոպաբան։ Վիեննայի Մխիթարյան միաբանության անդամ (1864 թվականից), վարդապետ (1866 թվականից)։
1870 թվ. լույս է տեսել Տերվիշյանի «էոմրի էվլիա» («Սրբերի վարքը», հատոր 2, 1870) հայատառ թուրք, գիրքը, 1872 թ.՝ «Ս․ Հուստինոսի պատասխանատվությանք»-ը (հատոր 1-2, գրաբար)։ Սակայն շուտով թողել է կրոնաբարոյական գրականության ասպարեզը և զբաղվել լեզվաբանությամբ, սովորել մի շարք հին ու նոր լեզուներ (հունարեն, լատիներեն, գերմաներեն, սանսկրիտերեն, պահլավերեն, և այլն)։ «Հին հայերենիք» (1877, գերմաներեն) աշխատության մեջ Տերվիշյանը դիտարկել է հայերենիք հնչյունն ունեցող բառերը և փորձել է բացահայտել այդ հնչյունի համապատասխանություններն այլ լեզուների համարժեք տարրերի (միավորների) հետ։ 1885 թ. լույս է տեսել նրա «Հնդևրոպական նախալեզուին, որն ամփոփում է հնդեվրոպաբանության առավել կարևոր նվաճումները, հանգամանորեն պարզաբանում նախալեզվի հետ կապված հարցերը, անդրադառնում հնդեվրոպական հին քաղաքակրթության պատմությանը, ինչպես նաև հնդեվրոպական լեզվաբանության անցած ուղուն։ 1887 թ. Կոստանդնուպոլսում հիմնել և խմբագրել է հայերեն առաջին լեզվաբանական հանդեսը՝ «Լեզու» (1887-1888)։ Ըստ Տերվիշյանի, հնդեվրոպական նախալեզուն մարդկային նախաստեղծ լեզուն չէ, իսկ մարդկային լեզուն մենակունք չէ այն հասարակական է, հատուկ՝ բանական էակներին. կենդանական լեզու չկա։ Այս կապակցությամբ նա ընդգծում է լեզվի և մտածողության սերտ կապը։ Հնդեվրոպական լեզուներից ոչ մեկը (այդ թվում նաև սանսկրիտը), ըստ Տերվիշյանի, նախամայր լեզու չէ։ Հայերենի ցեղակցության խնդրում իրեն, տեսությանը տուրք չտալով հանդերձ՝ նա որոշակի դիրքավորում չի ցուցաբերել։ Կատարել է հայերեն բառերի մի շարք ճիշտ ստուգաբանություններ, անդրադարձել Պերսոպոլսի սեպագիր արձանագրությունների պատմությանն ու լեզվին («Պերսեպոլսո սեպագիրք», ՀԱ, 1887-1889)։ Գրել է նաև «Այրի մայրն և միամոր որդյակը» (1871) ողբերգությունը։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 687)։ 
|