Կալցիումի սուլֆիդ
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Կալցիումի սուլֆիդ | |
---|---|
Ընդհանուր տեղեկություններ | |
Ավանդական անվանում | կալցիումի սուլֆիդ |
Քիմիական բանաձև | CaS |
Ֆիզիկական հատկություններ | |
Ագրեգատային վիճակ | սպիտակ գիգրոսկոպիկ փոշի |
Մոլային զանգված | 1,2E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Խտություն | 2,59 գ/սմ³[2] գ/սմ³ |
Հալման ջերմաստիճան | 2524 °C[2] °C |
Գոյացան էնթալպիա | −482,4 կՋ/մոլ[3] կՋ/մոլ |
Քիմիական հատկություններ | |
Լուծելիությունը ջրում | քիչ լուծվող գ/100 մլ |
Լուծելիությունը սպիրտ-ում | չի լուծվում սպիրտոում, փոխազդում է թթվածնի հետ գ/100 մլ |
Բեկման ցուցիչ | 2,137 |
Կառուցվածք | |
Կոորդինացիոն երկրաչափություն | օկտաեդրական (Ca2+); օկտաեդրական (S2−) |
Բյուրեղային կառուցվածք | խորանարդ (գալիտ) |
Դասակարգում | |
CAS համար | 20548-54-3 |
PubChem | 10197613 |
EINECS համար | 243-873-5 |
SMILES | [S-2].[Ca+2] |
ЕС | 243-873-5 |
ChEBI | 28030 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Կալցիումի սուլֆիդ, երկտարր անօրգանական քիմիական միացություն CaS բանաձևով։
Ստացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի է Օլգդամիդ (անգլ.՝ Oldhamite) հանքը, որը կազմված է կալցիումի սուլֆիդի և նատրիումի, երկաթի, մագնեզիումի, պղնձի խառնուրդներից։ Բյուրեղները բաց-շագանակագույնից վերափոխվում են մուգ-մանուշակագույն գույնի։
Տարրերի անմիջական սինթեզից.
Ծծմբաջրածնի և կալցիումի հիդրիդի փոխազդեցությունից.
Կալցիումի սուլֆատի վերականգնումից.
Ֆիզիկական հատկությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սպիտակ բյուրեղներ, խորանարդաձև բյուրեղացանցը նման է NaCl-ի բյուրեղավանդակին (a=0.6008 նմ)։ Հալեցման ժամանակ քայքայվում է։ Բյուրեղում յուրաքանչյուր S2− իոն շրջապատված է վեց Са2+ իոններից կազմված օկտաեդրով, միառժամանակ յուրաքանչյուր Са2+ իոն շրջապատված է վեց S2− իոններով։ Սառը ջրում քիչ է լուծվում, բյուրեղահիդրատ չի առաջացնում։ Շատ սուլֆիդների նման, կալցիումի սուլֆիդը ջրի առկայության դեպքում ենթարկվում է հիդրոլիզի և ունի ծծմբաջրածնի հոտ։
Քիմիական հատկությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տաքացնելիս քայքայվում է պարզ նյութերի.
Եռացող ջրում ամբողջովին հիդրոլիզվում է.
Խիտ թթուները դուրս են մղում ծծմբաջրածինը աղից.
Կոնցենտրիկ թթու-օքսիդիչները օքսիդացնում են ծծմբաջրածինը.
Ծծբաջրածինը թույլ թթու է և կարող է հեշտ դուրս մղվել աղերից, նույնիսկ ածխաթթու գազով.
Ծծմբաջրածնի ավելցուկի դեպքում առաջանում է դիդրոսուլֆիդ.
Ինչպես բոլոր սուլֆիդները, կալցիումի սուլֆիդը նույնպես օքսիդանում է թթվածնով.
Կիրառությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օգտագործվում է լյումինոֆորների արտադրության մեջ, բացի դրանից օգտագործվում է կաշեգործության մեջ՝ մազերը կաշվից հեռացնելու համար։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Oldhamite
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 CRC Handbook of Chemistry and Physics / W. M. Haynes — 97 — Boca Raton: 2016. — P. 4—54. — ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ 3,0 3,1 CRC Handbook of Chemistry and Physics / W. M. Haynes — 97 — Boca Raton: 2016. — P. 5—9. — ISBN 978-1-4987-5428-6