Ստեպան Բանդերայի հուշարձան (Լվով)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ստեպան Բանդերայի հուշարձան (Լվով)
Քարտեզ
Քարտեզ
Տեսակհուշարձան
Ստեղծումհոկտեմբերի 13, 2007
Բարձրություն30 մետր
Երկիր Ուկրաինա
ԲնակավայրԼվով
Նյութբրոնզ և գրանիտ
 Stepan Bandera monument in Lviv Վիքիպահեստում

Ստեպան Բանդերայի հուշարձան Լվովում, 20-րդ դարի ուկրաինացի ազգայնականների առաջնորդ Ստեպան Բանդերային նվիրված արձանը[1] Լվովում՝ Արևմտյան Ուկրաինայի գլխավոր քաղաքներից մեկում։

Ֆիգուրը կանգնած է ուկրաինական պետականության խորհրդանիշի առջև։ Հուշարձանը բացվել է 2007 թվականին[2][3][4]՝ Սուրբ Աստվածածնի բարեխոսության տոնի նախօրեին։ Հուշարձանն ամբողջությամբ ավարտվել է 2011 թվականին[5]։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լվովի արձանը Արևմտյան Ուկրաինայում աճող ուկրաինական ազգայնականության մի մասն էր, որը հանգեցրել է Ստեփան Բանդերայի ազգային հերոսի ճանաչմանը[6]։

Բանդերան ուկրաինացի ազգայնականների առաջնորդն էր, ծնվել է 1909 թվականին, քսան տարեկան հասակում բանտարկվել է Լեհաստանում ահաբեկչության համար, նացիստների կողմից ազատ է արձակվել 1939 թվականին Լեհաստան ներխուժելուց հետո և կրկին ձերբակալվել է գեստապոյի կողմից 1941 թվականին՝ մնացած պատերազմի մեծ մասն անցկացնելով համակենտրոնացման ճամբարում։ Պատերազմից հետո նա աքսորվել է Արևմտյան Գերմանիա, որտեղ 1959 թվականին սպանվել է ԿԳԲ-ի գործակալների կողմից։

Ստեպան Բանդերան եղել է նաև նացիստների հետ համագործակցող, սակայն շատ ուկրաինացիներ նրան ողջունում են որպես ազգային հերոս[7][8][9][10] However, many Ukrainians hail him as a national hero[7][11] կամ որպես նահատակ-ազատարար[12]։

Ստեպան Բանդերայի պատմության մեջ դժվար է առանձնացնել փաստերը կամ գեղարվեստական գրականությունը[13]։ Մինչև Խորհրդային Միության փլուզումը Ռուսաստանում, Լեհաստանում և Ուկրաինայում անօրինական էր քննարկել կամ ուսումնասիրել Բանդերային և ՕՈՒՆ-Բ-ն[14]։ Բանդերային որպես հերոս և չարագործ բնորոշող մշտական հակասությունը գոյություն է ունեցել 1944 թվականից, բայց ուժեղացել է ուկրաինական պատերազմի նախաշեմին[15] but has increased with lead up to war in Ukraine.[16]։

Հուշարձան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուշարձանն ներկայացնում է Ստեպան Բանդերայի՝ 7 մետր բարձրությամբ, բնական մեծությամբ մեծացած արձանը։ Դրա հետևում 30 մետր բարձրությամբ Հաղթական կամարն է՝ 4 սյուներով, որոնցից յուրաքանչյուրը խորհրդանշում է ուկրաինական պետականության մեկ ժամանակաշրջան։ Առաջինը Կիևյան Ռուսիան է, երկրորդը՝ Կազակական հետմանությունը, երրորդը՝ Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետությունը, իսկ չորրորդը՝ ժամանակակից անկախ Ուկրաինան[2]։

Ծրագրի պլանավորումը սկսվել է 1993 թվականին[17]։ Արձանի ֆինանսավորումը տրամադրել են Լվովի մարզը[18] և ՈՒՊԱ-ի վետերանները[19]։ Միջոցների սղության պատճառով 65-ամյակին առթիվ տեղադրվել է միայն արձանը[20]։

2002 թվականին անցկացվել է դիզայնի մրցույթ, և քանդակագործ Նիկոլայ Պոդսիկիրան և ճարտարապետ Միխայիլ Ֆեդիկը շահել են ընդհանուր առմամբ ներկայացված յոթ հայտերի թվում[21]։ Շինարարությունը սկսվել է 2003 թվականին[22]։

Հակադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոմանք Ստեպան Բանդերային համարում են հերոս, իսկ մյուսները՝ նացիստների հանցակից[23][24][25][26]։ Այս հակասությունների մեծ մասը ի հայտ է եկել Խորհրդային Միության փլուզումից և ուկրաինական ազգայնականության ուժեղացումից հետո՝ որպես անկախության մաս, ինչպես նաև աճող լարվածություն՝ նախքան Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժումը[27]։ Ստեփան Բանդերան ազգային խորհրդանիշ սկսել է համարվել Արևմտյան Ուկրաինայում[28], մինչդեռ ռուսական լրատվամիջոցները ապատեղեկատվական արշավների շրջանակներում[13] հղում էին անում ՈՒՊԱ-ի և ՕՈՒՆ-Բ-ի պատմական կապերին նացիստական Գերմանիայի հետ[29]։

Բանդերայի՝ որպես ազգային խորհրդանիշի քննադատները մատնանշում են ՈՒՊԱ-ի դերը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Վոլինում և Արևելյան Գալիցիայում 100,000 լեհերի զանգվածային սպանության մեջ[30]։ 1941 թվականի հունիսի 30-ին՝ անմիջապես այն բանից հետո, երբ Լվովը անցել է նացիստական Գերմանիայի վերահսկողության տակ Առանցքի երկրների Խորհրդային Միություն ներխուժման վաղ փուլերում, ՕՈՒՆ-Բ-ն քաղաքում հռչակել է անկախ Ուկրաինական պետություն[31]։ ՕՈՒՆ-ի անդամները հետագայում մասնակցել են Լվովի ջարդերին[32]։ Ռուսական ԶԼՄ-ները օգտագործում են այս պատմական կապը ուկրաինացիների կողմից իրականացված ցեղասպանության հետ՝ ուկրաինացիներին որպես նացիստներ ներկայացնելու համար։ Ապազգայնացման անհրաժեշտությունը դիտարկվում է որպես պատրվակ Ռուսաստանի կողմից 2014 թվականին Ուկրաինա ներխուժելու համար[33]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Hero or Villain? Historical Ukrainian Figure Symbolizes Today's Feud». NPR.org. Արխիվացված օրիգինալից 2022-06-04-ին. Վերցված է 2022-08-06-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Національна "бронза" - ZAXID.NET». 2009-11-01. Արխիվացված է օրիգինալից 1 November 2009-ին. Վերցված է 2022-02-25-ին.
  3. ↑ «Тарик Сиріл Амар. ІНАКША, АЛЕ ПОДІБНА, ЧИ ПОДІБНА, АЛЕ ІНАКША? ПУБЛІЧНА ПАМ'ЯТЬ ПРО ДРУГУ СВІТОВУ ВІЙНУ У ПОСТРАДЯНСЬКОМУ ЛЬВОВІ». www.historians.in.ua. Արխիվացված օրիգինալից 2016-06-04-ին. Վերցված է 2022-02-25-ին.
  4. ↑ «ЛЬВІВСЬКА ГАЗЕТА | Монумент легенді». 2007-10-14. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-10-14-ին. Վերցված է 2022-02-25-ին.
  5. ↑ «17 Banderea Monuments Have Been Installed». Ukraine Weekly. July 21, 2011. Արխիվացված օրիգինալից 2023-08-03-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  6. ↑ Liebich, Andre; Myshlovska, Oksana (September 2014). «Bandera: memorialization and commemoration». Nationalities Papers. 42 (5): 750–770. doi:10.1080/00905992.2014.916666. ISSN 0090-5992. S2CID 128407114. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Goncharenko, Roman (22 May 2022). «Stepan Bandera: Ukrainian hero or Nazi collaborator?». Deutsche Welle. Արխիվացված օրիգինալից 15 June 2022-ին. Վերցված է 11 October 2022-ին.
  8. ↑ Henryk Komański and Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim w latach 1939–1946 (2006), p. 203 (in Polish)
  9. ↑ Rossolinski, Grzegorz (2014). The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist : Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. ISBN 9783838206844. Արխիվացված օրիգինալից 2023-03-27-ին. Վերցված է 2023-03-22-ին.
  10. ↑ Arad, Yitzhak (2009). The Holocaust in the Soviet Union. Lincoln, Nebraska: University of Nebraska Press. էջ 89. ISBN 9780803222700. OCLC 466441935.
  11. ↑ «Russia uses Israeli tweet against neo-Nazi march». The Jerusalem Post (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023-01-02-ին. Վերցված է 2023-01-02-ին.
  12. ↑ Goda, Norman J. W. (2010-01-22). «Who Was Stepan Bandera?». History News Network. Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-22-ին. Վերցված է 2022-09-24-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Sauliuc, Adriana (March 2021). «Russia's Disinformation Campaign in the Time of COVID-19 Pandemic». Romanian Military Thinking. 2021 (1): 22–33. doi:10.55535/rmt.2021.1.02. ISSN 1841-4451.
  14. ↑ Palko, Olena (January 2017). «The Gates of Europe: A History of Ukraine. By Serhii Plokhy. Basic Books. 2015. xxiv + 395pp. £25.00». History. 102 (349): 112–114. doi:10.1111/1468-229x.12367. ISSN 0018-2648. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  15. ↑ Romerstein, Herbert (2001-06-03). «Disinformation as a KGB Weapon in the Cold War». Journal of Intelligence History. 1 (1): 54–67. doi:10.1080/16161262.2001.10555046. ISSN 1616-1262. S2CID 157194049. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  16. ↑ Lanoszka, Alexander (2016-01-09). «Russian hybrid warfare and extended deterrence in eastern Europe». International Affairs. 92 (1): 175–195. doi:10.1111/1468-2346.12509. ISSN 0020-5850. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  17. ↑ Marchuk, Larysa (2007-10-11). «Lviv unveils statue to Stepan Bandera» (PDF). Ukraine Weekly. էջ 3. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023-09-06-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  18. ↑ Gessen, Keith (2010-02-21). «After the Orange Revolution, a Politics of Disenchantment». The New Yorker (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0028-792X. Արխիվացված օրիգինալից 2023-08-13-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  19. ↑ Marchuk, Larysa (2007-10-11). «Lviv unveils statue to Stepan Bandera» (PDF). Ukraine Weekly. էջ 3. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023-09-06-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  20. ↑ Marchuk, Larysa (2007-10-11). «Lviv unveils statue to Stepan Bandera» (PDF). Ukraine Weekly. էջ 3. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023-09-06-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  21. ↑ Marchuk, Larysa (2007-10-11). «Lviv unveils statue to Stepan Bandera» (PDF). Ukraine Weekly. էջ 3. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023-09-06-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  22. ↑ Bechtel, D (2015). «8 Religion, State, Society, and Identity in Transition». 'Ukrainian Identity in L'viv (Lemberg/Lwów/Lvov): From the Habsburg Myth to Banderstadt?'.
  23. ↑ «Ukrainians march in honour of controversial nationalist hero Stepan Bandera». euronews (անգլերեն). 2 January 2016. Արխիվացված օրիգինալից 15 March 2022-ին. Վերցված է 27 November 2018-ին.
  24. ↑ Filtenborg, Emil (2021-03-19). «In Ukraine, Stepan Bandera's legacy is a political football... again». Euronews (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-03-03-ին. Վերցված է 2022-10-29-ին. «There are few figures in Ukrainian history as controversial as Stepan Bandera, and fewer still are able to influence so profoundly modern politics more than six decades after their death. Bandera, who died in 1959 after being poisoned by Soviet agents, is seen as a national hero who fought for Ukrainian independence during the 1930s and 1940s. To others, he is a war criminal whose nationalist forces carried out atrocities against Jews and Poles during WW2.»
  25. ↑ Winstone, Martin (2014-10-30). The Dark Heart of Hitler's Europe: Nazi Rule in Poland Under the General Government (անգլերեն). Bloomsbury Publishing. էջ 104. ISBN 978-0-85772-519-6. Արխիվացված օրիգինալից 2023-03-13-ին. Վերցված է 2023-03-13-ին. «.. who followed the terrorist Stepan Bandera (page 104) .. These hopes were almost immediately dashed and many leaders (including Bandera in Krakow) were arrested by the Germans. Nonetheless, both wings of the OUN largely continued to work with the Nazis (page 104) .. Stepan Bandera, the leader and ideological mentor of the nationalist murderers of Poles and Jews (page 249)»
  26. ↑ Faiola, Anthony (March 25, 2014). «A ghost of World War II history haunts Ukraine's standoff with Russia». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 14 February 2016-ին. Վերցված է 9 October 2022-ին.
  27. ↑ Khaldarova, Irina (2019-05-29). «Brother or 'Other'? Transformation of strategic narratives in Russian television news during the Ukrainian crisis». Media, War & Conflict. 14 (1): 3–20. doi:10.1177/1750635219846016. ISSN 1750-6352. S2CID 189985874. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  28. ↑ Marples, David R. (June 2006). «Stepan Bandera: The resurrection of a Ukrainian national hero». Europe-Asia Studies. 58 (4): 555–566. doi:10.1080/09668130600652118. ISSN 0966-8136. S2CID 144243956. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  29. ↑ Khaldarova, Irina; Pantti, Mervi (2016-04-12). «Fake News». Journalism Practice. 10 (7): 891–901. doi:10.1080/17512786.2016.1163237. hdl:10138/233374. ISSN 1751-2786. S2CID 147693486. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-23-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  30. ↑ Filtenborg, Emil (2021-04-08). «Controversy as Ukraine mulls giving hero status to alleged war criminals». Euro News. Արխիվացված օրիգինալից 2022-04-12-ին. Վերցված է 2023-08-13-ին.
  31. ↑ Rudling, Per Anders (2013). «The Return of the Ukrainian Far Right: The Case of VO Svoboda» (PDF). In Wodak and Richardson (ed.). Analysing Fascist Discourse: European Fascism in Talk and Text. New York: Routledge. էջեր 229–235. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023-01-27-ին. Վերցված է 2023-03-13-ին.
  32. ↑ «Державний архів Львівської області». Արխիվացված է օրիգինալից 5 January 2017-ին. Վերցված է 19 December 2016-ին.
  33. ↑ Müür, Kristiina; Mölder, Holger; Sazonov, Vladimir; Pruulmann-Vengerfeldt, Pille (2016-06-01). «Russian Information Operations Against the Ukrainian State and Defence Forces: April-December 2014 in Online News». Journal on Baltic Security. 2 (1): 28–71. doi:10.1515/jobs-2016-0029. hdl:2043/28648. ISSN 2382-9230. S2CID 114583863.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ստեպան_Բանդերայի_հուշարձան_(Լվով)&oldid=9461323» էջից