Հոգևոր տեսիլք
Հոգևոր տեսիլք, իրականության մեջ ակամա ընկալվող տեսողական պատկերներ (ոչ երազում), որոնք ստեղծում են օբյեկտիվ իրականության քիչ թե շատ ամբողջական տպավորություն, բայց չունեն արտաքին նյութական ենթաշերտ (արտահայտում)[1]։
Տեսիլքները երևակայությունից, բացի ավելի պայծառությունից, կոնկրետությունից և ավելի որոշակի օբյեկտիվացումից, հիմնականում տարբերվում են նրանով, որ չեն կարող առաջանալ, մնալ և ուժեղանալ մարդու ցանկությամբ, ինչպես դա տեղի է ունենում երևակայական պատկերների հետ, հատկապես վառ երևակայության տաղանդ ունեցող անձանց մոտ։ Տեսիլքները, ընդհակառակը, առաջանում և պահպանվում են անկախ սուբյեկտի սեփական գիտակցական վիճակից, և այդ պատճառով էլ ընկալվում են որպես արտաքին իրականություն։ Սակայն այս իրականությունը չի զգացվում այնպես, ինչպես սովորական է մեր շրջապատի իրականությունը՝ տեսիլքները, կարծես, իրենց հատուկ միջավայր են բերում, որը նույնքան տարբերվում է մեր ներքին հոգեկան կյանքի և նյութական երևույթներից։ Այդ պատճառով տեսիլքների ենթարկված մարդիկ սովորաբար ընդունում են իրենց հետևում հատուկ օբյեկտիվ իրականություն, տեսնում են դրանցում բարձր ուժերի և արարածների գործողությունը, ինչը հանդիսանում է գերնատիրական աշխարհայացքի հիմքներից մեկը։ Թեև, ինչպես ցույց է տալիս բառը, տեսիլքները հիմնականում ներառում են տեսողական երևույթներ, սակայն հաճախ դրանց հետ սերտորեն կապված են այլ ֆունկցիաներ, հատկապես լսողությունը, որոնք հիմնականում ուղեկցվում են տեսիլքներով, երբեմն տեղի են ունենում տեսողական պատկերներից անկախ (այսպես կոչված «ձայներ»)[1]։
Անկախ թեմայի վերաբերյալ այս կամ այն տեսակետից, կարելի է վստահ լինել, որ տեսիլքներ ունենալու կարողությունը միշտ կապված է նյարդային համակարգի կամ նրա ռեակցիաների որոշ առանձնահատկությունների հետ։ Այնուամենայնիվ, անհրաժեշտ է առանձնացնել հոգեկան խելագարների հալյուցինացիաները ճիշտ իմաստով տեսիլքներից[1]։
Տեսիլքների օրինակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տեսիլքների բազմաթիվ և հետաքրքիր օրինակներ կարելի է գտնել[1]․
- Էմանուել Սվեդենբորգի ստեղծագործություններում (օրինակ՝ «Երկնքի և ջրի մասին»)[1][2],
- Ջասթին Քերների «Die Seherin von Prevorst» գրքում («Պայծառատեսը Պրևորստից»)[3]։
19-րդ դարի քննադատական ուսումնասիրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հոգեբանական հետազոտությունների Լոնդոնի միությունը ձեռնարկել է նյութերի մշակումը հատուկ մահամերձ ուրվականների բաժնում և հրատարակել է նրանց աշխատանքի արդյունքները 20 հատորով («Ապրողների ուրվականները»)[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Видения». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Лейпциг, 1861; гугл-скан.
- ↑ «Христианская мистика» / Die christliche Mystik, 4 т., 1836—1842.