Սուրբ Համբարձում եկեղեցի (Նոր Նախիջևան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Համբարձում եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
| Սուրբ Համբարձում եկեղեցի | |
|---|---|
.jpg) | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | տաճար |
| Երկիր | Կաղապար:Դրոշավորում/Ռուսաստան, Ռուսական կայսրություն, ԽՍՀՄ |
| Տեղագրություն | Դոնի Ռոստով |
| Դավանանք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
| Թեմ | Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1781 |
| Հիմնադրված | 1781 |
| Փակված է | 1930 |
 | |
 | |
Սուրբ Համբարձում եկեղեցի, XVIII դարի կորսված հայկական եկեղեցի Նոր Նախիջևանում (այժմ` Ռուսաստանի Դաշնության Դոնի Ռոստով քաղաքի Պրոլետարսկի շրջանի կազմում)։ Եկեղեցին գտնվում էր Նոր Նախիջևանի Վոզնեսենսկի փողոցում (այժմ` Ռյաբիշևի փողոց), 34-րդ և 36-րդ գծերի միջև։ 1930-ական թվականների վերջում տաճարը ոչնչացվել է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համբարձման քարե եկեղեցու շինարարությունն իրականացվել է 1781-1783 թվականներին։ Հանդիսավոր օծումը կատարել է արքեպիսկոպոս Հովսեփ Բ Արղության Երկայնաբազուկը, որը տեղի է ունեցել 1783 թվականի օգոստոսի 27-ին։ Տաճարը կիսաշրջանաձև աբսիդով, լուսաթմբուկային գմբեթով և մուտքի վերևում փոքր զանգակատնով փոքր թեմական եկեղեցի էր։ Երեք դռները շրջանակված էին սյուներով։ Ճակատը ձևավորված էր համեստ դասական դեկորով, այն լրացնում էին դասական նմուշի երեսկալները և քիվերը։ Եկեղեցուն բնորոշ տարրեր էին պատի մեջ ագուցված խաչքարերը։ Դրանցից մեկը, որը գտնվում էր ճակատին, ոմն Կարապետի հիշատակին նվիրված գրությամբ, 1439 թվականի էր։ Տաճարին կից գոյություն է ունեցել հայկական հոգևոր ճեմարան։
1799 թվականին տաճարը հիմնանորոգվել է։ Գլխավոր խորանը կառուցվել է վաճառական Մաթևոս Քրիստափորի Շորբարոնովի միջոցներով։ 1863-1868 թվականներին հավատացյալներից հավաքված միջոցներով եկեղեցին կրկին վերանորոգվել է։ 1879 թվականի օգոստոսին եկեղեցին կողոպտվել է։ Գողացվել են եկեղեցական ողջ ունեցվածքը և գույքը։ 1882 թվականին գույքը վերականգնվել է։
1898 թվականի հունիսի 6-ին Նախիջևանի քաղաքային վարչություն է դիմել Սուրբ Համբարձում եկեղեցու երեցփոխ Եգոր Քրիստափորի Ալախանովը` հերթական վերանորոգման աշխատանքներն անցկացնելու համար միջոցների հատկացման խնդրանքով։ Ի պատասխան այդ խնդրանքի` քաղաքային վարչությունը առաջարկությամբ դիմել է Քաղաքային դումային` եկեղեցու վերանորոգման համար միանվագ հատկացնել երկու հազար ռուբլի և այդ գումարը ներառել հաջորդ` 1899 թվականի ծախսերի մեջ։ Քաղաքային դուման հավանություն է տվել վարչության եզրակացությանը։ Միաժամանակ ստեղծվել է դրամահավաք կազմակերպելու համար հոգաբարձություն։ 1898-1899 թվականներին ավարտվել են եկեղեցու վերանորոգման-վերականգնման աշխատանքները[1]։
Ժամերգությունները շարունակվել են մինչև 1936 թվականը։ Օգոստոսի 18-ի փոթորիկը պոկել է տաճարի տանիքը։ Փոթորկից հետո եկեղեցին փակվեց` սկզբում վերանորոգման նպատակով, ապա` վերջնականապես։ Տաճարը քանդեցին, իսկ հոգևոր ճեմարանը վերափոխեցին` այնտեղ բացելով Անտառային դպրոց։ 1942 թվականին քաղաքի գերմանական օկուպացիայի ժամանակ գերմանացի մի զինծառայողի սպանելու համար Վերմախտի զինվորները դպրոցի բակում գնդակահարեցին մի քանի տասնյակ անմեղ խաղաղ բնակիչների[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Церковь Сурб Амбарцум (Нахичевань-на-Дону)» (ռուսերեն). Энциклопедия фонда Хайазг. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 6-ին.
- ↑ «Нахичеванские храмы». Донской временник. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 6-ին.