Տոմանթեա Դարեղեգիսի
| Տոմանթեա Դարեղեգիսի | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Tomanthea daralaghezica
|
Տոմանթեա Դարեղեգիսի (լատին․՝ Tomanthea daralaghezica), բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուղիղ, պարզ կամ ճյուղավորված ցողուններով բազմամյա բույս է։ Տերևները ամբողջական են կամ քնարաձև հատված։ Զամբյուղները ունեն մեծ, գագաթնային, մեկական բազմածաղիկ։ Ծաղիկները մուգ են գինեգույն ծիրանի, իսկ պսակը ունի խոր հատված։ Սերմնիկը 7 մմ երկարությամբ, 2 մմ լայնությամբ, դեպի ներքև թեթևակի կորացած, բաց դարչնագույն է, իսկ ներքևում՝ սպիտակ։ Պապուսը մանուշակագույն ծիրանի է, 13-18 մմ երկարությամբ[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Երևանի (Ուրծի լեռնաշղթա, «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոց) և Դարեղեգիսի ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ծովի մակարդակից 1100-2000 մ բարձրությունների վրա, միջին և վերին լեռնային գոտիներում, չոր, քարքարոտ, խոտածածկ լանջերին, ժայռոտ տեղերում, խաղողի այգիներում, գիհու նոսրանտառում, լեռնային տափաստանում, ֆրիգանոիդներում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոս[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Հարավային Անդրկովկասի էնդեմիկ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Աճում է ինտենսիվ յուրացվող տարածքներում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես կրճատվող տեսակ։ CITES-ի Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
|
