Խաչված մատներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խաչված մատներ

Խաչված մատներ, ձեռքի ժեստ, սովորաբար օգտագործվում է հաջողություն մաղթելու համար։ Երբեմն մեկնաբանվում է որպես պաշտպանության համար Աստծուն աղոթելու փորձ[1]։ Այս ժեստը հայտնի է «խաչի՛ր մատներդ», «մատներդ խաչված պահի՛ր» կամ պարզապես «խաչված մատներ» տարածված արտահայտություններով։ Մատները խաչելու գործողությունը հիմնականում կապված է քրիստոնեության հետ։ Ժեստի ամենավաղ օգտագործումն եղել է այն, որ երկու մարդ հատել են իրենց ցուցամատերը՝ ստեղծելով խաչ։

Երեխաները հաճախ են ժեստն օգտագործում իրենց սուտը արդարացնելու համար[2]։ Համոզմունք կա, որ մատները խաչելը անվավեր է դարձնում տված խոստումը[3]։

Էմոջի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեքստային հաղորդակցության մեջ կարելի է արտահայտել խաչված մատները՝ օգտագործելով U+1F91E 🤞 hand with index and middle fingers crossed (HTML 🤞)-ը։ 2016 թվականին խորհրդանիշը հաստատվել է որպես Unicode 9.0-ի մաս և ավելացվել է Emoji 3.0-ին։

Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժեստը ծագել է Իսրայելի հրեական թագավորությունում։ Մովսեսի իրավունքի դատարանները հաճախ վճիռներ էին կայացնում «Թող Աստված գթա Ձեր հոգուն» արտահայտությամբ՝ վերահաստատելու Աստծո գերագույն իշխանությունն օրենքի նկատմամբ։ Դատավորների մեծ մասը կարծում էր, չնայած մարդկանց մահվան դատապարտելու կարողությանը, անձամբ չունեն հոգիներ ոչնչացնելու լիազորություն և միայն Աստված կարող է դա անել[4][5]։ Արդյունքում, որոշ դատավորներ արտահայտությունը ասելիս խաչում էին իրենց մատները՝ համարելով այն աղոթք հանցագործի հոգու հանգստության համար[4][6]։

Ժեստը սկսել են օգտագործել քրիստոնեական եկեղեցու ժամանակներից կամ, հավանաբար, ավելի վաղ ժամանակներից։ Քրիստոնյաները մատները խաչում էին Քրիստոսի խաչից զորություն ստանալու համար, այսինքն՝ օրհնություն։ 16-րդ դարի Անգլիայում մարդիկ մատները խաչում էին կամ խաչի նշան անում՝ չարից խուսափելու համար, ինչպես նաև այն ժամանակ, երբ հազում էին կամ փռշտում[7]։

Ծիծաղելի կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1787 թվականին Ֆրենսիս Գրոուսի հրատարակած «Գավառական բառարան»-ում, որտեղ ներառված են տեղի ժողովրդական սնահավատությունները, խուսափելու համար սանդուղքի տակ զբոսնելու ընթացքում հնարավոր դժբախտությունից, խորհուրդ է տրվում մատները խաչել այնքան ժամանակ, քանի դեռ չես տեսել որևէ շուն։

Բացառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանախոս երկրներում բութ մատները սեղմելը հաջողություն ցանկանալու ժեստ է

Վիետնամում այն համարվում է կոպիտ ժեստ դիմացինի նկատմամբ[8][9]։

Գերմանախոս երկրներում, ինչպես նաև Շվեդիայում, այդ ժեստը ստախոսության նշան է։ Իսկ հաջողություն ցանկանալը արտահայտվում է բութ մատերը սեղմելու ժեստով։ Նույն ժեստը օգտագործվում է սլավոնական շատ երկրներում, ինչպիսիք են Լեհաստանը[10], Չեխիան, Սլովակիան, Բուլղարիան և նախկին Հարավսլավիայի հանրապետություններում[11]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Orange Coast Magazine. Emmis Communications. May 1990. pg. 177. "In early Christian days, a believer confronted by evil or hostile influences implored the power of the Holy Cross for protection by twisting his middle finger over his forefinger and holding the remaining fingers down with his thumb."
  2. Field Guide to Gestures. Quirk Books. 2003. pg. 201. "Children are a big proponent of this gesture, though they usually use it when telling white lies, believing that having the fingers crossed behind the back makes it okay to fib."
  3. de Lint, Charles (2007). Widdershins. Macmillan. էջ 287. ISBN 0765312859. Widdershins. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 29-ին. «To a child, forget ethics. Crossing your fingers while making a promise truly invalidated the promise.»
  4. 4,0 4,1 Darrow, Clarence (2005). Closing Arguments: Clarence Darrow on Religion, Law, and Society (reprint ed.). Ohio University Press. էջ 156. ISBN 0821416324.
  5. «Chicago Law Journal Weekly». Vol. 1. Law journal print. 1896. էջ 61.
  6. The Christian Register. Vol. 89. American Unitarian Association. 1910. էջ 1159. ISSN 2158-1622.
  7. Good Housekeeping, Volume 226. International Magazine Company. 1998. «Crossing fingers: This was a Sign of the Cross that early Christians could use to avert bad luck without attracting the notice-and wrath-of pagans.»
  8. «Vietnamese body language and what it means». Vietnameselanguage.wordpress.com. 2011 թ․ մայիսի 29. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  9. «Things not to do in Vietnam #1: "Crossed fingers"». Weirdwonderfulvietnam.wordpress.com. 2015 թ․ մայիսի 29. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  10. Polish-language Wikipedia: trzymanie kciuków
  11. «Držati (nekom) palčeve. - Idioms». Lyricstranslate.com. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.