Jump to content

Բրայան Կոբիլկա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բրայան Կոբիլկա
անգլ.՝ Brian Kobilka
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 30, 1955(1955-05-30)[1][2] (69 տարեկան)
ԾննդավայրLittle Falls, Մինեսոտա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Կրոնկաթոլիկություն[3]
ԿրթությունUniversity of Minnesota Duluth?, Yale School of Medicine? և Դյուքի համալսարան
Մասնագիտությունկենսաքիմիկոս, ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս, քիմիկոս, ֆիզիոլոգ, բյուրեղագիր, կենսաֆիզիկոս և բժիշկ
ԱշխատավայրԴյուքի համալսարան, Stanford University School of Medicine? և Սթենֆորդի համալսարան[4]
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
 Brian Kobilka Վիքիպահեստում

Բրայան Քենթ Կոբիլկա (մայիսի 30, 1955(1955-05-30)[1][2], Little Falls, Մինեսոտա, ԱՄՆ)[10] ամերիկացի ֆիզիոլոգ։ Նա Ռոբերտ Լեֆկովիցի հետ համատեղ արժանացել է 2012 թվականի Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի։ Ներկայումս նա Սթենֆորդի համալսարանի բժշկական դպրոցի մոլեկուլային և բջջային ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր է: Նա նաև ConfometRx-ի՝ կենսատեխնոլոգիական ընկերության համահիմնադիրն է, որը կենտրոնացած է G սպիտակուցի հետ կապված ընկալիչների վրա: 2011 թվականից նա ԱՄՆ ԳԱԱ անդամ է։

Վաղ կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոբիլկան հաճախել է Սուրբ Մարիամի տարրական դպրոցը Լիթլ Ֆոլսում, Մինեսոտա, որը հանդիսանում է Սուրբ Կլաուդի հռոմեական կաթոլիկ թեմի մի մասը։[11] Այնուհետեւ նա ավարտել է Little Falls High School-ը։ Նա ստացել է կենսաբանության և քիմիայի բակալավրի կոչում Մինեսոտա Դուլութի համալսարանից։ Վաշինգտոնի համալսարանում ներքին բժշկության գծով իր օրդինատուրան Սենտ Լուիսի Բժշկական դպրոցի Բարնս-Հրեական հիվանդանոցում ավարտելուց հետո, նա իր դոկտորի կոչումը ստացել է Յեյլի համալսարանի բժշկական դպրոցում: Կոբիլկան Դյուկի համալսարանում եղել է Ռոբերտ Լեֆկովիցի ասպիրանտը, որտեղ նա սկսել է աշխատել β2-ադրեներգիկ ընկալիչի կլոնավորման վրա։ 1989 թվականին Կոբիլկան տեղափոխվեց Սթենֆորդ։[12] 1987 2003 թվականներին նա Հովարդ Հյուզի բժշկական ինստիտուտում (HHMI) հետազոտող էր։[13]

Հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոբիլկա Ստոկհոլմում, 2012

Կոբիլկան առավել հայտնի է G սպիտակուցով զուգակցված ընկալիչների (GPCRs) կառուցվածքի և գործունեության վերաբերյալ իր հետազոտություններով, մասնավորապես, Կոբիլկայի լաբորատորիայի աշխատանքը որոշեց β2-ադրեներգիկ ընկալիչի մոլեկուլային կառուցվածքը։[14][15][16][17] Այս աշխատանքը շատ է հիշատակվել այլ գիտնականների կողմից, քանի որ GPCR-ները դեղագործական թերապևտիկ բուժման համար կարևոր թիրախներ են, բայց ռենտգենյան բյուրեղագրության մեջ դրանց հետ աշխատելը բավականին դժվար է։[18] Նախկինում ռոդոպսինը միակ G-սպիտակուցային ընկալիչն էր, որտեղ կառուցվածքը որոշվում էր բարձր թողունակությամբ։ β2-ադրեներգիկ ընկալիչների կառուցվածքի որոշմանը շուտով հաջորդեց մի քանի այլ G-սպիտակուցային ընկալիչների մոլեկուլային կառուցվածքների որոշումը։[19]

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոբիլկան Մինեսոտայի կենտրոնական Լիթլ Ֆոլս քաղաքից է: Ե՛վ նրա պապը՝ Ֆելիքս Կոբիլկան (1893–1991) և նրա հայրը՝ Ֆրանկլին Ա. Կոբիլկան (1921–2004) հացթուխներ էին և բնիկ Լիթլ Ֆոլսում, Մինեսոտա։[20][21][22] Կոբիլկայի տատիկը՝ Իզաբել Սյուզան Կոբիլկան (ծնված՝ Մեդվեդ, 1891–1980), պատկանել է պրուսացի ներգաղթյալների Մեդվեդ և Կիևել ընտանիքներին, ովքեր 1888 թվականից Լիթլ Ֆոլս քաղաքում գտնվող պատմական Kiewel գարեջրի գործարանի սեփականատերն էին։ Նրա մայրը Բեթի Կոբիլկան է (ծնված՝ Ֆաուստ, 1930)։

Կոբիլկան, Թոնգ Սուն Թիանին՝ մալազիացի-չինացի իր կնոջը հանդիպեց Մինեսոտա Դուլութի համալսարանում։[23] Նրանք ունեն երկու երեխա՝ Ջեյսոն և Մեգան Կոբիլկա։[20][24]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Rogers K. Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ Rajala N. Catholic scientist at Stanford shares Nobel Prize for work in chemistry // Catholic News Service — 2013.
  4. ↑ ORCID Public Data File 2020 — 2020. — doi:10.23640/07243.13066970.V1
  5. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2012 — Nobel Foundation.
  6. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation.
  7. ↑ https://www.aspet.org/aspet/meetings-awards/aspet-awards/aspet-scientific-achievement-awards/john-j-abel-award
  8. ↑ https://www1.villanova.edu/villanova/president/university_events/mendelmedal/pastrecipients/brian_kobilka.html
  9. ↑ https://www.aspet.org/aspet/meetings-awards/aspet-awards/aspet-scientific-achievement-awards/aspet-award-winners/2010-aspet-award-winners
  10. ↑ «BRIAN K. KOBILKA, MD». Tsinghua University School of Medicine. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-12-16-ին. Վերցված է 2013-01-16-ին.
  11. ↑ «Catholic scientist at Stanford shares Nobel Prize for work in chemistry». Catholic News Service. 2012-10-23. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-15-ին. Վերցված է 2013-01-19-ին.
  12. ↑ Nature Reviews Drug Discovery GPCR Questionnaire Participants (2004). «The state of GPCR research in 2004 : Nature Reviews Drug Discovery». Nature Reviews Drug Discovery. Nature. 3 (7): 577–626. doi:10.1038/nrd1458. PMID 15272499. S2CID 33620092. Վերցված է 2013-01-19-ին.
  13. ↑ «Brian K. Kobilka, M.D.». HHMI. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-05-02-ին. Վերցված է 2013-01-19-ին.
  14. ↑ «Cell Insights Could Bring Better Drugs». Forbes. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-02-15-ին. Վերցված է 2013-01-23-ին.
  15. ↑ Rasmussen SG, Choi HJ, Rosenbaum DM, Kobilka TS, Thian FS, Edwards PC, Burghammer M, Ratnala VR, Sanishvili R, Fischetti RF, Schertler GF, Weis WI, Kobilka BK (2007). «Crystal structure of the human β2-adrenergic G-protein-coupled receptor». Nature. 450 (7168): 383–7. Bibcode:2007Natur.450..383R. doi:10.1038/nature06325. PMID 17952055. S2CID 4407117.
  16. ↑ Cherezov V, Rosenbaum DM, Hanson MA, Rasmussen SG, Thian FS, Kobilka TS, Choi HJ, Kuhn P, Weis WI, Kobilka BK, Stevens RC (2007). «High Resolution Crystal Structure of an Engineered Human β2-Adrenergic G protein-Coupled Receptor». Science. 318 (5854): 1258–65. Bibcode:2007Sci...318.1258C. doi:10.1126/science.1150577. PMC 2583103. PMID 17962520.
  17. ↑ Rosenbaum DM, Cherezov V, Hanson MA, Rasmussen SG, Thian FS, Kobilka TS, Choi HJ, Yao XJ, Weis WI, Stevens RC, Kobilka BK (2007). «GPCR engineering yields high-resolution structural insights into β2-adrenergic receptor function». Science. 318 (5854): 1266–73. Bibcode:2007Sci...318.1266R. doi:10.1126/science.1150609. PMID 17962519. S2CID 1559802.
  18. ↑ ScienceWatch.com:«Interview with Brian Kobilka». Արխիվացված է օրիգինալից 2010-05-08-ին. Վերցված է 2008-10-16-ին.
  19. ↑ Hanson, M. A.; Stevens, R. C. (2009). «Discovery of New GPCR Biology: One Receptor Structure at a Time». Structure. 17 (1): 8–14. doi:10.1016/j.str.2008.12.003. PMC 2813843. PMID 19141277.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Franklyn A. Kobilka, 83». ECM Publishers, Inc. 2004-03-16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-12-09-ին. Վերցված է 2013-01-16-ին.
  21. ↑ Paul Walsh; Alejandra Matos (2012-10-11). «Little Falls bakery helps deliver a sweet reward: Nobel Prize». StarTribune. Վերցված է 2013-01-16-ին.
  22. ↑ «Social Security Death Index». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-12-06-ին. Վերցված է 2012-10-10-ին.
  23. ↑ 大馬華人女婿獲諾獎‧化學獎得主科比爾卡會煮豉油雞 (չինարեն). 星洲日報. 2012-10-11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-12-19-ին. Վերցված է 2013-01-16-ին.
  24. ↑ Buchen, Lizzie (24 August 2011). «Cell signalling: It's all about the structure». Nature. 476 (7361): 387–390. Bibcode:2011Natur.476..387B. doi:10.1038/476387a. PMID 21866135.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրայան_Կոբիլկա&oldid=10058805» էջից