Վճարման երաշխիք
Վճարման երաշխիքը Ֆինանսական գործարքների դեպքում գրավոր հանձնարարական է մեկ անձի կողմից, որը ուղղորդում կամ լիազորում է մեկ այլ անձի՝ որոշակի ստացողին վճարել որոշակի գումար կամ ապրանքներ մատակարարել նշված ամսաթվին[1]։ Երաշխիքը կարող է լինել սակարկելի կամ ոչ սակարկելի և կարող է լինել կրող գործիք, որը թույլ է տալիս վճարումներ կատարել երաշխիքի տիրոջը ըստ պահանջի կամ որոշակի սահմանված ամսաթվից հետո։ Կառավարությունները և ձեռնարկությունները կարող են վճարել աշխատավարձեր և այլ հաշիվներ՝ չեկերի փոխարեն երաշխիքներ տրամադրելով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երաշխիքներն օգտագործվում էին 18-րդ դարում զինվորականների կողմից՝ զինվորներին և մատակարարներին վճարումներ թույլ տալու համար։ Ջորջ Վաշինգտոնը, օրինակ, ստորագրել է երաշխիքներ, որոնք հրամայում էին մատակարարման պետերին գումար փոխանցել կամ մատակարարումներ ձեռք բերել[2]։ Այս երաշխիքներն օգտագործվել են մատակարարման պետերի կողմից՝ սննդամթերքի, պաշարների, զինամթերքի, հագուստի, տրանսպորտի և այլնի վաուչերներ տրամադրելու համար՝ ամերիկյան զինվորականների օգտագործման և Վաշինգտոնի շտաբի պահպանման համար։ Երաշխիքները կարող էին մարվել բանակի վճարողների կողմից, բայց ամենից հաճախ ստացողը դրանք օգտագործում էր որպես կանխիկ գումար։ Երաշխիքները, ինչպես օրինագծերն ու վաուչերները, հաճախ խիստ զեղչված էին և անարժեք։ Պատերազմի ճակատագրին կարելի է հետևել երաշխիքների, վաուչերների և մայրցամաքային դոլարների զեղչերի դրույքաչափերով։
Ավստրալիայի Սիդնեյ Քովում գաղութի սկզբնական շրջանում վաճառական Ռոբերտ Քեմփբելը առաջին վաճառականներից էր, ով փորձեց առևտուր անել, բայց չուներ բավարար արժույթ։ Երբ 1798-ին նա առաջին անգամ նավարկեց Սիդնեյ իր ընկերության «Hunter» նավի վրա[3], Քեմփբելը ստիպված եղավ վաճառել ապրանքների իր առաջին խմբաքանակը զինվորական սպաների սինդիկատին՝ Լոնդոնում գրված «Paymaster»-ի հաշիվների դիմաց, որոնք նման էին երաշխիքների[4]։
«Երաշխիք» տերմինը կարող է շարունակել լայնորեն օգտագործվել որպես վճարման հանձնարարական կամ ապրանքների առաքման հանձնարարական։
Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պետական ֆինանսների ոլորտում երաշխիքը վճարման գրավոր հանձնարարական է, որը հանձնարարում է դաշնային, նահանգային կամ շրջանային կառավարության գանձապահին վճարել երաշխիքի տիրոջը ըստ պահանջի կամ որոշակի ամսաթվից հետո։ Նման երաշխիքները չեկերի տեսք ունեն և բանկային համակարգով անցնում են չեկերի պես, բայց չեն տրամադրվում չեկի (ցպահանջ ավանդի) մաքսազերծված միջոցների դիմաց։ Փոխարենը, դրանք կարող են ներգրավվել «առկա միջոցների» կամ «0027 ֆոնդից դուրս», որպեսզի թողարկողը կարողանա տոկոսներ հավաքել լողացող գումարի վրա կամ հետաձգել մարումը։ Եթե երաշխիքը պայմանավորված է միջոցների առկայությամբ, ապա երաշխիքը սակարկելի պարտքային գործիք չէ[5][6]։ Միացյալ Նահանգներում երաշխիքները տրվում են պետական կառույցների կողմից, ինչպիսիք են զինվորականները, նահանգների և շրջանների կառավարությունները։ Դրանք տրամադրվում են առանձին աշխատողների, վաճառողների, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հարկերի վերադարձ ստացող հարկատուների, գործազրկության նպաստ ստացողների և չպահանջված գումարի սեփականատերերի համար վճարման ենթակա հաշիվների համար։
Բանկում ավանդադրված երաշխիքները (հիմնվելով MICR համարի վրա) ուղարկվում են հավաքագրող բանկ, որը դրանք մշակում է որպես հավաքագրման առարկաներ, ինչպիսիք են մարվող գանձապետական մուրհակները և յուրաքանչյուր աշխատանքային օր ներկայացնում է երաշխիքները պետական գործակալության գանձապետարան՝ բանկին վճարելու համար։
Կանոնավոր երաշխիքները կարող են մարվել կառավարության գանձապետարանի կողմից դրանց թողարկումից հետո։ «Գրանցված երաշխիքները» տոկոսադրույք են կրում և կարիք չունեն գանձապետարանի կողմից մարվելու մինչև երաշխիքի մարման ժամկետը[7]։ Եթե թողարկող կազմակերպության կողմից երաշխիքները հնարավոր չէ անհապաղ մարել, հավաքագրող բանկը կարող է ընդունել երաշխիքները որպես կարճաժամկետ պարտքային գործիքներ և ստանալ մարման տոկոսներ՝ թողարկող կազմակերպության հետ նախնական պայմանավորվածության համաձայն։ Հավաքագրող բանկը կարող է հրաժարվել ընդունել երաշխիքային թողարկումը, որի դեպքում այլ բանկերը նույնպես կարող են հրաժարվել դրանք ընդունելուց[8]։
«Մունիցիպալ կորպորացիայի մոնիտորները սակարկելի գործիքներ չեն։ Դրանք չեն հանդիսանում նոր պարտք կամ նոր պարտքի ապացույց, այլ ընդամենը օրենքով նախատեսված միջոց են գանձապետարանից գումար հանելու համար»[9]։
ԱՄՆ Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը 2009 թվականի հուլիսի 9-ին ասաց, որ Կալիֆորնիայի գրանցված երաշխիքները «արժեթղթեր» են՝ համաձայն արժեթղթերի մասին դաշնային օրենքով և որպես մունիցիպալ արժեթղթեր կկարգավորվեն Արժեթղթերի մունիցիպալ կանոնների ստեղծման խորհրդի կողմից[10]։ Այս կանոնակարգերի համաձայն, ցանկացած ոք, ով շահույթ է ստանում երաշխիքների գնումից և վերավաճառումից, պետք է գրանցվի որպես քաղաքային արժեթղթերի բրոքեր-դիլեր[11]։
Թեև գրանցված երաշխիքները վկայում են քաղաքապետարանի վճարման պարտավորության մասին, քանի որ դրանք ցույց են տալիս միջոցներ հատկացնելու մտադրությունը, երբ այդ միջոցները հասանելի դառնան, ԱՄՆ Գերագույն դատարանը որոշել է, որ վավեր երաշխիք ունեցողը չի կարող մանդամուսի գրություն ստանալ գանձապետի կամ քաղաքապետարանի այլ աշխատակցի նկատմամբ վճարման պարտավորության կոնկրետ կատարման համար[12]։
Երաշխիքները կարող են փոխարինվել փոխարինող չեկերով՝ համաձայն «Check 21 Act»-ի[13]։ Նման փոխարինող ստուգումները ցույց են տալիս MICR երթուղային համարները, որոնք դրանք նույնացնում են որպես երաշխիքներ։
Միացյալ թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծ Բրիտանիայում երաշխիքները տրվում են որպես վճարում «NS&I»-ի կողմից, երբ ընտրվում է Պրեմիում պարտատոմս։
Երաշխիքի և չեկի միջև տարբերությունն այն է, որ չեկը սովորաբար հստակ ժամկետ չի սահմանում, թե երբ է վճարվելու գումարը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Oxford English Dictionary, 1971.
- ↑ Revolutionary War Warrant Books of George Washington, 1775-1776
- ↑ Steven, Margaret (2006). «Campbell, Robert (1769–1846)». Campbell, Robert senior (1769 - 1846). Australian Dictionary of Biography, ANU. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 7-ին.
- ↑ Binney, Keith Robert (2005). «The Merchants». Horsemen of the first frontier (1788-1900) and the Serpent's legacy. Volcanic Productions. էջ 72. ISBN 0-646-44865-X. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 28-ին.
- ↑ «Check». Glossary of Accounting terms. A-Z-Dictionaries.com. 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 26-ին. See also "Warrant"
- ↑ «Warrant». Glossary of Accounting terms. A-Z-Dictionaries.com. 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 26-ին. See also "Check"
- ↑ Frequently Asked Questions about Registered Warrants
- ↑ «UPDATE 1-California IOU holders may turn to check cashers». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 25-ին.
- ↑ First National Bank v. Cook, 43 Neb. 318, 61 N.W. Rep. 693. 12 B.L.J. 151.
- ↑ SEC press release
- ↑ California IOUs considered securities SEC says
- ↑ Raton Waterworks Co. v. Raton, Կաղապար:Ussc.
- ↑ Substitute Checks - Frequently Asked Questions - Section B.8