Կովկասյան խլուրդ
| Կովկասյան խլուրդ | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Talpa caucasica Satunin, 1908 |
||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
|
Կովկասյան խլուրդ (լատիներեն` Talpa caucasica), խլուրդների ընտանիքի կենդանի։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է Կենտրոնական և Արևմտյան Անդրկովկասում, Հայաստանում։ Արցախում հայտնաբերվել է Մարտակերտի շրջանի Թարթառի գետահովտի անտառներում։
Կենսակերպը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերադասում է բնակություն հաստատել անտառային և նախանտառային գոտում, որտեղ հողերը ճահճացած չեն, փուխր են, հարուստ անձրևորդերով, հանդիպում է նաև մերձալպյան գոտիներում, վերին սահմանը հասնում է մինչև 2500-2600 մ, սակայն բնակատեղերի նկարագրումը վերջնական համարել չի կարելի։ Վարում է թաքնված կենսակերպ, օրվա մեծ մասը անցկացնում է ստորգետնյա անցուղիներում։
Արտաքին տեսքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աչքերն ամբողջովին փակ են նուրբ փոքր մաշկով, գանգը բավական խոշոր է, նրա ընդհանուր երկարությունը` 34,2-36 մմ է, կոնդիլոբազալ երկարությունը՝ 32,2-35 մմ, քթային բաժինը բավականին լայն է՝ 4,8-5 մմ։ Մարմնի երկարությունը քթի ծայրից մինչև պոչարմատը՝ 105-124,5 մմ, պոչի երկարությունը՝ 24-37 մմ, քաշը տատանվում է 32,5-115 գրամի սահմաններում։ Մորթախավի գույնը սևագորշ է, համարյա սև։ Սեզոնային և հասակային փոփոխություններն աննկատ են։ Երիտասարդ և հասուն առանձնյակների մոտ մազափոխությունից հետո մորթախավը ինտենսիվ սև է և մազածածկի ծայրերի արծաթափայլի շնորհիվ՝ փայլուն։
Բազմացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմացումը ձգձգված է։ Ի տարբերություն հյուսիսային շրջանների, հարավային շրջաններում այն ավելի շուտ է կատարվում։ Այս կենդանիների զուգավորումը սկսվում է փետրվարի սկզբներին, իսկ տաք եղանակներին ավելի շուտ։ Հունիս-հուլիս ամիսներին սեռական ակտիվությունը նվազում է։ Հղիությունը տևում է 38-40 օր, սերնդում ունենում են 3-4 ձագ։
Այս կենդանիների թվաքանակի կրճատման բնական պատճառներից են երկարատև երաշտը, սակավաձյուն ձմեռը, առավելապես մերձալպյան գոտում, լայնատերև անտառների հատումը։
Նշանակությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խլուրդները կարևոր նշանակություն ունեն հողագոյացման, հողերի օդափոխության, խոնաավության ռեժիմի պահպանության, քիմիական կազմի և բերրիության բարձրացման գործում[1][2][3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կովկասյան խլուրդ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կովկասյան խլուրդ» հոդվածին։ |
|
