6+5 կանոն
6+5 կանոնը ՖԻՖԱ- ի կողմից 2008 թվականի մայիսին կայացած հանդիպման ժամանակ ընդունված ասոցիացիայի ֆուտբոլային կանոնի առաջարկ[1], չնայած այն քննարկվել է 1999 թվականից[2]։ Գաղափարից հրաժարվել են 2010 թվականի հունիսին։ Կանոնը պահանջել է, որ յուրաքանչյուր խաղի սկզբում յուրաքանչյուր ակումբ պետք է դաշտ դուրս բերի առնվազն վեց խաղացող, որոնք իրավունք ունեն խաղալու ակումբի երկրի ազգային թիմում:
Սահմանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Յուրաքանչյուր խաղի սկզբում յուրաքանչյուր ակումբ պետք է դաշտ դուրս բերի առնվազն վեց խաղացող, որոնք իրավունք ունեն խաղալու ակումբի երկրի ազգային հավաքականում: Այնուամենայնիվ, չկա որևէ սահմանափակում ակումբի հետ պայմանագրով չհամապատասխանող խաղացողների, ինչպես նաև փոխարինողների համար՝ մարզիչների ոչ սպորտային սահմանափակումներից խուսափելու համար (հնարավոր է 3+8 խաղի վերջում):
Բացատրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս կանոնի նպատակն է վերականգնել ֆուտբոլային ակումբների ազգային ինքնությունը, որոնք գնալով ավելի շատ են դիմել իրենց թիմում արտասահմանցի խաղացողներ ներգրավելուն: Նախատեսվել է նաև նվազեցնել մեծ և փոքր ֆուտբոլային ակումբների միջև աճող տարբերությունը։ Կանոնների անվանումը ստացվել է յուրաքանչյուր ակումբի 11 խաղացողներից, որոնք խաղում են խաղադաշտում խաղի սկզբում, ընդ որում, վեց խաղացողներից պահանջվում է համապատասխանել ազգային թիմին, իսկ մնացած հինգ խաղացողները ենթակա չեն այս սահմանափակմանը:
ՖԻՖԱ-ի Կոնգրեսի կողմից ընդունված բանաձև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՖԻՖԱ-ի Կոնգրեսը[3] 2008 թվականի մայիսի 29-ին և 30-ին Սիդնեյում կայացած իր նիստում որոշել է
- Լիովին աջակցում է «6+5»-ի նպատակներին, որոնք ամրագրված են վերոնշյալ Կոնգրեսում,
- ՖԻՖԱ-ի և ՈՒԵՖԱ-ի նախագահներից պահանջել շարունակել ուսումնասիրել Եվրոպան, սպորտի աշխարհի՝ ֆուտբոլի հերոսների, ինչպես նաև Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի և միջազգային ֆեդերացիաների հետ միասին՝ օրենքի սահմաններում բոլոր հնարավոր միջոցները ապահովելու համար, որ այս կարևորագույն սպորտը նպատակներին հասնել,
- ՖԻՖԱ-ի նախագահին տալ մանդատ՝ անհրաժեշտության դեպքում նմանատիպ քայլեր ձեռնարկելու մյուս մայրցամաքներում՝ համագործակցելով համապատասխան կոնֆեդերացիայի հետ։
6+5-ի նախապատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ֆուտբոլի հիմքերը ազգային թիմային և ակումբային ֆուտբոլի ներդաշնակությունն ու հավասարակշռությունն են:
- Ակումբների ազգային ինքնության կորուստը վտանգում է առաջիններին և հանգեցրել է երկրորդների միջև աճող անհավասարության՝ դրանով իսկ մեծացնելով երկուսի միջև ֆինանսական և սպորտային անջրպետը, նվազեցնելով ակումբային մրցաշարերի մրցունակությունը և բարձրացնելով դրանց արդյունքների կանխատեսելիությունը:
- Պաշտպանություն
- երիտասարդ խաղացողների կրթություն և պատրաստում,
- ուսումնական ակումբներ, և
- Ֆուտբոլում ջանքերի և մոտիվացիայի արժեքները, հատկապես երիտասարդ խաղացողների համար, ազգային թիմերը պաշտպանելու և ակումբային ֆուտբոլում մարզական և ֆինանսական հավասարակշռությունը վերականգնելու հիմնարար տարր է:
- Վերջին հարյուրամյակի ընթացքում ֆուտբոլի համընդհանուր զարգացումը չէր շարունակվի, եթե մայրցամաքների, երկրների և ֆուտբոլի գլխավոր հերոսների միջև աճող անհավասարություններ լինեին:
Օրացույց 6+5
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նպատակը 2010-11 մրցաշրջանի սկզբից սկսած աստիճանական ներդրում ունենալն էր, որպեսզի ակումբներին ժամանակ տրվի մի քանի տարվա ընթացքում իրենց թիմերը հարմարեցնելու համար:
Իրավական դիրքը Եվրամիությունում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]6+5 կանոնը բազմիցս որակվել է որպես անօրինական Եվրոպական միության կողմից և մերժվել է Եվրոպական խորհրդարանի կողմից 2008 թվականի մայիսի 9-ին[4]: Կանոնը խախտում է ինչպես ԵՀ պայմանագրի 48-րդ հոդվածը, այնպես էլ Բոսմանի որոշումը[5]: ՖԻՖԱ-ի նախագահ Զեպ Բլատերը հանդիպել է եվրոպական ֆուտբոլային լիգաների ներկայացուցիչների հետ՝ բացատրելու նոր կանոնը և աջակցություն հավաքելու համար 2008 թվականի հուլիսի 22-ին[6]:
2008 թվականի նոյեմբերի 27-ին և 28-ին Բիարիցում Եվրոպայի սպորտի նախարարների ոչ պաշտոնական հանդիպման ժամանակ ՖԻՖԱ-ն կրկին աջակցություն էր փնտրում իր առաջարկած կանոնին: Եզրափակիչ հայտարարության մեջ նախարարները ցանկություն են հայտնել «խրախուսել միջազգային ֆեդերացիաների կողմից առաջ քաշված նախաձեռնությունների հետագա քննարկումները՝ խրախուսելու յուրաքանչյուր երկրի պրոֆեսիոնալ ակումբների թիմերին զարգացնել մարզիկների ներկայությունը, որոնք կարող են որակավորվել ազգային հավաքականներում՝ ԵՄ օրենսդրությանը համապատասխան, ամրապնդել պրոֆեսիոնալ սպորտի տարածաշրջանային և ազգային արմատները»[7]:
Մինչ ՖԻՖԱ-ն արտահայտում էր իրենց գոհունակությունը երկխոսության շարունակման վերաբերյալ[8], ԵՄ հանձնակատարները կրկնել են իրենց տեսակետը, որ «6+5 կանոնը հիմնված է ազգության հողի վրա ուղղակի խտրականության վրա և, հետևաբար, հակասում է ԵՄ իրավունքի հիմնարար սկզբունքներից մեկին»[9]: Դիտորդները եզրակացրեցին, որ ստատուս քվոն չի փոխվել[10]:
Եվրոպական հարցերի անկախ ինստիտուտը (INEA) ՖԻՖԱ-ի կողմից հանձնարարվել էր հետաքննել, թե արդյոք կանոնը օրինական է ԵՄ գործող օրենսդրության համաձայն[11]: 2009 թվականի փետրվարի 26-ին INEA-ն հրապարակել է փորձագիտական եզրակացություն, որում հայտարարվում էր, որ 6+5 կանոնը «կարելի է կիրառվել Եվրոպական համայնքի օրենսդրությանը համապատասխան»[12]:
2010 թվականի հունիսին ՖԻՖԱ-ն հրաժարվել է 6+5 կանոնի ներդրման ծրագրից՝ շարունակական մտավախությունների պատճառով, որ այն կհակասի ԵՄ աշխատանքային օրենսդրությանը[13]:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «FIFA Congress supports objectives of 6+5». FIFA. Արխիվացված է օրիգինալից 30 March 2009-ին. Վերցված է 11 January 2009-ին.
- ↑ «FIFA, UEFA seeking EU waiver to greatly limit foreign players». ESPN. 20 December 1999. Արխիվացված է օրիգինալից 3 March 2016-ին. Վերցված է 13 January 2014-ին.
- ↑ «FIFA Congress supports objectives of 6+5». FIFA. Արխիվացված է օրիգինալից 30 March 2009-ին. Վերցված է 11 January 2009-ին.
- ↑ Ennis, Darren (8 May 2008). «Blow for Blatter as EU rejects '6+5' plan to limit foreign players». The Independent. London. Արխիվացված օրիգինալից 11 June 2008-ին. Վերցված է 11 August 2008-ին.
- ↑ Lynam, Ian (6 December 2006). «FIFA's 6+5 Proposal». worldsportlawreport. Արխիվացված է օրիգինալից 11 August 2008-ին. Վերցված է 11 August 2008-ին.
- ↑ «FIFA and EPFL meeting regarding 6+5». FIFA.com. 22 July 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 3 August 2008-ին. Վերցված է 11 August 2008-ին.
- ↑ «EU not swayed by FIFA 6+5 rule but will discuss UEFA plan». Reuters. 28 November 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 3 January 2009-ին. Վերցված է 2 December 2008-ին.
- ↑ «FIFA satisfied with meeting of the sports ministers of the European Union». FIFA. 1 December 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2009-ին. Վերցված է 2 December 2008-ին.
- ↑ «Statement of commissioners Ján Figel and Vladimír Špidla». European Commission. 28 November 2008. Արխիվացված օրիգինալից 19 September 2009-ին. Վերցված է 2 December 2008-ին.
- ↑ «EU not swayed by FIFA 6+5 rule but will discuss UEFA plan». Reuters. 28 November 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 3 January 2009-ին. Վերցված է 2 December 2008-ին.
- ↑ «Champions League – 'Six-plus-five' rule deemed legal». Eurosport UK. 26 February 2009. Վերցված է 26 February 2009-ին. (չաշխատող հղում)
- ↑ «Expert Opinion on the Compatibility of the "6+5 Rule" with European Community Law (Summary)» (PDF). INEA Online. 26 February 2009. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 19 April 2009-ին. Վերցված է 26 February 2009-ին.
- ↑ «Fifa scraps plans for 'home-grown' player rule». 10 June 2010.