Դուք ինձ պարզապես չեք հասկանում. կանայք և տղամարդիկ երկխոսելիս
Դուք ինձ պարզապես չեք հասկանում. կանայք և տղամարդիկ երկխոսելիս անգլ.՝ You Just Don't Understand | |
|---|---|
| Հեղինակ | Deborah Tannen? |
| Տեսակ | գիրք |
| Ժանր | նոնֆիքշն |
| Թեմա | Լեզու և գենդեր |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Հրատարակիչ | Ballantine Books |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1990 |
| ԳՄՍՀ | 0-345-37205-0 |
| OCLC | 154697356 |
«Դուք ինձ պարզապես չեք հասկանում. կանայք և տղամարդիկ երկխոսելիս», 1990 թվականի լեզվի և գենդերի վերաբերյալ ոչ գեղարվեստական գիրք՝ գրված Ջորջթաունի համալսարանի հեգելեզվաբանության պրոֆեսոր Դեբորա Թաննենի կողմից: Այն մասամբ հիմնված է Թաննենի և այլոց ակադեմիական հետազոտությունների վրա, սակայն այն հրատարակելուց հետո ակադեմիկոսների կողմից բանավեճերի առիթ է դարձել։ Այն գրվել է մասսայական հանրության համար, օգտագործվել են անեկդոտներ գրականությունից, Թաննենի և իր ընտանիքի անդամների, ուսանողների և ընկերների կյանքից։
Թաննենը գրում է, որ մանկուց տղաները և աղջիկները սովորում են լեզվի և հաղորդակցության տարբեր մոտեցումներ, նա այս տարբեր մոտեցումները անվանում է «գենդերլեկտ»։ Ըստ Թաննենի՝ իգական
սեռի ներկայացուցիչները ներգրավված են «համաձայնության զրույցի» մեջ (rapport-talk), այն հաղորդակցման ոճ է, որը խթանում է սոցիալական պատկանելությանը և զգացմունքային կապին, մինչդեռ տղամարդիկ ներգրավված են «հաղորդակցում-զրույցի» (report-talk) մեջ, որը կենտրոնացած է տեղեկատվության փոխանակման վրա՝ ունենալով քիչ զգացմունքային նշանակություն: Մետահաղորդագրությունների տարբերությունները, Թաննենի պնդմամբ, հանգեց։նում են թյուրիմացությունների տղամարդկանց և կանանց միջև:
Գիրքը եղել է «Նյու Յորք Թայմս»-ի ամենավաճառվող գրքերի ցանկում մոտ չորս տարի (ութ ամիս՝ 1-ին տեղում) և այնուհետև թարգմանվել է 30 տարբեր լեզուներով[1]։ Այն ստացել է ընդհանուր առմամբ դրական արձագանքներ, և որոշ ընթերցողներ նույնիսկ նշել են, որ այն օգնել է պահպանել իրենց հարաբերությունները[2]։ Այնուամենայնիվ, մեկ այլ լեզվաբան քննադատել է Թաննենի ներկայացրած հետազոտությունը որպես սահմանափակ և ապակողմնորոշիչ՝ մեղադրելով նրան ընդհանրական և հակասական պնդումների համար:
Ամփոփում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թաննենի գրքի գլուխները, որոնք բաժանված են երկու կամ երեք էջանոց կարճ վերնագրերով հատվածների, սկսվում են նրանով, թե ինչ են փնտրում տղամարդիկ և կանայք հաղորդակցվելիս՝ համապատասխանաբար անկախություն և մտերմություն:
|
Կանանց մեծամասնության համար հաղորդակցության լեզուն հիմնականում փոխհարաբերությունների լեզուն է՝ կապեր հաստատելու և բանակցային հարաբերություններ ստեղծելու միջոցը․․․․․Տղամարդկանց մեծամասնության համար խոսակցությունը հիմնականում անկախության, բանակցության և կարգավիճակի պահպանումն է՝ ըստ հիերարխիկ սոցիալական կարգի։ | 
|
Սա հանգեցնում է տարբեր նպատակներով խոսակցությունների, քանի որ երկու կողմերն էլ կարող են բաց թողնել մյուսի մետահաղորդագրությունները, որոնց հետևում են թյուրիմացությունները, օրինակ՝ մի կին, որը բողոքում է բժշկական միջամտության երկարատև հետևանքներից, որը կարող է դա անելով պարզապես կարեկցանք փնտրել կին ընկերներից, զայրանում է ամուսնու վրա, երբ նա առաջարկում է լուծում՝ որը ներառում է հետագա վիրահատություն: Տղամարդիկ և կանայք երկուսն էլ ընկալում են մյուս սեռին որպես ավելի շատախոս, և նրանք երկուսն էլ ճիշտ են, քանի որ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ տղամարդիկ հանրային միջավայրում ավելի շատ են խոսում հանրային թեմաների մասին, մինչդեռ կանանց մոտ գերակշռում են մասնավոր զրույցները ներսում և հարաբերությունների մասին խոսակցությունները: Վերջինս հաճախ ծաղրվում է որպես բամբասանք երկու սեռերի կողմից, և Թաննենը մի ամբողջ գլուխ է նվիրում իր սոցիալական գործառույթների ուսումնասիրությանը` որպես խոսողին և ունկնդրին ավելի մեծ խմբին կապելու միջոց:
Տղամարդիկ հաճախ գերիշխում են հասարակության մեջ խոսակցություններում, նույնիսկ այնտեղ, որտեղ նրանք ավելի քիչ գիտեն թեմայի մասին քան կին զրուցակիցը, քանի որ նրանք օգտագործում են զրույցը կարգավիճակ հաստատելու համար: Կանայք, ընդհակառակը, հաճախ ավելի շատ են լսում, որովհետև նրանք սոցիալականացվել են՝ հարմարվելու համար: Այս օրինաչափությունները, որոնք սկսվում են մանկությունից, նշանակում են, օրինակ, որ տղամարդիկ շատ ավելի հավանական է, որ ընդհատեն մեկ այլ խոսողին և չընդունեն դա անձամբ, երբ իրենց ընդհատում են, մինչդեռ կանայք ավելի հավանական է, որ ավարտեն միմյանց նախադասությունները:
Այս օրինաչափությունները պարադոքսալ ազդեցություն ունեն: Տղամարդիկ օգտագործում են կոնֆլիկտի լեզուն՝ հարաբերություններ ստեղծելու համար, և հակառակը, կանայք կարող են օգտագործել հարաբերությունների լեզուն՝ կոնֆլիկտ ստեղծելու համար:
«Կանայք և տղամարդիկ հակված են միմյանց հասկանալու իրենց սեփական ոճով, քանի որ մենք ենթադրում ենք, որ մենք բոլորս ապրում ենք նույն աշխարհում[3]»։ Եթե սեռերը նկատի ունենան դա և համապատասխանաբար հարմարվեն, Թաննենը կարծում է, որ նրանց միջև շատ տարաձայնություններ կարող են կանխվել:
Ընդունում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գիրքը մեծ ընդունելության է արժանացել խոշոր լրատվամիջոցների կողմից: Նյու Յորք Թայմսը այն անվանել է «թարմացնող և ընթեռնելի պատմություն տղամարդկանց և կանանց միջև հաղորդակցության բարդությունների մասին»[4]։ Դուք ինձ պարզապես չեք հասկանումը երկար ճանապարհ է ցույց տալիս, թե ինչու են հիանալի տղամարդիկ և կանայք իրենց պահում այնպես, որ շփոթեցնում են իրենց զուգընկերներին»,- ասել է Ջուդի Մաննը «Վաշինգտոն Փոստ»-ում։[5]
Նյու Յորք Թայմսի բեսթսելերների ցուցակում գտնվելու չորս տարիների ընթացքում այն ութ ամիս զբաղեցրել է առաջին հորիզոնականը[1]։ Թաննենը նախընտրեց ընդհատել իր ուսուցչական և հետազոտական կարիերան՝ գրքերով շրջագայություններ կատարելու և թոք-շոուներում հանդես գալու համար: Շատ ընթերցողներ շնորհակալություն հայտնեցին նրան իրենց ամուսնությունները փրկելու համար[2]։
Քննադատություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1992 թվականին կանանց և լեզվին նվիրված կոնֆերանսի ժամանակ Մոնթկլերի պետական համալսարանի լեզվաբանության պրոֆեսոր Էլիս Ֆրիդը հանդես եկավ Դուք ինձ պարզապես չեք հասկանում գրքի քննադատությամբ:
«Դրա ժողովրդականությունը և ճնշող ճանաչումը և՛ ապշեցուցիչ են, և՛ անհանգստացնող», - սկսեց նա: «(Մի) այլախոհ, հարգված լեզվաբան հրապարակայնորեն և հաջողությամբ հրապարակել է տեսական համակարգ, որը լայնորեն վիճարկվում է ակադեմիական համայնքում»[6]։
Թաննենի գիրքը, ասում է Ֆրիդը, «միաժամանակ հավերժացնում է կանանց բացասական կարծրատիպերը, արդարացնում տղամարդկանց ինտերակտիվ ձախողումները և խեղաթյուրում՝ բաց թողնելով մեր կարգապահության մասին կուտակված գիտելիքները»: Թեև Թաննենը ճշգրիտ մեջբերում է մեկ հետազոտողի փաստացի բացահայտումները երեխաների միջև լեզվական փոխազդեցության զարգացման վերաբերյալ, նա դրանք օգտագործում է սեռերի ներքին տարբերության գաղափարներն աջակցելու համար, մինչդեռ իրական հետազոտությունը ավելի մեծ նմանություններ է գտնում: Նրա հետաքրքրական անեկդոտները պաշտպանում են անհիմն ընդհանրացումները, որոնք հաշվի չեն առնում էթնիկ տարբերությունները: «Որպես ամերիկացի հրեա կին՝ ամուսնացած իռլանդացի ամերիկացի տղամարդու հետ»,- ասում է Ֆրիդը «խոսակցական հատկությունների համաստեղությունը, որով ես ապրում եմ, լիովին հակասում է Թաննենի նկարագրած հատկանիշներին: Նա նաև նշում է, որ տղամարդիկ և կանայք կարողանում են լավ շփվել միմյանց հետ սիրահետելիս.[6]
Ֆրիդը նաև ասում է, որ Թաննենը տարբեր եզրակացություններ է անում նույն անեկդոտներից իր գիտական աշխատանքում: Մեկում, որը նա օգտագործում է և՛ գիտական հոդվածում, և՛ իր գրքում, տղամարդն ընդհատում է կատակը, որն իր կինը սկսել է պատմել, որպեսզի ավարտի այն իր փոխարեն:Հոդվածում տղամարդու վարքագիծը բացատրվում է որպես գերակայության դրսևորում, մինչդեռ գիրքը պարզապես առաջարկում է, որ երկուսն ունեն տարբեր ըմբռնումներ[6]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 «You Just Don't Understand: Women and Men in Conversation by Deborah Tannen». HarperCollins. Արխիվացված է օրիգինալից July 9, 2010-ին. Վերցված է February 16, 2011-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Gamarekian, Barbara (June 19, 1991). «Men. Women. Talk. Talk. Talk. Talk. Talk. Hear? No». The New York Times. Վերցված է February 16, 2011-ին.
- ↑ Tannen, 179.
- ↑ Rose, Ruth (August 5, 1990). «I Hear You, I Hear You». The New York Times. Վերցված է February 16, 2011-ին.
- ↑ Mann, Judy (July 25, 1990). «Why (S)He Acts So Funny». The Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից June 29, 2011-ին. Վերցված է February 16, 2011-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Freed, Alice (1993). Hall, Kira; Buchholz, Mary; Moonwomon, Birch (eds.). «We Understand Perfectly: A Critique of Tannen's View of Cross-sex Communication». Locating Power: Proceedings of the Second Berkeley Women and Language Conference. 1: 144–152. Արխիվացված է օրիգինալից March 17, 2015-ին. Վերցված է February 16, 2011-ին.