Քոսքսուկ

Քոսքսուկ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ինֆրաթագավորություն	Streptophyta
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Ակքանածաղկավորներ (Dipsacales)
Ընտանիք	Այծատերևազգիներ (Caprifoliaceae)
Ցեղ	Քոսքսուկ (Scabiosa) L., 1753

Քոսքսուկ, քոսաբույս, այրեծաղիկ (լատին․՝ Scabiósa), ակքանազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունը կանգուն է, վերին մասում՝ ճյուղավորվող, բարձր.՝ 30-70 (5-70) սմ։ Տերևները հակադիր են, ամբողջական կամ փետրաբաժան՝ պատված նուրբ մազիկներով։ Ծաղկաբույլը գլխիկանման է, ծաղիկները՝ բաց դեղին, կապույտ, վարդագույն կամ վառ ծիրանագույն։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղը սերմիկ է։ Բոլոր տեսակները մեղրատու են։

Տարածում

Տարածված է բոլոր մարզերի լեռնային գոտիներում։ Աճում է չոր, քարքարոտ, խճոտ լանջերին, կիսաանապատներում, չորասեր համակեցություններում, որոշ տեսակներ՝ ալպյան և ենթալպյան մարգագետիններում, անտառներում, բառեխառն գոտիներում և այլն։

Տեսակներ

Հայտնի է մոտ 80 (այլ տվյալներով՝ 100), Հայաստանում՝ 10 տեսակ՝

• Քոսքսուկ աղավնու (Տ. columbaria),
• Քոսքսուկ պարսկական (Տ. persica),
• Քոսքսուկ վրացական (Տ. georgica),
• Քոսքսուկ կովկասյան (Տ. caucasica),
• Քոսքսուկ կրկնափետրաձև (Տ. bipinnata) և այլն։

Գրականություն

• Бобров Е. Г. Род 1416. Скабиоза — Scabiosa L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1957. — Т. XXIV. — С. 56—91. — 501 + XVII с. — 2500 экз.

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քոսքսուկ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քոսքսուկ» հոդվածին։