Ֆրանկի տուն (Տագանրոգ)
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | տեսարժան վայր և շենք |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Տագանրոգ |
| Հիմնադրված է | 1857 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ռուսաստանի մարզային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ |
 | |
 | |
Ֆրանկի տուն (ռուս.՝ Дом Франка), հին առանձնատուն Տագանրոգի Հունական փողոցի 38 հասցեում։ Տարածաշրջանային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ (18.11.92 թ., № 301 որոշում)։ Կառուցվել է 1857 թվականին Տագանրոգի քաղաքապետ Օտտո Գերմանովիչ Պֆեյլիցեր-Ֆրանկի համար։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռոստովի մարզի Տագանրոգի Հունական փողոցի 38 հասցեում գտնվող մեկհարկանի առանձնատունը կառուցվել է 1857 թվականին Տագանրոգի վեցերորդ քաղաքապետ Օտտո Վիլհելմ Գերմանովիչ ֆոն Պֆեյլիցեր-Ֆրանկի (1788-1844) համար։ Օտտո Վիլհելմ Գերմանովիչ ֆոն Պֆեյլիցեր-Ֆրանկը Ֆրանկոնիայի Պֆեյլիցեր-Ֆրանկ բարոնների տոհմից էր։ Սովորել էր 1-ին Կայսերական ցամաքային կադետական կորպուսում, որը 1794-1797 թթ. գլխավորել է Միխայիլ Միլլարիոնովիչ Կուտուզովը։ Բորոդինոյի ճակատամարտում 1812 թվականի հրետանային հարձակումներից մեկի ժամանակ Օտտո Ֆրանկ վիրավորել է, պարգևատրվել Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշանով։ Ֆրանկը նաև մասնակցել է ռուսական բանակի արտասահմանյան արշավին, մասնակցել Բրիենի և Լա-Ռոտիերի մարտերին։ Լայպցիգի ճակատամարտում (1813 թ., հոկտեմբերի 16-19) խիզախության համար արժանացել է Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշանի։
Օդեսայում Ֆրանկը Պուշկինի ծանոթներից մեկն էր, որին մայրաքաղաքից ուղարկել էին Ռուսաստանի հարավ որպես Արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնյա։ 1832 թվականի հունիսի 4-ին Օտտո Գերմանովիչ բարոն Պֆեյլիցեր-Ֆրանկը նշանակվել է Տագանրոգի, Ռոստովի, Նախիջևանի և Մարիուպոլսկի քաղաքապետ, Ազովի ծովի վաճառական նավագնացների գլխավոր հոգաբարձու և Տագանրոգի մաքսային շրջանի ղեկավար։ Նա է հաստատել Տագանրոգի կառուցման գլխավոր պլանը` որի հիմքում ընկած է նախկին Տրոիցկի ամրոցից եկող փողոցների լուսային համակարգը։ Այդ պլանի համաձայն, քաղաքի գլխավոր փողոց էր դառնում Ալեքսանդրովսկայան փողոցը (այժմ՝ Չեխովի փողոց), իսկ գլխավոր հրապարակ՝ Ալեքսանդրովյան (այժմ՝ Կրասնայա)։ Հունական փողոցի թիվ 38 շենքը կառուցվել է հենց նրա համար։
1900-ական թվականների սկզբին տունը պատկանել է արքունական խորհրդականի կնոջը՝ Աննա Իվանովնա Առականցևին, այնուհետև՝ պետական խորհրդական, երդվյալ փաստաբան և դատախազ Միխայիլ Պետրովիչ Առականցևին, որը մասնակցել է Մարկ Աֆանասևիչ Վալյանոյի գործին[1]։ Խորհրդային տարիներին շենքն ազգայնացվել է։
1919 թվականին այդ շենքում է գտնվել Ռուսաստանի հարավային Սպիտակ բանակի գլխավոր հրամանատար Անտոն Իվանովիչ Դենիկինի բնակարանը։ Հայրենական պատերազմի ավարտից հետո շենքը վերակառուցվել է «Յագոդկա» անվամբ մսուր մանկապարտեզների համար։ Այժմ վարչական շենք է։
Ճարտարապետական առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տագանրոգի Հունական փողոցի 38 հասցեում գտնվող Ֆրանկի մեկհարկանի աղյուսե տունն ընդգրկված է տարածաշրջանային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտների ցանկում՝ համաձայն 18.11.92 թ. № 301 որոշման։ Շենքն ունի քառալանջ տանիք, տասը պատուհան Հունական փողոցի ճակատային հատվածում և հինգը պատուհան՝ Նեկրասովի նրբանցքում։ Շենքի մուտքն իրականացվում է աջ կողմի կառույցից և բակից։ Շենքի ճակատը սվաղված է, ներկված մոխրագույն, փոքր ճարտարապետական տարրերն ընդգծված են սպիտակ գույնով։ Շենքն ունի հարկերի մեջ գտնվող քիվեր, կիսաշրջանաձև պատուհաններ[2]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Гаврюшкин О. П. По старой Греческой... (Хроника обывательской жизни). - Таганрог: Лукоморье, 2003. - 514 с. - ISBN 5-901565-15-0.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Вальяно Марк Афанасьевич». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 30-ին.
- ↑ Глазычев В. Л. Архитектура. Энциклопедия. — М.: Дизайн. Информация. Картография; Астрель; АСТ, 2002. - 672 с. - ISBN 5-17-005418-1.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Տագանրոգ, Հունական փողոց 38 Արխիվացված 2019-04-18 Wayback Machine