Կորեկ

Կորեկ
Կորեկ սովորական (Panicum miliaceum)
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Բաժին Ծածկասերմեր Դաս Միաշաքիլավորներ Կարգ Հացածաղկավորներ Ընտանիք Հացազգիներ Ցեղ Կորեկ
Լատիներեն անվանում
Panicum L., 1753
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Panicum miliaceum L. — Կորեկ սովորական
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում ITIS 40901 NCBI 4539 EOL 108060 IPNI18661-1

Կորեկ (լատին․՝ Panicum), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ:Հայտնի է 500 (այլ տվյալներով՝ 442) տեսակ։ Տարածված են Ասիայի, Ամերիկայի և Աֆրիկայի արևադարձային, մերձարևադարձային և բարեխառն գոտիներում։

Հատիկ ստանալու համար մշակում են սովորական կորեկ (Panicum miliaceum)։

Կենսաբանական նկարագիր

Գարնանացան բույս է, արմատները՝ փնջաձև, ցողունը՝ 45-150 սմ բարձրությամբ, տերևները՝ նշտարաձև։ Ծաղկաբույլը հուրան է, ինքնափոշոտվող։ Պտուղը հատիկ է, թեփուկավոր, 1000 հատիկը կշռում է 4-9 գ։ Չորադիմացկուն, ջերմասեր, վաղահաս բույս է։

Հոմանիշներ

• Acostia Swallen
• Chasea Nieuwl., nom. inval.
• Cyphonanthus Zuloaga & Morrone
• Dileucaden (Raf.) Steud., nom. inval.
• Eatonia Raf.
• Eriolytrum Kunth, nom. inval.
• Milium Adans.
• Monachne P.Beauv.
• Paniculum Ard., nom. inval.
• Polyneura Կաղապար:Peter
• Psilochloa Launert
• Talasium Spreng.

Կիրառություն

Կորեկը պարունակում է 2-4 տոկոս ճարպ, 10-14 տոկոս սպիտակուց, 55-80 տոկոս օսլա, մոտ 8 տոկոս բջջանք։

Կորեկից ստանում են ձավար, ալյուր, խտացրած կեր, կանաչ զանգված և խոտ։ Մշակության մեջ հայտնի է հնագույն ժամանակներից։ Հատիկի բերքը հավաքում են մոմային հասունացման, իսկ խոտինը՝ հուրաններն արձակելու փուլերում։ Կորեկից ավելի շատ ճարպ է պարունակում միայն վարսակը, իսկ սպիտակուցներ` հնդկացորենը։ Կորեկը պարունակում է մարդու օրգանիզմում չսինթեզվող ամինաթթուներ` տրեոնին, վալին, լեյցին, լիզին, գիստիդին, և այլն։ Կորեկը հարուստ է ֆոսֆորով (1,5 անգամ ավելի է, քան տավարի մսում), մագնիում, կալիում (մի քանի անգամ շատ, քան բրնձում), պղինձ, մարգանեց, ցինկ, բրոմ, նիկել և այլն)։

Գրականություն

• Рожевиц Р. Ю. Род 88. Просо — Panicum // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Р. Ю. Рожевиц и Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1934. — Т. II. — С. 35—37. — 778 + XXXIII с. — 5175 экз.
• Просо — статья из Большой советской энциклопедии
• Просо // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Արտաքին հղումներ

• Interactive Key to Panicum of North America

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։