PX ինդեքս
| Ստեղծում | 20 Մարտի 2006 | |
|---|---|---|
| Երկիր | Չեխիա | |
| Բորսա | Պրահայի ֆոնդային բորսա | |
PX ինդեքս (մինչև 2006 թվականի մարտ՝ PX 50), Պրահայի ֆոնդային բորսայում առևտուր իրականացնող հիմնական բաժնետոմսերի կապիտալիզացիայի ինդեքս։ Այն հաշվարկվում է Վիեննայի ֆոնդային բորսայի կողմից[1]։ Իր ստեղծման պահին ինդեքսի հաշվարկման մեկնարկի ամսաթիվը սահմանվել է 1994 թվականի ապրիլի 5-ը և դրա բացման արժեքը սահմանվել է 1000 միավոր։ Այդ պահին ինդեքսը ներառում էր Պրահայի ֆոնդային բորսայում վաճառվող 50 ընկերություններ՝ համապատասխանաբար կոչվելով PX 50:
2014 թվականին Պրահայի ֆոնդային բորսան ներկայացրեց ընդհանուր եկամտաբերության PX-TR ինդեքսը։ Այն կիսում է նույն բազան, ինչ PX ինդեքսը, սակայն, ի տարբերություն PX ինդեքսի, PX-TR-ը հաշվի է առնում շահաբաժինները[2]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
PX 50[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաուչերային սեփականաշնորհմամբ խրախուսված սկզբնական բումից հետո (1994 թվականի փետրվարին հետադարձաբար հաշվարկվել էր 1245 կետով) ցուցանիշը սկսեց արագ նվազել և 1994 թվականն ավարտեց 557 միավորով։ 1995 թվականին անկումը շարունակվեց (մեքսիկական ճգնաժամի ազդեցությունը, որը հուսահատեցրեց օտարերկրյա ներդրողներին զարգացող շուկաներից) և ինդեքսը հասավ իր առաջին զրոյական մակարդակին հունիսի 29-ին՝ 387 կետով։ Հետո ցուցանիշը դանդաղ աճեց և 1995 թվականն ավարտեց 426 կետով։ Դանդաղ աճը շարունակվեց 1996 թվականին, և ինդեքսը իր երկրորդ բարձունքին հասավ 1997 թվականի փետրվարի 25-ին՝ 629 կետով։ 1998 թվականին ռուսական ֆինանսական ճգնաժամի ազդեցությամբ ցուցանիշը հոկտեմբերի 8-ին հասել է պատմական 316 կետին։ 1999 թվականին ցուցանիշը վերադարձավ 500 կետին։ Ինդեքսը 2000 թվականի մարտի 24-ին հասել է իր երկրորդ բարձունքին՝ 691 կետով։ Dot-com bubble-ի ավարտի և IPB բանկի ճգնաժամի հետ մեկտեղ ինդեքսը հետ իջավ մինչև 500 կետ։
2001 թվականին ցուցանիշը փոքր-ինչ նվազել է։ 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հարձակումների ազդեցությամբ սեպտեմբերի 17-ին հասել է 320 կետին։ 2002 թվականին ինդեքսը կամաց-կամաց բարձրացավ մինչև 500 կետ։ 2003 թվականին ցուցանիշը բարձրանում էր և տարին ավարտում 659 կետով։ Չեխիայի՝ Եվրամիությանն անդամակցելու միջոցով 2004 թվականին ցուցանիշը շարունակեց աճել։ Նոյեմբերի 19-ին այն հասավ 1000 կետի և տարին ավարտեց 1032 կետով։ Ցուցանիշը շարունակել է աճել 2005 թվականին և տարին ավարտել 1473 կետով։
PX ինդեքս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2006 թվականի մարտի 20-ին PX 50 ինդեքսը միավորվեց PX-D-ի հետ՝ PX ինդեքսում։ Հունիսի 13-ին օրենսդրական ընտրություններից հետո ինդեքսը 1167 կետով հասել է վերջին, սակայն տարին ավարտել է 1589 կետով։ 2007 թվականի հոկտեմբերի 29-ին այն հասավ իր գագաթնակետին 1936 միավորով և տարին ավարտեց 1815 միավորով։ Ֆինանսական ճգնաժամի արդյունքում 2008 թվականի հոկտեմբերի 27-ին հասավ 700 կետի` երկու ամսում կորցնելով իր արժեքի 50%-ը։ Ֆինանսական ճգնաժամի վրա հիմնված երկրորդ անկումը հասել է 2009 թվականի փետրվարի 18-ին՝ 629 կետով[3]։
PX ինդեքսի բազա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինդեքսի բաղադրիչները 2020 թվականի մարտի դրությամբ դասակարգված են ըստ նվազեցված շուկայական կապիտալիզացիայի[4]․
- ERSTE BANK (ISIN՝ AT0000652011)
- ČEZ (ISIN՝ CZ0005112300)
- KOMERČNÍ BANKA (ISIN: CZ0008019106)
- MONETA MONEY BANK [cs] (ISIN: CZ0008040318) - 2016 թվականից
- VIG (ISIN՝ AT0000908504)
- AVAST (ISIN: GB00BDD85M81) - 2018 թվականից
- PHILIP MORRIS ČR (ISIN՝ CS0008418869)
- STOCK (ISIN: GB00BF5SDZ96)
- PEGAS (ISIN՝ LU0275164910)
- KOFOLA ČS [cs] (ISIN՝ CZ0009000121)
Անցյալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- O2 C.R. (ISIN: CZ0009093209) - հեռացվել է 2022 թվականին
- CETV (ISIN: BMG200452024) - հեռացվել է 2020 թվականին
- UNIPETROL (ISIN: CZ0009091500) - հեռացվել է 2018 թվականին
- PLG [cs] (ISIN: CZ0005124420) - հեռացվել է 2016 թվականին
- NWR (ISIN: GB00B42CTW68) - հեռացվել է 2016 թվականին
- ORCO (ISIN: LU0122624777) - հեռացվել է 2014 թվականին
- TMR (ISIN: SK1120010287) - հեռացվել է 2014 թվականին
- AAA [cs] (ISIN: NL0006033375) - հեռացվել է 2013 թվականին
- KITD (ISIN: US4824702009) - հեռացվել է 2012 թվականին
- ECM (ISIN: LU0259919230) - հեռացվել է 2011 թվականին
- ZENTIVA (ISIN: NL0000405173) - հեռացվել է 2009 թվականին
PX-TR[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2014 թվականի մարտին Պրահայի ֆոնդային բորսան ներկայացրեց նոր ընդհանուր եկամտաբերության PX-TR ինդեքսը։ Ցուցանիշը կիսում է նույն բազան, ինչ PX ինդեքսը, բայց ի տարբերություն PX ինդեքսի, հաշվի են առնվում շահաբաժինները։ Որպես փոխանակման մեկնարկային օր (հենանիշի ամսաթիվ) ընտրվել է 2006 թվականի մարտի 20-ը, երբ PX-50-ը և PX-D-ը միավորվեցին։ PX-TR ինդեքսի ստեղծման հիմնական նպատակն էր նպաստել Պրահայի ֆոնդային բորսայի միջինից բարձր դիվիդենտային եկամտաբերությանը[2]։
Ինդեքսի բաղադրիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2017 թվականի ապրիլի դրությամբ ցուցանիշը ներառում էր հետևյալ ընկերությունները[5]․
| Ընկերություն | Ոլորտ | Քաշը ինդեքսում (%) |
|---|---|---|
| Central European Media Enterprises | մեդիաբիզնես | 1,95 |
| ČEZ | Էներգետիկա | 19,13 |
| Erste Group | բանկային գործ | 20,56 |
| Fortuna | խաղային բիզնես | 0,77 |
| Kofola ČS | խմիչքներ | 0,63 |
| Komerční banka | բանկային գործ | 20,91 |
| Moneta Money Bank | բանկային գործ | 10,12 |
| O2 C.R. | հեռուստահաղորդակցություն | 6,45 |
| Pegas Nonwovens | 2,76 | |
| Philip Morris CR | ծխախոտային արտադրանք | 2,85 |
| Stock Spirits | 2,40 | |
| Unipetrol | նավթարդյունաբերություն | 3,31 |
| VIG | ֆինանսական ծառայություններ | 8,15 |
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Description of Indices | Prague Stock Exchange». Prague Stock Exchange (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 4-ին.
- ↑ 2,0 2,1 PSE: Pražská burza zahájí výpočet Total Return Indexu PX
- ↑ https://ftp.pse.cz/Info.bas/News/pdf_PX.pdf, PSE: PX Index Base
- ↑ PSE: PX Index Base
- ↑ «Current Composition» (անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 13-ին.