Jump to content

Մարիա Վիտներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարիա Վիտներ
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 9, 1937(1937-06-09)
ԾննդավայրԲուդապեշտ, Հունգարիայի թագավորություն[1]
Մահացել էսեպտեմբերի 14, 2022(2022-09-14)[2] (85 տարեկան)
Մահվան վայրԲուդապեշտ, Հունգարիա
ԳերեզմանԴունակեսի
Քաղաքացիություն Հունգարիա
Մայրենի լեզուհունգարերեն
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, typist և ազատության մարտիկ
Զբաղեցրած պաշտոններՀունգարիայի Ազգային ժողովի անդամ և Հունգարիայի Ազգային ժողովի անդամ
ԿուսակցությունՖիդես
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Mária Wittner Վիքիպահեստում

Մարիա Վիտներ (հունգ.՝ Wittner Mária, հունիսի 9, 1937(1937-06-09), Բուդապեշտ, Հունգարիայի թագավորություն[1] - սեպտեմբերի 14, 2022(2022-09-14)[2], Բուդապեշտ, Հունգարիա)[3], հունգարացի հեղափոխական, քաղաքական գործիչ։ Մասնակցել է 1956 թվականի Հունգարական հեղափոխությանը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիտները ծնվել է 1937 թվականին Բուդապեշտում։ Հորը չի ճանաչել, մայրը նրան հանձնել է ստնտուի։ Երկու տարեկան հասակում նրան ուղարկել են «Carmelite» մենաստան։ 1948 թվականին հանդիպել է մորը, ով, կարճ ժամանակ անց, նրան թողել է պետական հոգածության ներքո։ Ընդհատելով միջնակարգ դպրոցի դասերը՝ Մարիան «Szolnok»-ում աշխատել է որպես մեքենագրուհի և սղագրող Kiskunhegyes շրջանի խորհրդում։ 1955 թվականին ծնվել է Մարիայի որդին, և կես տարի հետո նա տեղափոխվել է Բուդապեշտ[3]։

1956 թվականի հեղափոխություն և հետևանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1956 թվականի հոկտեմբերի 23-ին Վիտները մասնակցել է հանրահավաքի և միացել Բուդապեշտի ռադիոյի շենքը պաշարած հեղափոխականներին, որտեղ ծանոթացել է Կատալին Հավրիլայի հետ, և նրանք միասին օգնել են վիրավորներին։ Ավելի ուշ դարձել է «Vajdahunyad» փողոցային դիմադրության խմբի անդամ և իր գործընկերոջ հետ 1956 թվականի հոկտեմբերի 30-ին գրավել X թաղամասի ոստիկանական կենտրոնը՝ զենք գտնելու համար։ Նոյեմբերի 4-ին Üllői út (Դեպի Իլյո) ներխուժման ժամանակ վիրավորվել է[3]։

Բուժվել է Պետեֆի Շանդոր պետական հիվանդանոցում։ Փորձել է փախչել երկրից, բայց ձերբակալվել է։ Հարցաքննությունից հետո ազատ է արձակվել և փորձել է փախչել երկրից ևս մեկ անգամ, մի քանի շաբաթ անցկացրել Ավստրիայում։ Այնուհետև վերադարձել է Հունգարիա և աշխատել որպես անվարժ բանվոր։ 1957 թվականի հուլիսի 16-ին ձերբակալվել է, մահապատժի է դատապարտվել 1958 թվականի հուլիսի 23-ին։ 1959 թվականի փետրվարի 24-ին երկրորդ վերաքննիչ դատարանը պատիժը փոխարինել է ցմահ ազատազրկման։ 1970 թվականի մարտի 25-ին ազատ է արձակվել[3]։

Վիտներն աշխատել է որպես դերձակ, հետագայում՝ հավաքարար։ 1980 թվականից ստացել է հաշմանդամության թոշակ։ Մինչև Հունգարիայում քաղաքական համակարգի փոփոխության ավարտ ակտիվորեն ներգրավված է եղել 1956 թվականի հեղափոխության վետերանական կազմակերպությունների տարբեր աշխատանքներում։

1991 թվականին արժանացել է Հունգարիայի Հանրապետության Մեծ խաչ Պատվո շքանշանի[3]։

Քաղաքական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2006 և 2010 թվականների Հունգարիայի խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ «Ֆիդես» Հունգարիայի քաղաքացիական միության ցուցակից ընտրվել է պատգամավոր։ 2006 թվականի մայիսի 30-ից մինչև 2010 թվականի մայիսի 13-ը եղել է Զբաղվածության և աշխատանքի խորհրդարանական կոմիտեի անդամ։ 2010 թվականի մայիսի 14-ին նշանակվել է Մարդու իրավունքների, ազգային փոքրամասնությունների, քաղաքացիական և կրոնական հարցերի կոմիտեի անդամ[4]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 PIM authority
  2. 2,0 2,1 2,2 Meghalt Wittner Mária
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Biography» (PDF). Országgyűlés (National Assembly of Hungary).
  4. «Register». Országgyűlés (National Assembly of Hungary).
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Վիտներ» հոդվածին։