Շետլանդական պոնի
| Շետլանդական պոնի | |
.jpg)
|
Շետլանդական պոնի, ձիերի ցեղատեսակ, պոնի։ Ցեղատեսակը ձևավորվել է Շետլանդյան կղզիներում (Շոտլանդիա)։
Շետլանդական պոնին ձիերի ամենատարածված ցեղատեսակներից մեկն է և պոնիներից ամենատարածվածը[1]։
Ցեղատեսակի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցեղատեսակի ստույգ ծագումը հայտնի չէ։ Ենթադրվում է, որ Շետլանդական պոնիները ծագել են փոքրիկ տնային ձիերից, որոնք մոտ 2500 տարի առաջ բերվել են Շետլանդյան կղզիներ մայրցամաքային Եվրոպայից[2]։
Տվյալ տարածաշրջանի անբարենպաստ կլիմայական պայմանները և պոպուլյացիայի մեկուսացումը հանգեցրել են անասունների չափերի փոքրացմանը։ Անբարենպաստ կլիմայական պայմանները, որոնցում ձևավորվել է ցեղատեսակը, հիմք են հանդիսացել այդ ձիերի բարձր դիմացկունության զարգացման համար[2][3]
Ցեղատեսակի առաջին ցեղային պաշտոնական գիրքն ստեղծվել է 1890 թվականին Շետլանդյան կղզիների կազմում ընդգրկված Մեյնլենդ կղզում[2]
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շետլանդական պոնին փոքրիկ, բայց ամուր կազմվածքով ձի է, որը ընդհանուր կերպարով հիշեցնում է ծանրաքաշ ձիու[1]։ Նրանք առանձնանում են իրենց խիտ մազածածկույթով, ունեն երկար մազերով պոչ և բաշ[2]։
Այս տեսակի ձին ունենում է 65-110 սանտիմետր հասակ[3], իսկ նրանց միջին քաշը 150-180 կիլոգրամ է[4]։
Ցեղատեսակի ներսում արտահայտվում են երկու հիմնական ֆենոտիպային գծեր․ դրանցից մեկը թեթև է, ունի բարակ ոսկոր, փարթամ պոչ և գեղեցիկ նուրբ գլուխ, երկրորդ գիծն ավելի ծանր է, ոսկորոտ, արտաքինից հիշեցնում է ծանրաքաշ ձիու[4]։
Շետլանդական պոնիների մոտ ցայտուն արտահայտված է սեզոնային մազաթափումը, և այդ ձիերի ձմեռային և ամառային մազածածկույթները շատ տարբեր են։
Գլուխը փոքր է, լայն ճակատով և ուղիղ քիթով։ Քթանցքները լայն են, բարձր դիրքով։
Ականջները փոքր են և լայն տեղադրությամբ։ Աչքերը մեծ են, հիմնականում մուգ։ Շետլանդական պոնիների առանձնահատկությունն այն է, որ նրանք երբեմն ունեն կապույտ աչքեր, ինչը ընդունելի է՝ ըստ ցեղատեսակի ստանդարտի[4]։
Վիզն ուղիղ է, արտահայտված վզակոթով։ Մեջքը կարճ է, ավարտվում է հզոր գավակով։ Ոտքերը կարճ են, արտահայտված մկանոտ հոդերով և բարձր կոճով։
Շետլանդական պոնիների կյանքի միջին տևողությունը կազմում է մոտ 30 տարի[3]։ Այս ձիերը իրենց հասուն չափերին հասնում են 6-7 տարեկանում, իսկ մինչ այդ համարվում են քուռակներ[4]։
Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շետլանդական պոնիները հիմնականում օգտագործվում են բեռներ փոխադրելու համար, քանի որ այս ձիերը ի վիճակի են երկար տարածությունների վրա տեղափոխել բեռներ, որոնք զգալիորեն գերազանցում են իրենց քաշը։ Սեփական քաշի և նրանց կրած բեռներին հարաբերակցությամբ այս ցեղատեսակի ձիերը կարելի է համարել ամենահզոր ձիերից մեկը[2]։
Շետլանդական պոնիները նաև ակտիվորեն օգտագործվում են երեխաների ձիավարման և մանկական ձիասպորտի համար[5]։
Իրենց տարածվածության շնորհիվ այս ցեղատեսակի ձիերն օգտագործվում են նաև կրկեսային ներկայացումների համար, ցուցադրվում են շատ կենդանաբանական այգիներում[2]։ Նաև օգտագործվում են ձիավարության բուժական դասընթացների համար[1]։
Բացի այդ, Շետլանդական պոնին օգտագործվում են որպես ուղեկից-ձիեր կույրերի համար[1]։
Այս ցեղատեսակի ձիերը վարելիս կարող են կրել մինչև 60 կիլոգրամ քաշ, իսկ լծասարք օգտագործելու դեպքում կարող են քաշել մինչև 300-350 կիլոգրամ[4]։
Բնավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շետլանդական պոնիներն անչափ հավատարիմ են մարդկանց[6], ինչը թույլ է տալիս նրանց պահել որպես կույրերին ուղեկցողներ։ Դանից բացի, պահվում են որպես ընտանի կենդանիներ[7]
Հեշտ են վարժեցվում, ունեն բավականին բարձր ինտելեկտ։ Ակտիվ են, հետաքրքրասեր, սիրում են շարժվել[6]։
Շետլանդական պոնիները հանգիստ են և հավասարակշռված[6], ինչը հնարավորություն է տալիս ձիավարություն սովորեցնել երեխաներին։ Կայուն հոգեբանությունը թույլ է տալիս նրանց օգտագործել աշխատանքում, ներառյալ բարձր ձայնի աղբյուրների և այլ նյարդայնացնող գործոնների առկայության պայմաններում։
Առողջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շետլանդական պոնին, չնայած այս ձիերի ընդհանուր բարձր դիմացկունությանը, ունի առողջության հետ կապված մի շարք առանձնահատկություններ։ Այս ցեղատեսակի հիմնական առանձնահատկություններից մեկը մեծ ախորժակի պատճառով պոնիի ճարպակալման բարձր հակումն է[2]։ Քաշի ավելացումը կարող է մեջքի և մկանների խնդրների պատճառ դառնալ, դրա համար պետք է հետևել, որպիսի նրանք շատ չուտեն։
Ընդհանուր առմամբ, այս ցեղատեսակը շատ դիմացկուն է, և հեշտ է հարմարվում ցածր ջերմաստիճանի պայմաններին[8]։
Խնամքի առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած շետլանդական պոնիներն ունեն երկար մազեր, սակայն հատուկ խնամք չի պահանջվում, նրանց մազերը հաճախակի սանրելու կարիք չի լինում, ինչն էլ ավելի է հեշտացնում նրանց պահելը[8]։
Այս ցեղատեսակի ձիերը բավականին պահանջկոտ են լծի համար, այն պետք է լավ տեղավորվի, որպեսզի բացառվի մարմնի հետ շփման վայրերում քերծվածքների առաջացումը[8]։ Ցեղատեսակի ներսում գոյություն ունեն մի շարք տարբեր տեսակներ, որոնք կարող են չափսերով զգալիորեն տարբերվել, ուստի յուրաքանչյուր ձիու համար անհրաժեշտ է ընտրել առանձին թամբ։
Այս ցեղատեսակի ձիերի ուշ ձևավորման պատճառով թամբելուն կամ լծելուն նրանց վարժեցումը հնարավոր է միայն կյանքի չորրորդ տարվանից սկսած[4]։
Ցեղատեսակի հայտնի ներկայացուցիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սոկս անունով շետլանդական պոնին դարձել է հեռուստաաստղ և YouTube-ի աստղ այն գովազդային հոլովակում նկարահանվելուց հետո[9]։ Հոլովակը հրապարակվել էր բրիտանական Three բջջային օպերատորի կողմից։ Տեսանյութի հրապարակումից մի քանի ամիս անց BBC 1-ը վավերագրական ֆիլմ է պատրաստել հոլովակում նկարահանված ձիու մասին։
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Шетлендский пони - крошка с душой большой лошади». animalsglobe.ru. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 admin. «Шетлендский пони | Lovehorses.ru» (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Сто пород лошадей!: Шетлендский (шетландский) пони!». Сто пород лошадей!. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Шетлендский пони (фото), порода лошадей». zooclub.ru. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ Купила мама коника // Коммерсантъ.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Пони». zveridikie.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ «Пони в качестве домашнего питомца: все «за» и «против»». brothers-smaller.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
{{cite web}}: Text "Всё о домашних животных." ignored (օգնություն) - ↑ 8,0 8,1 8,2 «Разведение пони в домашних условиях: содержание, кормление, уход» (ռուսերեն). agronomu.com. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ «Նա մի փոքրիկ ձի է։» (ռուսերեն). Lenta.ru. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շետլանդական պոնի» հոդվածին։ |
| ||||||
