Պերխտա (Պերեխտա, Բերխտա[1], Բերտա, գերմ.՝ Frau Perchta, Pechtrababajagen, չեխ․՝ Perechta, սլովեն.՝ Pehtra baba), Սուրբ Ծննդյանն ու Մասլենիցային հայտնվող առասպելական արարած։ Հայտնի է հարավային գերմանացիներին, ավստրիացիներին, շվեյցարացիներին, ինչպես նաև`
սլավոններին, հիմնականում` չեխերին ու սլովենացիներին[2]։
Պերխտան կապված է արգելքներին հետևելու, հատկապես` պահք պահելու հետ[2]։
Համարվում է, որ կերպարը, ինչպես նաև նրա անունը պատկանում են գերմանական ավանդույթներին։ Պերխտա անվանում էին ձմեռային արևադարձը մարմնավորող կերպարին։ Ի սկզբանե նա համարվում էր բարի աստվածուհի, որը նման էր Հոլդային (գերմ.՝ Holda): Ավելի ուշ նրանց գործառույթները բաժանվում են, և Պերխտային բաժին է հասնում չար բնավորությունն ու սարսափեցնելու գործառույթը[2]։ Պերխտան համարվում էր սպիտակ հագուստով կանացի ոգի։ Նրա օրը Տասներկուերորդ գիշերն էր կամ Ջրօրհնեքի երեկոն։ Հին նկարագրություններում նա ուներ մեծ «սագի» ոտք։ Այդ երեկո պատրաստում էին շիլա կամ պելմենի և ձուկ։
Ավստրիայի և Բավարիայի ֆոլկլորում պահպանվել է հավատալիք, ըստ որի Սուրբ ծննդյան 12 օրերին պերխտան թափառում է տներով և ուզում է իմանալ, թե արդյոք երեխաներն անցած տարում ջանասեր և աշխատասեր են եղել։ Եթե նրանք աշխատասեր էին եղել, ապա առավոտյան իրենց կոշիկի կամ դույլի մեջ կարող էին գտնել արծաթե մետաղադրամ։ Եթե նրանք ծուլացել էին, պերխտան կարող էր բացել նրանց փորը և լցնել քարերով և չոր խոտով։ Նրան հատկապես դուր էր գալիս, երբ աղջիկները մանում էին ամբողջ վուշը կամ բուրդը[3]։ Իտալիայում Պերխտայի նման կերպար է Բեֆանան, որն այցելում է Իտալիայի բոլոր երեխաներին հունվարի 6-ի նախօրեին, որպեսզի գուլպայի մեջ կոնֆետ դնի, եթե նրանք իրենց լավ են պահել ամբողջ տարվա ընթացքում կամ ասեղներ, եթե իրենց վատ են պահել[4]։
Perchta Վիքիպահեստում
