«Սամիթ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

11:26, 7 Հոկտեմբերի 2013-ի տարբերակ

՞

Սամիթ

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն

Բույսեր

Լատիներեն անվանում

Anethum graveolens

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Սամիթ (Anethum graveolens, հայերեն այլ անվանումներ՝ բաղբակ, տերաթողիկ), նեխուրազգիների ընտանիքին (Apiaceae) պատկանող միամյա տերևաբանջար։ Օգտագործվում է որպես թարմ կանաչի, որպես համեմունք՝ վարունգի և այլ թթուների մեջ, իսկ ձմռան ժամանակ կերակուրների մեջ օգտագործվում է չորացված սամիթը։

Սերմերն հարուստ են եթերային յուղով, որն ակտիվորեն օգտագործվում է հրուշակեղենի, պահածոների և բուրումնավետ օճառների արտադրության մեջ։^[1] Նույն եթերայի յուղն ավելի քիչ չափաբաժնով առկա է նաև սամիթի տերևների և ցողունի մեջ, որով էլ պայմանավորված է բույսի առաձնահատուկ հոտը։

Սամիթաջուրը բժշկության մեջ լայնորեն օգտագործվում է երեխաների ստամոքսային ցավերը մեղմացնելու, ինչպես նաև առաջացած գազերը հեռացնելու համար։ Սամիթի տերևները հարուստ են A և C վիտամիններով։

Բուսաբանական նկարագրությունը

Պատկանում է նեխուրազգիների (Apiaceae) ընտանիքին։ Միամյա բույս է։ Արմատներն առանցքային և բավականին լավ ճյուղավորված։ Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորված, կլոր, հարթ առանց թավի հասնում է մինչև 120-150 սմ բարձրության։

Սամիթի տերևները հերթադիր են, եռակի-փետրաձև, նեխ ասեղնաձև բլթակներով կտրտված։ Տերևների գույնը տատանվում է դեղնականաչից մինչև մուգ կապտականաչ։ Ծաղկափթթությունը բարդ հովանոց է, բաղկացած փոքր հովանոցներից։ Ծաղիկները երկսեռ են, բաղկացած 5 բաժակաթերթերից, 5 դեղնագույն պասկաթերթերից, 5 առէջներից և 2 միաձույլ վարսանդից։ Սերմերը կլոր-ձվաձև են, տափակ, թեփուկանման եզրով, բազ մոխրագույն կամ բաց դարչնագույն։ 1000 սերմը կշռում է 1,7-1,8 գ։ Ծլունակությունը պահպանվում է 2-3 տարի։

Օգտագործումը սննդի մեջ

Սամիթի թարմ, նոր չորացված տերևները լայնորեն օգտագործվում է որպես կանաչի։

Սամիթը և քեմոնը աչքի են ընկնում յուրահատուկ բուրմունքով, ուստի լայն համեմունքային օգտագործում ունեն տարբեր ճաշատեսակների մեջ (բորշչ, պահածոյացված սաղմոն և այլն), ինչպես նաև մարինադ վարունգի պատրաստման մեջ։^[2]

Սամիթը առավելապես թարմ վիճակում է օգտագործվում, քանի որ չորացման հետ զուգընթաց արագորեն կորցնում է իր առանձնահատուկ բույրը, որը, սակայն, կարող է պահպանվել լիոֆիլիզացիայի (սառցաչորացում) դեպքում։

Ձկնամթերքները մեծամասամբ մատուցվում են սամիթի հետ միասին։

Ծանոթագրություններ

↑ Մ. Գ. Քեյնս (1912). «Խոհանոցային կանաչիներ: Մշակումը, հավաքը և օգտագործումը» (Անգլերեն). «Օրինջ ջադ քամփընի». {{cite book}}: |archive-date= requires |archive-url= (օգնություն)
↑ «Սննդամթերքների էջերը»

Գրականություն

Անդրեաս Մելիքյան, «Բանջարաբուծություն» Երևան, 2005 - ISBN 99941-47-04-8

Արտաքին հղումներ

168 ժամ՝ սամիթի մոգությունը

[1] Մ. Գ. Քեյնս (1912). «Խոհանոցային կանաչիներ: Մշակումը, հավաքը և օգտագործումը» (Անգլերեն). «Օրինջ ջադ քամփընի». {{cite book}}: |archive-date= requires |archive-url= (օգնություն)

[2] «Սննդամթերքների էջերը»

[1]

[2]

@@ Տող 25. / Տող 25. @@
 }}
-'''Սամիթ''' (''Anethum graveolens'', հայերեն այլ անվանումներ՝ ''բաղբակ'', ''տերաթողիկ''), նեխուրազգիների ընտանիքին (''Apiaceae'') պատկանող միամյա տերևաբանջար: Օգտագործվում է որպես թարմ կանաչի, որպես համեմունք՝ [[վարունգ]]ի և այլ թթուների մեջ, իսկ [[Ձմեռ|ձմռան]] ժամանակ կերակուրների մեջ օգտագործվում է չորացված սամիթը:
+'''Սամիթ''' (''Anethum graveolens'', հայերեն այլ անվանումներ՝ ''բաղբակ'', ''տերաթողիկ''), նեխուրազգիների ընտանիքին (''Apiaceae'') պատկանող միամյա տերևաբանջար։ Օգտագործվում է որպես թարմ կանաչի, որպես համեմունք՝ [[վարունգ]]ի և այլ թթուների մեջ, իսկ [[Ձմեռ|ձմռան]] ժամանակ կերակուրների մեջ օգտագործվում է չորացված սամիթը։
-Սերմերն հարուստ են եթերային յուղով, որն ակտիվորեն օգտագործվում է հրուշակեղենի, պահածոների և բուրումնավետ օճառների արտադրության մեջ:<ref>{{cite book|title=«Խոհանոցային կանաչիներ: Մշակումը, հավաքը և օգտագործումը»|year=1912|publisher=«Օրինջ ջադ քամփընի»|url=http://www.gutenberg.org/files/21414/21414-h/21414-h.htm#Page_87|author=Մ. Գ. Քեյնս|archivedate=2007|format=Անգլերեն}}</ref> Նույն եթերայի յուղն ավելի քիչ չափաբաժնով առկա է նաև սամիթի տերևների և ցողունի մեջ, որով էլ պայմանավորված է բույսի առաձնահատուկ հոտը:
+Սերմերն հարուստ են եթերային յուղով, որն ակտիվորեն օգտագործվում է հրուշակեղենի, պահածոների և բուրումնավետ օճառների արտադրության մեջ։<ref>{{cite book|title=«Խոհանոցային կանաչիներ: Մշակումը, հավաքը և օգտագործումը»|year=1912|publisher=«Օրինջ ջադ քամփընի»|url=http://www.gutenberg.org/files/21414/21414-h/21414-h.htm#Page_87|author=Մ. Գ. Քեյնս|archivedate=2007|format=Անգլերեն}}</ref> Նույն եթերայի յուղն ավելի քիչ չափաբաժնով առկա է նաև սամիթի տերևների և ցողունի մեջ, որով էլ պայմանավորված է բույսի առաձնահատուկ հոտը։
-Սամիթաջուրը [[Բժշկություն|բժշկության]] մեջ լայնորեն օգտագործվում է երեխաների ստամոքսային ցավերը մեղմացնելու, ինչպես նաև առաջացած գազերը հեռացնելու համար: Սամիթի տերևները հարուստ են [[Վիտամին A|A]] և [[C վիտամին]]ներով:
+Սամիթաջուրը [[Բժշկություն|բժշկության]] մեջ լայնորեն օգտագործվում է երեխաների ստամոքսային ցավերը մեղմացնելու, ինչպես նաև առաջացած գազերը հեռացնելու համար։ Սամիթի տերևները հարուստ են [[Վիտամին A|A]] և [[C վիտամին]]ներով։
 == Բուսաբանական նկարագրությունը ==
 [[Պատկեր:Anethum graveolens seeds.JPG|190px|thumb|աջից|Սամիթի սերմերի տեսքը]]
-Պատկանում է նեխուրազգիների (''Apiaceae'') ընտանիքին: Միամյա բույս է: Արմատներն առանցքային և բավականին լավ ճյուղավորված: Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորված, կլոր, հարթ առանց թավի հասնում է մինչև 120-150 սմ բարձրության:
+Պատկանում է նեխուրազգիների (''Apiaceae'') ընտանիքին։ Միամյա բույս է։ Արմատներն առանցքային և բավականին լավ ճյուղավորված։ Ցողունը կանգուն է, ճյուղավորված, կլոր, հարթ առանց թավի հասնում է մինչև 120-150 սմ բարձրության։
-Սամիթի տերևները հերթադիր են, եռակի-փետրաձև, նեխ ասեղնաձև բլթակներով կտրտված: Տերևների գույնը տատանվում է դեղնականաչից մինչև մուգ կապտականաչ: Ծաղկափթթությունը բարդ հովանոց է, բաղկացած փոքր հովանոցներից: Ծաղիկները երկսեռ են, բաղկացած 5 բաժակաթերթերից, 5 դեղնագույն պասկաթերթերից, 5 [[առէջ]]ներից և 2 միաձույլ [[վարսանդ]]ից: Սերմերը կլոր-ձվաձև են, տափակ, թեփուկանման եզրով, բազ մոխրագույն կամ բաց դարչնագույն: 1000 սերմը կշռում է 1,7-1,8 գ: Ծլունակությունը պահպանվում է 2-3 տարի:
+Սամիթի տերևները հերթադիր են, եռակի-փետրաձև, նեխ ասեղնաձև բլթակներով կտրտված։ Տերևների գույնը տատանվում է դեղնականաչից մինչև մուգ կապտականաչ։ Ծաղկափթթությունը բարդ հովանոց է, բաղկացած փոքր հովանոցներից։ Ծաղիկները երկսեռ են, բաղկացած 5 բաժակաթերթերից, 5 դեղնագույն պասկաթերթերից, 5 [[առէջ]]ներից և 2 միաձույլ [[վարսանդ]]ից։ Սերմերը կլոր-ձվաձև են, տափակ, թեփուկանման եզրով, բազ մոխրագույն կամ բաց դարչնագույն։ 1000 սերմը կշռում է 1,7-1,8 գ։ Ծլունակությունը պահպանվում է 2-3 տարի։
 == Օգտագործումը սննդի մեջ ==
-Սամիթի թարմ, նոր չորացված տերևները լայնորեն օգտագործվում է որպես [[կանաչի]]:
+Սամիթի թարմ, նոր չորացված տերևները լայնորեն օգտագործվում է որպես [[կանաչի]]։
-Սամիթը և [[քեմոն]]ը աչքի են ընկնում յուրահատուկ բուրմունքով, ուստի լայն համեմունքային օգտագործում ունեն տարբեր ճաշատեսակների մեջ ([[բորշչ]], պահածոյացված սաղմոն և այլն), ինչպես նաև մարինադ վարունգի պատրաստման մեջ:<ref>[http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=71#historyuse «Սննդամթերքների էջերը»]</ref>
+Սամիթը և [[քեմոն]]ը աչքի են ընկնում յուրահատուկ բուրմունքով, ուստի լայն համեմունքային օգտագործում ունեն տարբեր ճաշատեսակների մեջ ([[բորշչ]], պահածոյացված սաղմոն և այլն), ինչպես նաև մարինադ վարունգի պատրաստման մեջ։<ref>[http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=71#historyuse «Սննդամթերքների էջերը»]</ref>
-Սամիթը առավելապես թարմ վիճակում է օգտագործվում, քանի որ չորացման հետ զուգընթաց արագորեն կորցնում է իր առանձնահատուկ բույրը, որը, սակայն, կարող է պահպանվել լիոֆիլիզացիայի (սառցաչորացում) դեպքում:
+Սամիթը առավելապես թարմ վիճակում է օգտագործվում, քանի որ չորացման հետ զուգընթաց արագորեն կորցնում է իր առանձնահատուկ բույրը, որը, սակայն, կարող է պահպանվել լիոֆիլիզացիայի (սառցաչորացում) դեպքում։
-Ձկնամթերքները մեծամասամբ մատուցվում են սամիթի հետ միասին:
+Ձկնամթերքները մեծամասամբ մատուցվում են սամիթի հետ միասին։
 == Ծանոթագրություններ ==
 {{ծանցանկ}}
 == Գրականություն ==
@@ Տող 56. / Տող 55. @@
 == Արտաքին հղումներ ==
 {{commons|Anethum graveolens}}
 * [http://archive.168.am/am/articles/29190-pr 168 ժամ՝ սամիթի մոգությունը]
 [[Կատեգորիա:Նեխուրազգիներ]]