«Մաթեմատիկական պապիրուսներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ կետադրություն, փոխարինվեց: : → ։ (14) |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Մաթեմատիկական պապիրուսներ''', [[Հին Եգիպտոս]]ի [[մաթեմատիկա]]կան գիտության [[հուշարձան]]ներ, վերաբերում են Միջին թագավորության շրջանին (մոտ 21-րդ դար-մոտ 18-րդ դար մ. թ. ա.) |
'''Մաթեմատիկական պապիրուսներ''', [[Հին Եգիպտոս]]ի [[մաթեմատիկա]]կան գիտության [[հուշարձան]]ներ, վերաբերում են Միջին թագավորության շրջանին (մոտ 21-րդ դար-մոտ 18-րդ դար մ. թ. ա.)։ Առավել հայտնի են [[Ռինդի պապիրուս|Ռինդի]] և [[Մոսկովյան պապիրուս]]ները։ |
||
==Ռինդի պապիրուս== |
==Ռինդի պապիրուս== |
||
Ռինդի պապիրուսը [տիրոջ՝ եգիպտագետ [[Գ.Ռինդի]] (Rhind) անունով, գտնվում է [[Բրիտանական թանգարան]]ում ([[Լոնդոն]])] առաջին անգամ ուսումնասիրել և գերմաներեն հրատարակել է [[Ա.Այզենլոր]]ը [[1877]] թվականին (այս պապիրուսը հայտնի է նաև [[Ահմեսի պապիրուս]] անունով՝ կազմող և գրիչ Ահմեսի անունով) |
Ռինդի պապիրուսը [տիրոջ՝ եգիպտագետ [[Գ.Ռինդի]] (Rhind) անունով, գտնվում է [[Բրիտանական թանգարան]]ում ([[Լոնդոն]])] առաջին անգամ ուսումնասիրել և գերմաներեն հրատարակել է [[Ա.Այզենլոր]]ը [[1877]] թվականին (այս պապիրուսը հայտնի է նաև [[Ահմեսի պապիրուս]] անունով՝ կազմող և գրիչ Ահմեսի անունով)։ Ռինդի պապիրուսն ընդգրկում է կիրառական բնույթի 84 խնդիրների լուծումներ, որոնք վերաբերում են [[կոտորակ]]ների նկատմամբ [[գործողություններ]]ին, [[ուղղանկյուն|ուղղանկյան]], [[եռանկյուն|եռանկյան]], [[սեղան]]ի և [[շրջան]]ի [[մակերես]]ների հաշվարկներին (որպես վերջինիս մակերես ընդունվում է [[տրամագիծ|տրամագծի]] 8/9-ին հավասար կողմով քառակուսու մակերեսը), ուղղանկյուն զուգահեռանիստի և գլանի ծավալների հաշվարկներին, պարունակում է նաև համեմատական բաժանման, հացահատիկի և նրանից ստացվող հացի կամ գարեջրի քանակական հարաբերության վերաբերյալ խնդիրներ։ 79-րդ խնդրի լուծումը հանգում է երկրաչափական պրոգրեսիայի գումարի հաշվարկի։ Սակայն այս բոլոր խնդիրների լուծման համար չի տրվում որեէ ընդհանուր կանոն և չի արվում որևէ տեսական ընդհանրացում։ |
||
==Մոսկովյան պապիրուս== |
==Մոսկովյան պապիրուս== |
||
Մոսկովյան պապիրուսը [գտնվում է [[Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարան (Մոսկվա)|Ա.Ս.Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարան]]ում ] ուսումնասիրել են ռուս եգիպտագետներ [[Բ.Ա.Տուրաև]]ը ([[1917]]) և [[Վ.Վ.Ստրուվեն]] ([[1927]]), ամբողջությամբ հրատարակվել է [[գերմաներեն]] ([[1930]]) |
Մոսկովյան պապիրուսը [գտնվում է [[Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարան (Մոսկվա)|Ա.Ս.Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարան]]ում ] ուսումնասիրել են ռուս եգիպտագետներ [[Բ.Ա.Տուրաև]]ը ([[1917]]) և [[Վ.Վ.Ստրուվեն]] ([[1927]]), ամբողջությամբ հրատարակվել է [[գերմաներեն]] ([[1930]])։ Պարունակում է 25 խնդիր՝ նույն տիպի, ինչ Ռինդի պապիրուսի խնդիրներն են։ Առանձնակի հետաքրքրություն են ներկայացնում 10 և 14-րդ խնդիրները։ |
||
* 10-րդ խնդրում հաշվվում է [[կիսագլան]]ի (կամ, հնարավոր է, [[կիսագունդ|կիսագնդի]]) կողմնային |
* 10-րդ խնդրում հաշվվում է [[կիսագլան]]ի (կամ, հնարավոր է, [[կիսագունդ|կիսագնդի]]) կողմնային մակերևույթը։ Սա մաթեմատիկական գրականության մեջ կոր մակերևույթի մակերես հաշվելու առաջին օրինակն է։ |
||
* 10-րդ խնդրի լուծումը հիմնված է քառակուսի հիմքով [[հատած բուրգ]]ի ծավալի ճշգրիտ բանաձևի |
* 10-րդ խնդրի լուծումը հիմնված է քառակուսի հիմքով [[հատած բուրգ]]ի ծավալի ճշգրիտ բանաձևի վրա։ |
||
Մաթեմատիկական պապիրուսների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է ընձեռում պատկերացում կազմելու [[Հին Եգիպտոս]]ի մաթեմատիկական գիտելիքների մակարդակի |
Մաթեմատիկական պապիրուսների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է ընձեռում պատկերացում կազմելու [[Հին Եգիպտոս]]ի մաթեմատիկական գիտելիքների մակարդակի մասին։ Տես նաև Եգիպտոս Հին, Տեխնիկան և գիտությունը բաժինը։ |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
17:02, 18 փետրվարի 2015-ի տարբերակ
Մաթեմատիկական պապիրուսներ, Հին Եգիպտոսի մաթեմատիկական գիտության հուշարձաններ, վերաբերում են Միջին թագավորության շրջանին (մոտ 21-րդ դար-մոտ 18-րդ դար մ. թ. ա.)։ Առավել հայտնի են Ռինդի և Մոսկովյան պապիրուսները։
Ռինդի պապիրուս
Ռինդի պապիրուսը [տիրոջ՝ եգիպտագետ Գ.Ռինդի (Rhind) անունով, գտնվում է Բրիտանական թանգարանում (Լոնդոն)] առաջին անգամ ուսումնասիրել և գերմաներեն հրատարակել է Ա.Այզենլորը 1877 թվականին (այս պապիրուսը հայտնի է նաև Ահմեսի պապիրուս անունով՝ կազմող և գրիչ Ահմեսի անունով)։ Ռինդի պապիրուսն ընդգրկում է կիրառական բնույթի 84 խնդիրների լուծումներ, որոնք վերաբերում են կոտորակների նկատմամբ գործողություններին, ուղղանկյան, եռանկյան, սեղանի և շրջանի մակերեսների հաշվարկներին (որպես վերջինիս մակերես ընդունվում է տրամագծի 8/9-ին հավասար կողմով քառակուսու մակերեսը), ուղղանկյուն զուգահեռանիստի և գլանի ծավալների հաշվարկներին, պարունակում է նաև համեմատական բաժանման, հացահատիկի և նրանից ստացվող հացի կամ գարեջրի քանակական հարաբերության վերաբերյալ խնդիրներ։ 79-րդ խնդրի լուծումը հանգում է երկրաչափական պրոգրեսիայի գումարի հաշվարկի։ Սակայն այս բոլոր խնդիրների լուծման համար չի տրվում որեէ ընդհանուր կանոն և չի արվում որևէ տեսական ընդհանրացում։
Մոսկովյան պապիրուս
Մոսկովյան պապիրուսը [գտնվում է Ա.Ս.Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարանում ] ուսումնասիրել են ռուս եգիպտագետներ Բ.Ա.Տուրաևը (1917) և Վ.Վ.Ստրուվեն (1927), ամբողջությամբ հրատարակվել է գերմաներեն (1930)։ Պարունակում է 25 խնդիր՝ նույն տիպի, ինչ Ռինդի պապիրուսի խնդիրներն են։ Առանձնակի հետաքրքրություն են ներկայացնում 10 և 14-րդ խնդիրները։
- 10-րդ խնդրում հաշվվում է կիսագլանի (կամ, հնարավոր է, կիսագնդի) կողմնային մակերևույթը։ Սա մաթեմատիկական գրականության մեջ կոր մակերևույթի մակերես հաշվելու առաջին օրինակն է։
- 10-րդ խնդրի լուծումը հիմնված է քառակուսի հիմքով հատած բուրգի ծավալի ճշգրիտ բանաձևի վրա։
Մաթեմատիկական պապիրուսների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է ընձեռում պատկերացում կազմելու Հին Եգիպտոսի մաթեմատիկական գիտելիքների մակարդակի մասին։ Տես նաև Եգիպտոս Հին, Տեխնիկան և գիտությունը բաժինը։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |