Վիքիպեդիա:Նախագիծ:Թարգմանչի անկյուն/Ռուսերեն/90

Լեզու և գիր

Древнеегипетский язык известен учёным по большому количеству сохранившихся надписей иероглифической письменности, выполненных на камне и папирусах. Поскольку он является мёртвым языком, то на заре египтологии существовала проблема его дешифровки, с которой успешно справился французский учёный Ж. Ф. Шампольон в 1822 году, с помощью двуязычных греко-египетских надписей. Современная наука относит египетский язык к афразийской языковой семье, внутри которой предполагается его близость либо к семитским, либо к чадским языкам. Формирование языка происходило в додинастический период (ок. 5200—3000 годы до н. э.), когда из различных энеолитических культур Египта начинали выделятся протоегипетские племена. Позднее, на протяжении всего династического периода (длительность около 2700 лет), язык египтян проходил разные этапы развития и трансформации, таким образом, язык носителей, например периодов Раннего и Нового царств, имел значительные различия. С эллинистического периода египтяне начинали испытывать сильное влияние древнегреческого языка[1], позднее, с приходом римлян — некоторое влияние латинского. После арабского завоевания последние носители египетского языка растворились в среде пришлого арабского населения долины и дельты Нила, у которого они перенимали новый язык и обычаи[2]. Исключение составила небольшая часть египтян — копты, использовавшие коптский язык, являвшийся последней ступенью развития древнеегипетского языка, и ставший со временем языком религиозных церемоний (развивался со II века, считается мёртвым с XIX века).

Египетский язык является одним из древнейших языков мира, имевших письменность — самые ранние из дошедших до нас древних текстов относятся к рубежу 4-го и 3-го тысячелетий до н. э. С этого периода египетское письмо располагало как знаками, «изображавшими» слова, так и знаками, обозначавшими сочетания согласных, более того, буквенными знаками для отдельных согласных и обобщёнными определителями, изобразительно намекавшими, к какому кругу понятий слово по смыслу относится. Счетоводы использовали огромные величины։ 10 000, 100 000 и даже 1 000 000, для которых имелись свои слова и знаки. Письменность египтян подразделялась на несколько видов։ иероглифика — из множества изображений (иероглифов), иератика — из сокращённых их начертаний и демотика — из ещё более упрощённых, иногда и слитных знаков. Древние египтяне чаще всего писали горизонтальными строчками, справа налево, реже — слева направо. Иногда писали вертикальными столбцами, которые всегда читались сверху вниз. Несмотря на преимущественное направление египетского письма справа налево, в современной научной литературе из практических соображений чаще принято написание слева направо. От египетской письменности происходит мероитское и коптское письмо (незначительно). К середине 1-го тысячелетия все виды египетского письма исчезли, самая поздняя обнаруженная надпись иероглификой относится к IV веку, а демотикой к V веку.

Одним из выдающихся достижений древних египтян была своеобразная система письменности, которая делилась на три вида написания։ иероглифику, от которой произошла более беглая иератика, развившаяся ок. 700 года до н. э. в ещё более быстрый курсив с большим количеством лигатур — демотику.

Египетское иероглифическое письмо использовалась в Древнем Египте на протяжении почти 3500 лет, начиная с рубежа 4-го и 3-го тыс. до н. э. Иератическое письмо применялось для записи текстов на египетском языке. Это ранняя форма древнеегипетской скорописи, возникшая во время I династии при нанесении иероглифических знаков кисточкой на папирус, остраконы, камень или кожу, в результате чего знаки получили более округлую, курсивную форму. Демотическое письмо применялось для записи текстов на поздних стадиях египетского языка․

Հին Եգիպտոսի մշակույթ-ի թարգմանություն

Թարգմանիչ	--Ereqnuk (քննարկում) 11:41, 30 Սեպտեմբերի 2015 (UTC)[reply]	Թարգմանվում է
Վերստուգող

Հին եգիպտական լեզուն գիտնականներին հայտնի է քարերի, պապիրուսների վրա արված արձանագրություններից։ Եգիպտական լեզուն դասվում է մեռած լեզուների շարքին։ Սկզբնական շրջանում շատ դժվար էր այն կարդալ և հասկանալ։ 1822 թվականին ֆրանսիացի գիտնական Ժան-Ֆրանսուա Շամպոլոն երկլեզու հունաեգիպտական գրառումների օգնությամբ կարողացավ վերծանել հին եգիպտական արձանագրությունները։

Ժամանակակից գիտությունը եգիպտական լեզուն դասում է աֆրոասիական լեզվաընտանիքի շարքում, որը սկզբնապես ավելի մոտ է կանգնած սեմական կամ չադական լեզուներին։ Լեզվի ձևավորումը տևել է մոտավորապես մ. թ. ա․ 5200—3000 թվականների ընթացքում։ Մոտավորապես 2700 տարիների այն անցել է զարգացման տարբեր փուլերի և վերափողման միջով։

Հելլենիստական ժամանակաշրջանից սկսած՝ եգիպտացիների վրա զգալի ազդեցություն ունեցան հին հունարեն, իսկ ավելի ուշ՝ լատիներենը։

Արաբական նվաճումներից հետո եգիպտական լեզվի վերջին կրողները ձուլվեցին հովիտներում բնակվող արաբներին՝ բնակություն հաստատելով Նեղոսի գետաբերանին։ Բացառություն կազմեցին մի խումբ եգիպտացիներ, որոնք օգտագործում էին ղպտիերենը․ այն հին եգիպտերենի զարգացման և ձևափոխման վերջին աստիճանն էր համարվում էր, որն էլ ժամանակի ընթացքում դարձավ կրոնական արարողությունների լեզու (առաջացել է 2-րդ դարում, մեռած է համարվում 19-րդ դարից)։

Եգիպտական լեզուն աշխարհի ամենահին լեզուներից է։ Մեզ հասած արձանագրությունները պատկանում են մ. թ. ա. 3-4-րդ հազարամյակներին։ Այս ժամանակահատվածում եգիպտական գիրը նշանների տեսքով էր գրում, որոնք «պատկերում» էին բառեր, գրվում էին նաև նկարներով, պատկերային ակնարկներով։ Եգիտական մշակույթի ամենակարևոր ձեռքբերումը գրելու համակարգն էր, որը կազմված էր երեք էտապից՝ հերոգլիֆային կամ պատկերային, որից առաջացավ հոգևոր կամ սրբազանը (մ. թ. ա.700 տարվա ընթացքում) և ազգային կամ ժողովրդային համակարգով գրված արձանագրությունները( վերջինից մեզ հասել է ավելի շատ գրականություն, քան գրերի մյուս տեսակներից)։

Գրերի հերոգլիֆային համակարգը գործում էր, մոտավորապես, 3500 տարի։ Հիմնականում դրանք փորագրվում էին քարերի վրա։ Գոյություն ուներ նաև գծային հերոգլիֆիկան, որը գրվում էր փայտե տապանների և պապիրուսների վրա։ Գրերի ազգայի-ժաղովրդային կամ դեմոտիկ համակարգը առաջացել է մ. թ. ա. 7-րդ դարում և կիրառվել, մոտավորապես, 1200 տարի։

Ծանոթագրություններ

Նախորդը Թարգմանել Հաջորդը

Պատահական