Jump to content

Հերիզաու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Հերիզաու
շվեյց. գերմ.՝ Herisau
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
ՀամայնքԱպենցել Աուսերռոդեն
Մակերես25,2 կմ²
ԲԾՄ771 մետր, 738 մետր
Պաշտոնական լեզուգերմաներենի շվեյցարական տարբերակ
Բնակչություն15 744 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1]
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ071
Փոստային դասիչ9100[2] և 9102[2]
Ավտոմոբիլային կոդAR
Պաշտոնական կայքherisau.ch(գերմ.)
Հերիզաու (Շվեյցարիա)##
Հերիզաու (Շվեյցարիա)

Հերիզաու (գերմ.՝ Herisau)[3], քաղաք և համայնք Շվեյցարիայում, Ապենցել Աուսերռոդեն կանտոնի վարչական կենտրոնը, որտեղ գտնվում են կանտոնի կառավարության ու խորհրդարանի նստավայրերը (դատական իշխանության կենտրոնական ղեկավար մարմինների նստավայրը Տրոգեն քաղաքում է)։ Հերիզաուի հետ միավորվել են մերձակա մի շարք բնակավայրեր։ Կենտրոնական բնակավայրն ու գլխավոր հրապարակի շուրջը գտնվող շինությունները, 1580 թվականին կառուցված բողոքական եկեղեցին, Wetter և zur Rose շենքերը (երկուսն էլ կառուցվել են 1737 թվականին), Schwänberg ավանը, վարչական շենքը՝ պետական արխիվով հանդերձ, ընդգրկված են Շվեյցարիայի համազգային նշանակության պատմամշակութային ժառանգության ցանկում[4]։

Պատմական փաստաթղթերում Հերիզաուն առաջին անգամ հիշատակվել է 837 թվականին՝ որպես Herinisauva[5],, իսկ նրա եկեղեցին՝ 907 թվականին։ 1084 թվականին Հերիզաուն ավերվել է Սանկտ Գալլ վանքի շուրջ ծավալված մարտերի հետևանքով։ 1248 և 1249 թվականներին քաղաքն ավերել են վանքին աջակցող ռազմական ուժերը՝ հավատարմություն պարտադրելու նպատակով։

1517-1518 թվականների միջակայքում քաղաքը կարողացել է վանքին որոշակի գումար վճարելով՝ ձեռք բերել իր ազատությունը։ 1601-ին կառուցվել է քաղաքպետարանը։ Դրանից հինգ տարի անց քաղաքը մեծապես վնասվել է հրդեհից։ 1798-1803 թթ. Հերիզաուն եղել է Säntis կանտոնի մայրաքաղաքը։ Քսաներորդ դարի վերջերին անդամագրվել է «Տարվա ալպիական քաղաք» ընկերակցությանը, որի նպատակն է ապահովել ալպիական գոտու բնակավայրերի նշանակալի զարգացումը։ 2003 թվականին Հերիզաուն արժանացել է «Տարվա ալպիական քաղաք» մրցանակին։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքն զբաղեցնում է 25.2 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որի 56.8%-ն օգտագործվում է գյուղատնտեսական նպատակներով, 27.1%-ն անտառապատ է։ Գտնվում է տարածաշրջանի երկու խոշոր ավտոմայրուղիների՝ Սանկտ Գալլեն-Տոգենբուրգ և Գոսաու-Ապենցել ճանապարհների խաչմերուկում։

Ժողովրդագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականի տվյալներով Հերիզաուն ուներ 15.527 բնակիչ, որոնց մոտավորապես 17.9%-ը օտարերկրացիներ էին[6]։

Հերիզաուն 1900 թ.

Քաղաքի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[5][7]

Տարին Բնակչութ. Շվեյց. քաղաքացիներ % Գերմանախոս % Բողոքականներ % Կաթոլիկներ
1667 3,021
1734 4,816
1780 5,933
1813 6,863
1830 7,014
1850 8,387 8,189 97.1% 2.9%
1870 9,705 9,481 92.9% 6.2%
1888 12,937 12,082 98.9% 87.7% 12.0%
1900 13,497 12,426 98.1% 84.9% 14.7%
1910 15,336 13,550 95.0% 81.4% 18.0%
1930 13,599 12,784 98.4% 82.8% 16.6%
1950 13,407 12,819 97.6% 80.6% 18.6%
1970 14,597 12,128 86.0% 66.3% 31.3%
1990 15,624 12,731 84.6% 55.3% 34.1%
2000 15,882 12,535 87.0% 48.3% 32.1%

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Angelo Steccanella: Herisauer Goldschmiede[8]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie Geschlecht und Gemeinde; Provisorische Jahresergebnisse; 2018FSO, 2019.
  2. 2,0 2,1 https://www.post.ch/de/pages/plz-suche
  3. Արտասահմանյան երկրների աշխարհագրական անվանումների բառարան / խմբ․ Ա․ Մ․ Կոմիկով. — 3֊րդ հրատարակություն. — Մոսկվա: Նեդրա, 1986. — С. 408.
  4. Swiss inventory of cultural property of national and regional significance (1995), p. 55.
  5. 5,0 5,1 Herisau in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland.
  6. Brief Statistics for the half-canton Արխիվացված 2011-06-12 Wayback Machine (գերմ.) accessed 15 September 2009
  7. «Evolution de la population des communes 1850-2000». Office fédéral de la statistique. Վերցված է 13/01/2009-ին.
  8. online: Herisauer Goldschmiede (PDF; 694 kB)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հերիզաու» հոդվածին։