PX ինդեքս

Ֆոնդային շուկայի ինդեքս
Ստեղծում	20 Մարտի 2006
Երկիր	Չեխիա
Բորսա	Պրահայի ֆոնդային բորսա

PX ինդեքս (մինչև 2006 թվականի մարտ՝ PX 50), Պրահայի ֆոնդային բորսայում առևտուր իրականացնող հիմնական բաժնետոմսերի կապիտալիզացիայի ինդեքս։ Այն հաշվարկվում է Վիեննայի ֆոնդային բորսայի կողմից^[1]։ Իր ստեղծման պահին ինդեքսի հաշվարկման մեկնարկի ամսաթիվը սահմանվել է 1994 թվականի ապրիլի 5-ը և դրա բացման արժեքը սահմանվել է 1000 միավոր։ Այդ պահին ինդեքսը ներառում էր Պրահայի ֆոնդային բորսայում վաճառվող 50 ընկերություններ՝ համապատասխանաբար կոչվելով PX 50:

2014 թվականին Պրահայի ֆոնդային բորսան ներկայացրեց ընդհանուր եկամտաբերության PX-TR ինդեքսը։ Այն կիսում է նույն բազան, ինչ PX ինդեքսը, սակայն, ի տարբերություն PX ինդեքսի, PX-TR-ը հաշվի է առնում շահաբաժինները^[2]։

Պատմություն

PX 50

Վաուչերային սեփականաշնորհմամբ խրախուսված սկզբնական բումից հետո (1994 թվականի փետրվարին հետադարձաբար հաշվարկվել էր 1245 կետով) ցուցանիշը սկսեց արագ նվազել և 1994 թվականն ավարտեց 557 միավորով։ 1995 թվականին անկումը շարունակվեց (մեքսիկական ճգնաժամի ազդեցությունը, որը հուսահատեցրեց օտարերկրյա ներդրողներին զարգացող շուկաներից) և ինդեքսը հասավ իր առաջին զրոյական մակարդակին հունիսի 29-ին՝ 387 կետով։ Հետո ցուցանիշը դանդաղ աճեց և 1995 թվականն ավարտեց 426 կետով։ Դանդաղ աճը շարունակվեց 1996 թվականին, և ինդեքսը իր երկրորդ բարձունքին հասավ 1997 թվականի փետրվարի 25-ին՝ 629 կետով։ 1998 թվականին ռուսական ֆինանսական ճգնաժամի ազդեցությամբ ցուցանիշը հոկտեմբերի 8-ին հասել է պատմական 316 կետին։ 1999 թվականին ցուցանիշը վերադարձավ 500 կետին։ Ինդեքսը 2000 թվականի մարտի 24-ին հասել է իր երկրորդ բարձունքին՝ 691 կետով։ Dot-com bubble-ի ավարտի և IPB բանկի ճգնաժամի հետ մեկտեղ ինդեքսը հետ իջավ մինչև 500 կետ։

2001 թվականին ցուցանիշը փոքր-ինչ նվազել է։ 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հարձակումների ազդեցությամբ սեպտեմբերի 17-ին հասել է 320 կետին։ 2002 թվականին ինդեքսը կամաց-կամաց բարձրացավ մինչև 500 կետ։ 2003 թվականին ցուցանիշը բարձրանում էր և տարին ավարտում 659 կետով։ Չեխիայի՝ Եվրամիությանն անդամակցելու միջոցով 2004 թվականին ցուցանիշը շարունակեց աճել։ Նոյեմբերի 19-ին այն հասավ 1000 կետի և տարին ավարտեց 1032 կետով։ Ցուցանիշը շարունակել է աճել 2005 թվականին և տարին ավարտել 1473 կետով։

PX ինդեքս

2006 թվականի մարտի 20-ին PX 50 ինդեքսը միավորվեց PX-D-ի հետ՝ PX ինդեքսում։ Հունիսի 13-ին օրենսդրական ընտրություններից հետո ինդեքսը 1167 կետով հասել է վերջին, սակայն տարին ավարտել է 1589 կետով։ 2007 թվականի հոկտեմբերի 29-ին այն հասավ իր գագաթնակետին 1936 միավորով և տարին ավարտեց 1815 միավորով։ Ֆինանսական ճգնաժամի արդյունքում 2008 թվականի հոկտեմբերի 27-ին հասավ 700 կետի` երկու ամսում կորցնելով իր արժեքի 50%-ը։ Ֆինանսական ճգնաժամի վրա հիմնված երկրորդ անկումը հասել է 2009 թվականի փետրվարի 18-ին՝ 629 կետով^[3]։

PX ինդեքսի բազա

Ինդեքսի բաղադրիչները 2020 թվականի մարտի դրությամբ դասակարգված են ըստ նվազեցված շուկայական կապիտալիզացիայի^[4]․

ERSTE BANK (ISIN՝ AT0000652011)
ČEZ (ISIN՝ CZ0005112300)
KOMERČNÍ BANKA (ISIN: CZ0008019106)
MONETA MONEY BANK [cs] (ISIN: CZ0008040318) - 2016 թվականից
VIG (ISIN՝ AT0000908504)
AVAST (ISIN: GB00BDD85M81) - 2018 թվականից
PHILIP MORRIS ČR (ISIN՝ CS0008418869)
STOCK (ISIN: GB00BF5SDZ96)
PEGAS (ISIN՝ LU0275164910)
KOFOLA ČS [cs] (ISIN՝ CZ0009000121)

Անցյալ

O2 C.R. (ISIN: CZ0009093209) - հեռացվել է 2022 թվականին
CETV (ISIN: BMG200452024) - հեռացվել է 2020 թվականին
UNIPETROL (ISIN: CZ0009091500) - հեռացվել է 2018 թվականին
PLG [cs] (ISIN: CZ0005124420) - հեռացվել է 2016 թվականին
NWR (ISIN: GB00B42CTW68) - հեռացվել է 2016 թվականին
ORCO (ISIN: LU0122624777) - հեռացվել է 2014 թվականին
TMR (ISIN: SK1120010287) - հեռացվել է 2014 թվականին
AAA [cs] (ISIN: NL0006033375) - հեռացվել է 2013 թվականին
KITD (ISIN: US4824702009) - հեռացվել է 2012 թվականին
ECM (ISIN: LU0259919230) - հեռացվել է 2011 թվականին
ZENTIVA (ISIN: NL0000405173) - հեռացվել է 2009 թվականին

PX-TR

2014 թվականի մարտին Պրահայի ֆոնդային բորսան ներկայացրեց նոր ընդհանուր եկամտաբերության PX-TR ինդեքսը։ Ցուցանիշը կիսում է նույն բազան, ինչ PX ինդեքսը, բայց ի տարբերություն PX ինդեքսի, հաշվի են առնվում շահաբաժինները։ Որպես փոխանակման մեկնարկային օր (հենանիշի ամսաթիվ) ընտրվել է 2006 թվականի մարտի 20-ը, երբ PX-50-ը և PX-D-ը միավորվեցին։ PX-TR ինդեքսի ստեղծման հիմնական նպատակն էր նպաստել Պրահայի ֆոնդային բորսայի միջինից բարձր դիվիդենտային եկամտաբերությանը^[2]։

Ինդեքսի բաղադրիչներ

2017 թվականի ապրիլի դրությամբ ցուցանիշը ներառում էր հետևյալ ընկերությունները^[5]․

Ընկերություն	Ոլորտ	Քաշը ինդեքսում (%)
Central European Media Enterprises	մեդիաբիզնես	1,95
ČEZ	Էներգետիկա	19,13
Erste Group	բանկային գործ	20,56
Fortuna	խաղային բիզնես	0,77
Kofola ČS	խմիչքներ	0,63
Komerční banka	բանկային գործ	20,91
Moneta Money Bank	բանկային գործ	10,12
O2 C.R.	հեռուստահաղորդակցություն	6,45
Pegas Nonwovens		2,76
Philip Morris CR	ծխախոտային արտադրանք	2,85
Stock Spirits		2,40
Unipetrol	նավթարդյունաբերություն	3,31
VIG	ֆինանսական ծառայություններ	8,15

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

↑ «Description of Indices | Prague Stock Exchange». Prague Stock Exchange (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 4-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 «PSE: Pražská burza zahájí výpočet Total Return Indexu PX». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 24-ին.
↑ https://ftp.pse.cz/Info.bas/News/pdf_PX.pdf, PSE: PX Index Base
↑ PSE: PX Index Base
↑ «Current Composition» (անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 13-ին.

[1] «Description of Indices | Prague Stock Exchange». Prague Stock Exchange (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 4-ին.

[pxtr-2] 2,0 ^2,1 «PSE: Pražská burza zahájí výpočet Total Return Indexu PX». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 24-ին.

[3] ttps://ftp.pse.cz/Info.bas/News/pdf_PX.pdf, PSE: PX Index Base

[4] PSE: PX Index Base

[5] «Current Composition» (անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 13-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]