Jump to content

Նիկոլա Կոև

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլա Կոև
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 20, 1880(1880-03-20)
ԾննդավայրՀասկովո, Բուլղարիա
Մահացել էհուլիսի 30, 1961(1961-07-30) (81 տարեկան)
Մահվան վայրՀասկովո, Բուլղարիա
Քաղաքացիություն Բուլղարիա
Մասնագիտությունռազմական գործիչ
 Nikola Koev Վիքիպահեստում

Նիկոլա Կոև Նիկոլով (բուլղար․՝ Никола Коев Николов, մարտի 20, 1880(1880-03-20), Հասկովո, Բուլղարիա - հուլիսի 30, 1961(1961-07-30), Հասկովո, Բուլղարիա), հայտնի որպես Մամին Կոլյու[1] (Мамин Колю, Մամայի Կոլյու, Kolyu՝ Nikola-ի կարճ ձևը), Օսմանյան կայսրության իշխանությունից Մակեդոնիայի և Թրակիայի ազատագրման համար պայքարող ներքին Մակեդոնա-ադրիանոպոլիսյան հեղափոխական կազմակերպության (IMARO) բուլղարացի հեղափոխական։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մամին Կոլյուն ծնվել է 1880 թվականի մարտի 20-ին Հասկովոյում (հետագայում՝ Արևելյան Ռումելիայի մի մաս), նա հեղափոխական Տանե Նիկոլովի ավագ եղբոր որդին էր։ Նախնական դպրոցն ավարտելուց հետո նա զորակոչվել է Բուլղարիայի բանակի 10-րդ Ռոդոպեյան հակաօդային պաշտպանության զորամաս և ծառայել է 1901 թվականի հունվարից մինչև 1902 թվականի նոյեմբերը։ Նա միացել է IMARO-ի շարքերին որպես զինվոր, այնուհետև իրեն հեռացնելուց հետո մեկնել է Սոֆիա՝ դառնալով ջոկատի (cheta) անդամ և պայքարելով Մակեդոնիայի համար։ 1903 թվականին նա Մակեդոնիա էր մտել Իվան Նաումով Ալյաբակայի հրամանատարությամբ[2]։

1903 թվականին Իլինդենյան ապստամբության ժամանակ նա Կրուշևոյում կրակի է տվել օսմանյան ժանդարմերիայի զորանոցները Կոստա Հրիստով Պոպետոյի հետ միասին։ Քանի որ ապստամբությունը պարտություն կրեց, Կոլյուն վերադարձավ Բուլղարիա։ 1904 թվականին նա Ալաբակայի հետ Սոֆիայում հարձակվել է Թուրքիայի հյուպատոսի կառքի վրա՝, վիրավորելով հյուպատոսի թիկնապահին և ստիպելով բուլղարական կառավարությանը դատապարտել նրանց։ Վեց ամիս անց նրանք անաղմուկ ազատ են արձակվել առանց համաներման և նրանց հրամայել են հեռու մնալ կառավարության ճանապարհից։ Ազատվելուց հետո անմիջապես տեղափոխվել է Մակեդոնիա և շարունակել է որպես հեղափոխական Կոստա Պոպետոյի, Իվան Նոմանովի, Ապոստոլ Պետկովի և Իչկո Գյուպչևի ղեկավարությամբ։ Այդ ժամանակվա անկարգությունների ընթացքում նա միացավ Հրիստո Չեռնոպեևի՝ Ստամբուլից Սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ին գահընկեց անող և Սալոնիկի տեղափոխող խմբին[2]։

1912 թվականից Մամին Կոլյուն ռազմական ղեկավարի տեղակալն էր և իր հորեղբայր Տանե Նիկոլովի խմբի դրոշակակիրը և մասնակցել է Բալկանյան պատերազմներին, դառնալով ռազմական անկախ ղեկավար։ 1912 թվականի ձմռանը և 1913 թվականի գարնանը նա մասնակցել է Բուլղարիայի էկզարխության քրիստոնեական առաքելությանը Ռոդոպում։ Արևմտյան Թրակիայի ազատագրումից հետո (որը տրվեց Բուլղարիային Բուխարեստի պայմանագրով) Մամին Կոլյուն ամուսնացավ Գյումյուրջինայի մոտ գտնվող գյուղում (ներկայունս՝ Կոմոտինի, Հունաստան1914-1919 թվականներին ապրել է Բուլղարիայի Քսանթիում (ներկայումս Քսանթի, Հունաստան) և Կոմոտինիում և որոշ ժամանակ ոստիկան էր։ 1920-1924 թվականներին, երբ տարածաշրջանն արդեն Հունաստանի կազմում էր, նա համագործակցել է Հասկովոյում և Արևմտյան Թրակիայում Ներքին Թրակյան հեղափոխական կազմակերպության հետ[2]։

1924 թվականին Մամին Կոլյուն դուրս է եկել իր հեղափոխական գործունեությունից և աշխատել Ասենովգրադում որպես ջրաղացպան Տանե Նիկոլովի հետ միասին մինչև 1945 թվականը։ 1949 թվականից մինչև մահը, 1961 թվականի հուլիսի 30-ը, նա ապրել է Հասկովոյում։ Վառ անձնավորություն Մամին Կոլյուն Մակեդոնիայի և Թրակիայի բնակչության սիրելին. ֆիլմը դարձել է Մակեդոնիայի և Թրակիայի ժողովրդի սիրված ֆիլմը. նրա մասին ժողովրդական երգեր են հնչում Կոսովոյի Գորայից արևմուտք (Գորայի երգեր) դեպի Սև ծովում գտնվող Դոբրուջա, դեպի արևելք (Դոբրուջայի երգեր)[2]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Николов, Борис. ВМОРО — псевдоніми і шифри 1893—1934, Звезди, 1999, стр.62
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Мамин Колю». Братушка (ռուսերեն). 2020 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 23-ին.