Ստրատեգո
| Ստրատեգո | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | խաղեր տախտակի վրա, խաղ վանդակավոր դաշտում, abstract game? և strategy game? |
| Հրատարակիչ | Jumbo Games?, Smeets en Schippers? և Milton Bradley Company? |
| Ժանր | board wargame? |
| Խաղացողների քանակ մինիմալ | 2 |
| Խաղացողների քանակ մաքսիմալ | 2 |
 Stratego Վիքիպահեստում | |
Ստրատեգո (անգլ.՝ Stratego), ռազմաստրատեգիական սեղանի խաղ երկուսի անձի համար, որը խաղում են վանդակավոր տախտակի վրա՝ յուրաքանչյուր կողմից 40 փակ խաղաքարերի մասնակցությամբ։ Խաղացողները գիտեն միայն իրենց խաղաքարերը, մրցակցի յուրաքանչյուր խաղաքար բացահայտվում է նրա հարձակման ժամանակ։ Նպատակը թշնամու եզակի խաղաքարը` դրոշը, հայտնաբերելն ու գրավելն է։
Դաշտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղադաշտն ունի 10x10 չափ։ 2x2 չափերով երկու քառակուսի տարածքներ անհասանելի են ֆիգուրների շարժման համար («լճեր»)։ Լճերը գտնվում են 3, 4, 7, 8 ուղղաձիգների և 5-րդ ու 6-րդ շարքերի հատման խաչմերուկում։
Հակառակորդները խաղում են տարբեր գույների խաղաքարերով (սովորաբար կարմիր և կապույտը)։ Ֆիգուրները միևնույն ձևի ուղղահայաց խաղաքարեր են, որոնց տիպի նշումը ներսից դեպի խաղացողն է, իսկ արտաքին կողմում պատկերված է նույն շապիկը։
Խաղում կարող եք տեղափոխել խաղաքարերը, որոնք համապատասխանում են տարբեր զինվորական կոչում կամ աստիճան ունեցող զինվորներին և սպաներին։ Ռուսական հրատարակությունում կոչումը նշվում է 1-10 թվով. Որքան բարձր է կարգը, այնքան բարձր է կոչումը[1]։
Խաղաքարեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Կարգ | Քանակ | Անվանում | Հատուկ հնարավորություն |
|---|---|---|---|
| 0 | 1 | Դրոշ (flag) | Չի տեղաշարժվում։ Դրոշը կորցրած կողմը պարտվում է։ |
| 1 | 1 | Լրտես (spy) | Իր քայլով հանում է ֆելդմարշալին |
| 2 | 8 | Հետախույզ (scout) | Քայլում է ցանկացած տարածությամբ շախմատային նավակի կանոններով |
| 3 | 5 | Սակրավոր (miner) | Վնասազերծում է ականները |
| 4 | 4 | Սերժանտ (sergeant) | |
| 5 | 4 | Լեյտենանտ (lieutenant) | |
| 6 | 4 | Կապիտան (captain) | |
| 7 | 3 | Մայոր (major) | |
| 8 | 2 | Գնդապետ (colonel) | |
| 9 | 1 | Գեներալ (general) | |
| 10 | 1 | Ֆելդմարշալ(marshal) | |
| 11 | 6 | Ական (bomb) | Չի տեղաշարժվում, վնասազերծվում է միայն Սակրավորի կողմից, ցանկացած այլ ֆիգուր պայթեցնում է,
սակայն չի անհետանում։ |
| 40 | Ընդհանուր |
Կանոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մասնակիցները պատահականորեն խաղաքարերը տեղադրում են դաշտի իրենց կողմի առաջին չորս շարքերում՝ շապիկով դեպի հակառակորդը։ Դասավորությունը մեծապես ազդում է խաղի ընթացքի և արդյունքի վրա։
Խաղացողները հերթափոխով տեղափոխում են իրենց շարժական խաղաքարերից մեկը մեկ դաշտ առաջ, հետ, ձախ կամ աջ; Կարմիրներն առաջին քայլն են անում։
Քայլը հնարավոր է միայն դատարկ դաշտում կամ հակառակորդի խաղաքարի վրա գրոհով։ Արգելվում է խաղաքար տեղափոխել երկու դաշտերի միջև երեքից ավելի անընդմեջ քայլերով։
Հետախույզը, ի տարբերություն այլ խաղաքարերի, կարող է շարժվել ցանկացած թվով ազատ դաշտերով, ինչպես շախմատի նավակը։ Լճերի վրայով անցումն արգելված է։
Հարձակման ժամանակ տեղի է ունենում ներգրավված խաղաքարերի համեմատություն։ Բացառությամբ լրտես-ֆելդմարշալի դեպքի, ավելի ցածր կոչում ունեցող խաղաքարը պարտվում է և հեռացվում խաղադաշտից։ Եթե հարձակվող խաղաքարն ավելի ուժեղ է, այն զբաղեցնում է պաշտպանվողի տեղը։ Եթե պաշտպանվող խաղաքարն ավելի ամուր է, այն մնում է տեղում։ Եթե շարքերը հավասար են, երկու խաղաքարերն էլ հեռացվում են։
Լրտեսը, ի տարբերություն այլ ֆիգուրների, կարող է հարձակվել և հաղթել ֆելդմարշալին։ Ֆելդմարշալի հարձակման ժամանակ լրտեսը մահանում է։
Երբ Ականը հարձակվում է, ֆիգուրը մահանում է և հեռացվում դաշտից, բայց ականը մնում է տեղում։ Սակրավորը, ի տարբերություն այլ ֆիգուրների, զինաթափում է ականը և զբաղեցնում նրա տեղը։
Կորուստների մասին տեղեկատվությունը բաց է երկու խաղացողների համար։
Դրոշը պարտվում է, երբ հարձակման է ենթարկվում ցանկացած ֆիգուրի, նույնիսկ Լրտեսի կողմից։
Խաղացողը հաղթում է, երբ գրավում է թշնամու դրոշը, ինչպես նաև, երբ հակառակորդը որևէ քայլ չունի (շարժվող խաղաքարերը ոչնչացվում կամ արգելափակվում են սեփական անշարժ խաղաքարերով)։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղը հիշեցնում է չինական ժողովրդական Ջունգլի խաղը խաղը, որն առանձնանում է դասակարգված կտորներով և նույնիսկ երկու լճերով տախտակին։ Բայց, ի տարբերություն Stratego-ի, Jungle-ը բաց խաղ է՝ խաղաքարերի ֆիքսված դասավորությամբ։
Հոլանդացի հետազոտող Ֆրեդ Հորնը հստակորեն հաստատեց, որ Stratego-ն ոչ մի կապ չունի «Ջունգլիի» հետ, այլ «Հարձակում» խաղի կրկնօրինակն է, որը Հոլանդիա է բերվել բրիտանական զորքերի կողմից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջում։
Չինական մեկ այլ խաղում՝ Luzhanqi-ում, ինչպես Stratego-ում, խաղաքարերը փակ են, նպատակը դրոշը գրավելն է, որը կարող է տեղակայվել երկու շտաբներից մեկում[2]։ Սակայն երկու խաղերից որն է ավելի վաղ հայտնվել, հայտնի չէ։
ԽՍՀՄ-ում արտադրվել են «Ստրատեգո» խաղի կրկնօրինակներ(օրինակ՝ 1812 թվականի Հայրենական պատերազմում Բորոդինոյի ճակատամարտի թեմայով, որը կոչվում է «Ճակատամարտ»)։
«Стратего Original» խաղի ռուսերեն տեղայնացված տարբերակը արտադրվել է ռուսական Զվեզդա ընկերության կողմից (արտիկուլ թիվ 8646) հոլանդական Jumbo ընկերության արտոնագրով։ «Զվեզդա» հրատարակությունը պահպանում է Նապոլեոնյան Jumbo դիզայնը։ Խաղաքարերի ձևը զգալիորեն պարզեցված է՝ պլաստիկ կիսագլանների փոխարեն օգտագործվում են ստվարաթղթե ֆիգուրներ։ Ֆիգուրները դասավորելու համար օգտագործվող ստվարաթղթե շիրման բացակայում է[3][4][5].
Ստրատեգոյի միջազգային ֆեդերացիան՝ խաղի կառավարող մարմինը, հովանավորում է Stratego աշխարհի ամենամյա առաջնությունը[6]։
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «International Stratego Federation» (անգլերեն) — Ստրատեգոյի միջազգային ֆեդերացիայի կայք. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- «Stratego» (անգլերեն). BoardGameGeek — Խաղի էջը նկարներով. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- Օնլայն խաղի սերվեր Հնարավորություն է տալիս խաղալ տարբեր երկրների մասնակիցբների հետ
- Ռուսաստանում Ստրատեգո խաղի պաշտոնական կայք
- http://www.strategobond.nl/wp-content/uploads/2019/06/Stratego-World-Championships-2019-invitation.pdf Ստրատեգոյի աշխարհի առաջնություն-2019
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Stratego Classic Instructions» (PDF). Milton Bradley. 2002. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 17-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ «Stratego Original» (անգլերեն). Jumbo — Описание и фотография игры на сайте производителя. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «Настольная игра Стратего». Интернет-магазин «Игровед» — Описание и фотографии российского издания игры. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ «Настольная игра Стратего» (ռուսերեն). Սեղանի խաղերի ինտերնետ-խանութ - www.igra35.ru — Խաղի ռուսական հրատարակության նկարագրությունը. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
- ↑ https://isfstratego.kleier.net/infoorg.html, Ստրատեգոյի միջազգային ֆեդերացիայի պաշտոնական կայք