Jump to content

Արևելյան տնտեսական ֆորում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արևելյան տնտեսական ֆորում
ՏեսակՔննարկման խմբեր, կազմակերպություն և Q122329178?
Երկիր Ռուսաստան
Առաջինը2015
ՄասնակիցներՎլադիմիր Պուտին
forumvostok.ru/en/(անգլ.), forumvostok.ru(ռուս.), forumvostok.ru/vi/(վիետ.), forumvostok.ru/jp/(ճապոներեն), forumvostok.ru/zh/ և forumvostok.ru/ko/(կոր.)
 Eastern Economic Forum Վիքիպահեստում

Արևելյան տնտեսական ֆորում, ԱՏՖ, միջազգային ֆորում, որն ամեն տարի անցկացվում է Վլադիվոստոկում, որի նպատակն է խթանել օտարերկրյա ներդրումները Ռուսաստանի Հեռավոր Արևելքում և զարգացնել տնտեսական համագործակցությունը Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում[1]: Միջոցառմանը քննարկվում են նաև Հեռավոր Արևելքի հետ կապված ներքին հարցեր[2]։

Ֆորումն անցկացվում է 2015 թվականից Ռուսկի կղզում (Վլադիվոստոկ, Պրիմորսկի երկրամաս) Հեռավոր Արևելքի դաշնային համալսարանի տարածքում[3]։

Ֆորումի հիմնական առաքելությունն է գործնական գործիք լինել բիզնեսի համար, որը թույլ կտա հաղթահարել Ռուսաստանի Հեռավոր Արևելքը և այլ երկրներ բաժանող խոչընդոտները: Ամեն տարի ֆորումի կայքերում հարյուրավոր պայմանագրեր և մեծ գումարների ներդրումային պայմանագրեր են կնքվում (ինչպես Ռուսաստանի Դաշնությունում աշխատելիս, այնպես էլ օտարերկրյա ներդրումներ ներգրավելիս): Այն ԱՊՀ տարածքում երկրորդ ամենամեծ և կարևոր ֆորումն է ԱՊՄՏՖ-ից հետո[4]։

Առաջին Արևելյան տնտեսական ֆորում

Առաջին ֆորումը տեղի է ունեցել 2015 թվականի սեպտեմբերի 3-ից 5-ը։ Կնքվել է շուրջ 80 պայմանագիր 1,3 տրիլիոն ռուբլու ընդհանուր գումարով[5]։ Ընդհանուր առմամբ, ԱՏՖ է այցելել ավելի քան 2,5 հազար մարդ, այդ թվում՝ 32 երկրների պաշտոնական պատվիրակությունների և խոշոր արտասահմանյան ընկերությունների ներկայացուցիչներ։ 2015 թվականին ֆորումի օպերատորը եղել է «Eastern Economic Forum Foundation» ոչ առևտրային կազմակերպությունը[6]։

Երկրորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

2016 թվականի սեպտեմբերի 2-3-ը տեղի է ունեցել Արևելյան տնտեսական երկրորդ համաժողովը, որին մասնակցել է 3500 մասնակիցներ և 1100 լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ: Օտարերկրյա մասնակիցները ներկայացնում էին 56 երկիր։ Ամենամեծ պատվիրակություններն են եղել՝ Ճապոնիան (246 մարդ), Չինաստանը (227 մարդ), Կորեայի Հանրապետությունը (128 մարդ): Ֆորումի կարգախոսն եղել է՝ «Բացահայտելով Հեռավոր Արևելքը»։ Կնքվել է 1,85 տրիլիոն ռուբլու 214 պայմանագիր[7]։ 2016 թվականից ֆորումի օպերատորը եղել է «Ռոսկոնգրես» կազմակերպությունը[8]։

Երրորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

2017 թվականի սեպտեմբերի 6-7-ը Վլադիվոստոկում կայացել է երրորդ Արևելյան տնտեսական ֆորումը։ Ֆորումի հիմնական թեման է «Հեռավոր Արևելք, ստեղծել նոր իրականություն»: Ֆորումի մասնակիցների ընդհանուր թիվը կազմել է ավելի քան 6000 մարդ ավելի քան 60 երկրներից, այդ թվում՝ 1094 լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ, այդ թվում՝ 103 արտասահմանյան ընկերությունների ղեկավարներ։ Համաժողովում 2 տրիլիոն 496 միլիարդ ռուբլու 217 պայմանագիր է ստորագրվել (համաձայնագրեր, որոնց գումարը կոմերցիոն գաղտնիք չէ)։

Չորրորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

2018 թվականի սեպտեմբերի 11-ից 13-ը Ռուսսկի կղզում տեղի է ունեցել IV Արևելյան տնտեսական համաժողովը:

Մշակութային ծրագրի շրջանակներում տեղի է ունեցել նկարիչ Կառլ Բրյուլովի և նրա սաների աշխատանքների ցուցահանդեսը, Մոսկվայի Կրեմլի թանգարանների հավաքածուից Ռուսաստանի քարտեզների ցուցադրությունը և առաջին անգամ եղել է ինտելեկտուալ խաղ «Ինչ ? Որտեղ? Երբ?» ձևաչափով[9]:

Հինգերորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

Հինգերորդ հոբելյանական ֆորումն անցկացվել է 2019 թվականի սեպտեմբերի 4-ից 6-ը Վլադիվոստոկում[10]: Դրան մասնակցել է 65 երկրի 8500 պատվիրակություն[11]: Ընդհանուր առմամբ, ստորագրվել է ավելի քան 270 պայմանագիր՝ ավելի քան 3,4 տրիլիոն ռուբլու չափով[12]:

Основные соглашения[13]:

  • «Գազպրոմ նեֆթը» և «Նովատեկ»-ը հայտարարել են արկտիկական շելֆում երկրաբանահետախուզության համատեղ նախագծի մասին, ֆինանսավորումը բաշխվելու է 51-49 տոկոսով:
  • «Տրանսբայկալե»-ի առաջանցիկ զարգացման տարածքում «Մանգազեա» ՊԿ-ն կատարելու է ոսկու հանքավայրի մշակում: Ծախսերի գումարը նշված է 13,6 միլիարդ ռուբլի:
  • Հնդկաստանը Ռուսաստանից 14,5 մլրդ դոլարի զենք է պատվիրել:
  • Հնդկաստանն ու Ռուսաստանը նավթագազային ոլորտում համագործակցության ընդլայնման ծրագիր են ստորագրել, որը ներառում է հեռավորարեւելյան կոքսային ածխի մատակարարումները:
  • ՆՈՎԱՏԵԿ-ը և հնդկական H-Energy Global Ltd-ն համագործակցության հուշագիր են ստորագրել Հնդկաստանում հեղուկացված բնական գազի իրացման համատեղ բիզնեսի զարգացման շրջանակներում:
  • «Նովապորտը» փակել է Վորոնեժի օդանավակայանը 3 մլրդ ռուբլով ձեռք բերելու գործարքը
  • Սբերբանկը և Հեռավոր Արևելքի զարգացման հիմնադրամը հայտարարել են տարածաշրջանում փոքր և միջին ձեռնարկությունների ֆինանսավորման ծավալի ավելացման մասին՝ մինչև 30 միլիարդ ռուբլի:

Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվել Հեռավոր Արևելքի զբոսաշրջության թեմային։ Առանձին քննարկում է կազմակերպվել «Հեռավոր Արևելքի զբոսաշրջային և ռեկրեացիոն գոտիներ: Խելացի մոտեցում տարածքների ինտեգրված զարգացմանը» թեմայով: Իրինա Յարովան առաջարկել է[14] «Հեռավորարևելյան օղակ» նախագիծը, ինչը «Ռուսաստանի ոսկե օղակի» անալոգն է։

«Գազպրոմբանկի» վարչության նախագահի տեղակալ Եվգենի Պոպովը նշել է, որ ոչ մի մասնավոր ներդրող ի վիճակի չէ զարգացնել զբոսաշրջային խոշոր կլաստերներ: Ուստի այստեղ կարևոր է բիզնեսի և կառավարության միջև ինտեգրված մոտեցումը:

Վեցերորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

Վեցերորդ ֆորումն անցկացվել է 2021 թվականի սեպտեմբերի 2-ից 4-ը Վլադիվոստոկում[15]։ Համաժողովը համախմբել է ավելի քան 4000 մասնակից, այդ թվում՝ ավելի քան 400 ընկերությունների ղեկավարներ, իսկ 58 երկրներից ամենաներկայացուցիչները եղել են Կորեայի Հանրապետության, Ճապոնիայի, Հնդկաստանի, Չինաստանի և Ղազախստանի պատվիրակությունները: Պատրաստվել էր հարուստ բիզնես ծրագիր, որն ընդգրկում էր ավելի քան 100 միջոցառում՝ նվիրված համաշխարհային և տարածաշրջանային օրակարգի ամենահրատապ խնդիրներին։ Քննարկումներին մասնակցել են ավելի քան 900 բանախոսներ և մոդերատորներ։ Ընդհանուր առմամբ, ստորագրվել է 3,6 տրիլիոն ռուբլու ավելի քան 380 պայմանագիր (հաշվի են առնվում միայն այն պայմանագրերը, որոնց գումարը կոմերցիոն գաղտնիք չէ)[16]։

ԱՌՖ-ի շրջանակներում ստորգրվել են՝ Ուդոկան պղնձի կառ հանքավայրում Անդրբայկալիայի հյուսիսում (289 միլիարդ ռուբլի ներդրում), Նախոդկա հանքային պարարտանյութերի գործարանը (445 մլրդ), Բայմսկի լեռնահանքային և վերամշակող գործարանի էլեկտրամատակարարման կազմակերպումը (150 մլրդ), ինչպես նաև Հեռավոր Արևելքի վենչուրային «Վոսխոդ» հիմնադրամի ստեղծումը (10 մլրդ)[17]:

Յոթերորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

Յոթերորդ ֆորումն անցկացվել է 2022 թվականի սեպտեմբերի 5-ից 8-ը Վլադիվոստոկում՝ Հեռավոր Արևելքի դաշնային համալսարանի համալսարանում: Կազմակերպիչը եղել էՌոսկոնգրես հիմնադրամը [18]։

Հիմնական թեմաներն եղել են առանց SWIFT-ի միջսահմանային վճարումների հնարավորությունները, Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի նոր գործընկերների հետ աշխատելու մարտահրավերները և բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության զարգացման խնդիրները։ Երկրների ղեկավարներից ֆորումին մասնակցել են Մյանմարի վարչապետ Մին Աուն Հլաինգը, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, Մոնղոլիայի վարչապետ Լյուվսաննամսրաին Օյուն-Էրդենեն և Չինաստանի Ժողովրդական ազգային կոնգրեսի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Լի Չհանշուն[19]: Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը զրուցել է տեսահոլովակի միջոցով, իսկ Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդին և Մալայզիայի վարչապետ Իսմայիլ Սաբրի Յակոբը՝ տեսաուղերձի ձևաչափով։

Իր ելույթում Լի Չհանշուն ասել է, որ Չինաստանը վճռական է շարունակել համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ տարբեր ոլորտներում և գոհ է, որ ռուսական տնտեսությունը դիմակայել է արևմտյան պատժամիջոցների ճնշմանը։ Չինաստանի ղեկավարի Ռուսաստան այցի մասին հայտարարվել էր սեպտեմբերին[20]։ Առաջարկել է Ռուսաստանին մշակել Արևմուտքի պատժամիջոցներին արձագանքելու և դրանց ակտիվ հակազդելու ընդհանուր ռազմավարություն [21]։

Սեպտեմբերի 7-ին Վլադիմիր Պուտինը ֆորումում ասել է, որ Ռուսաստանը ոչինչ չի կորցրել Ուկրաինայի հակամարտությունից, այլ ընդհակառակը, ամրապնդել է սեփական ինքնիշխանությունը[22]։ Պուտինը Արևմուտքի գործողությունները բնութագրել է որպես «այլ երկրներին վարքագծի մոդել պարտադրելու, նրանց ինքնիշխանությունից զրկելու և իրենց կամքին ենթարկելու ագրեսիվ փորձեր» [23]։

Պուտինը նաև նշել է, որ Ուկրաինայից արտահանվող գրեթե ողջ հացահատիկը ուղարկվում է ոչ թե ամենաաղքատ զարգացող երկրներ, այլ Եվրամիության երկրներ։ Այս իրավիճակը նա անվանել է զարգացած երկրների խաբեություն և խարդախություն և սպառնաց սահմանափակել հացահատիկի ներմուծումը[24]։

Ֆորումն ակտիվորեն քննարկել է տնտեսության ապադոլարիզացիան և «փափուկ» արժույթներով հաշվարկների անցումը։ Սբերբանկի ներկայացուցիչը հայտարարել է յուանով վարկավորման մեկնարկի մասին, իսկ ՎՏԲ-ի նախագահը հայտարարել է չինական արժույթով միջսահմանային փոխանցումների մեկնարկի մասին՝ շրջանցելով SWIFT-ը:

Սախալինում Յումատեքսի ներկայացուցիչները հաստատել են Կորսակովում նավաշինարանի կառուցման համար ավելի քան 6,5 միլիարդ ռուբլի ներդնելու իրենց մտադրությունը: Մինչև 2026 թվականը նավաշինարանը նախատեսում է արտադրել մինչև 100 փոքր կատեգորիայի ծովային նավ՝ պատրաստված կոմպոզիտային նյութերից։ Delo Group-ի ներկայացուցիչները և Լիմարենկոն ֆորումի շրջանակներում ստորագրեցին համաձայնագիր, որը նախատեսում է Սախալինի ծովային նավահանգստի զարգացումը[25]։

Բացի այդ, Հեռավոր Արևելքի հիփոթեքային ծրագիրը 2%-ով երկարաձգվել է՝ մինչև 2030 թվականը:

Համաժողովին մասնակցել են ավելի քան 7000 մասնակիցներ և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ 68 երկրներից և տարածքներից, այդ թվում՝ Ռուսաստանից, այդ թվում՝ շուրջ 1700 բիզնեսի ներկայացուցիչներ 700 ընկերություններից։ Ամենաշատ արտասահմանյան պատվիրակությունները եղել են Չինաստանի, Մյանմայի, Մոնղոլիայի, Հնդկաստանի, Հայաստանի և Կորեայի Հանրապետության ներկայացուցիչները։ Համաժողովին առաջին անգամ մասնակցել են այնպիսի երկրների ներկայացուցիչներ, ինչպիսիք են Ալժիրը, Գանան, Դոմինիկյան Հանրապետությունը, Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետությունը, Զամբիան, Կամերունը, Լիբերիան, Ուգանդան ։ Ընդհանուր առմամբ կնքվել է 296 պայմանագիր 3 տրիլիոն 272 միլիարդ ռուբլի ընդհանուր գումարով (հաշվի են առնվում միայն այն պայմանագրերը, որոնց գումարը առևտրային գաղտնիք չէ)[26]:

Ութերորդ Արևելյան տնտեսական ֆորում

Խաբարովսկի երկրամասի նահանգապետ Միխայիլ Դեգտյարևն առաջարկել է Արևելյան տնտեսական ֆորումի զրոյական օրն անցկացնել 2023 թվականին Խաբարովսկում։ Ֆորումն ինքնին տեղի է ունեցել 2023 թվականի սեպտեմբերի 10-13-ը Վլադիվոստոկի Հեռավոր Արևելքի դաշնային համալսարանի համալսարանում: EEF 2023-ի կենտրոնական միջոցառումը՝ լիագումար նիստը տեղի է ունեցել սեպտեմբերի 12-ին[27]:

ԵՏՀ-ին մասնակցել է ավելի քան 7 հազար մարդ 62 երկրներից։ Ընդհանուր առմամբ կնքվել է 373 պայմանագիր 3 տրիլիոն 818 միլիարդ ռուբլու ընդհանուր գումարով (հաշվի են առնվում միայն այն պայմանագրերը, որոնց գումարը առևտրային գաղտնիք չէ)[28]:

Ամենամեծ պայմանագրերը կնքվել են Ամուրի շրջանում՝ 173 մլրդ ռուբլի, Անդրբայկալյան երկրամասը՝ 76 մլրդ ռուբլի, Խաբարովսկի երկրամասը՝ 72 մլրդ ռուբլի և Պրիմորսկի երկրամասը՝ 56 մլրդ ռուբլի։ Արտասահմանյան ձեռնարկությունների հետ կնքվել է 41 պայմանագիր։

Համաժողովի ամենախոշոր պայմանավորվածություններն են եղել՝ Համաձայնագիր Հեռավոր Արևելքի և Արկտիկայի զարգացման կորպորացիայի (KRDV) և VEB.RF-ի, Սբերբանկի, Արևելյան զարգացման նախարարության միջև ներդրումային նախագծերի իրականացման շուրջ 1,1 տրիլիոն ռուբլի արժողությամբ: Ռուսաստանի Պորտ Էլգա ածխային ծովային տերմինալի կառուցման նախագծի իրականացման ընթացքում KRDV-ի և Պորտ Էլգայի միջև փոխգործակցության պայմանագիր՝ 136 միլիարդ ռուբլու չափով: KRDV-ի և Antey Asset Management-ի միջև 8 ծովախեցգետնյա ձկնորսական նավի, 2 նավահանգստային ենթակառուցվածքային համալիրների կառուցման պայմանագիր՝ 124 միլիարդ ռուբլով:

Հիմնական բիզնես ծրագրի շրջանակներում անցկացվել են ավելի քան 100 նիստեր, որոնց մասնակցել են ավելի քան 700 մոդերատորներ և բանախոսներ: Ամենամեծ պատվիրակությունները ներկայացրել են Հնդկաստանը, Չինաստանը, Լաոսը, Մոնղոլիան, Մյանմարը և Ֆիլիպինները։ Ֆորումին չեն մասնակցել օտարերկրյա պետությունների ղեկավարներ, սակայն դրան մասնակցել են Լաոսի փոխնախագահ Պանի Յաթթուն, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Պետական խորհրդի փոխվարչապետ Չժան Գուոցինը, Մյանմայի տրանսպորտի և կապի նախարար գեներալ Միա Տուն Ուն և Մոնղոլիայի փոխվարչապետը և էկոնոմիկայի և զարգացման նախարար Խուրելբաատար Չիմեդը[29]:

EEF ծրագիրը բաժանված է եղել վեց թեմատիկ մասի՝ «Ապագա Հեռավոր Արևելք», «Հեռավոր Արևելք 10 տարի. ի՞նչ է տեղի ունեցել և ի՞նչ է պետք անել», «Միջազգային համագործակցություն փոփոխված աշխարհում», «Կրթությունը և դաստիարակությունը որպես անկախության հիմք», «Տեխնոլոգիական զարգացումը որպես ինքնիշխանության երաշխիք»:

Ֆորումի ընթացքում տեղի են ունեցել մի քանի հանդիպումներ և համաժողովներ, որոնցից են եղել՝ Բարձրագույն կրթության APEC միջազգային համաժողովը, Հյուսիսային ծովային ճանապարհով նավագնացության մասնակիցների խորհրդի նիստը, «Գաղութատիրությունն Արևելքում և նրա ազդեցությունը ժամանակակից աշխարհի վրա» միջազգային գիտաժողովը և Արկտիկայի զարգացման պետական հանձնաժողովի գիտափորձագիտական խորհրդի նախագահության երկրորդ նիստը[30]:

2023 թվականի սեպտեմբերին United Petroleum and Gas Chemical Company-ն և Xuan Yuan Industrial Development-ը պայմանավորվել են համատեղ ներդնել 5 միլիարդ յուան Սոյուզի ցամաքային միջսահմանային փոխբեռնման համալիրի կառուցման համար Հրեական ինքնավար մարզում Ամուրո-Խինգանսկայա ASEZ-ում: Ռոսկոնգրեսի տվյալներով՝ նախագծի ֆինանսավորման գործարքը ստորագրվել է Վլադիվոստոկում կայացած տնտեսական ֆորումում[31][32]:

Amur Expo 2023

2023 թվականին Բլագովեշչենսկում Amur Expo ֆորումը ստացել է Արևելյան տնտեսական ֆորումի այցելության վայրի կարգավիճակ[33]:

Ծանոթագրություններ

  1. «Во Владивостоке открывается четвертый Восточный экономический форум». РИА Новости. 2018-09-11. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-14-ին. Վերցված է 2019-08-14-ին.
  2. Галина Волынец (2018-09-11). «Восточный подход: Россия проводит четвертый ВЭФ». Известия. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-12-ին. Վերցված է 2019-08-14-ին.
  3. «История Восточного экономического форума - ТАСС». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-10-ին. Վերցված է 2022-09-10-ին.
  4. «О Форуме». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին.
  5. «Первый ВЭФ во Владивостоке_ Дальний Восток интересен для инвесторов — ТАСС». Արխիվացված է օրիգինալից 2021-11-27-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 68 (օգնություն)
  6. «История Восточного экономического форума - ТАСС». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-10-ին. Վերցված է 2022-09-10-ին.
  7. «По итогам ВЭФ-2016 г общий объём инвестиций в развитие проектов на Дальнем Востоке составил 1,85 трлн рублей». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 97 (օգնություն)
  8. «История Восточного экономического форума - ТАСС». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-10-ին. Վերցված է 2022-09-10-ին.
  9. «История Восточного экономического форума - ТАСС». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-10-ին. Վերցված է 2022-09-10-ին.
  10. «Половина моста на Восток» (ռուսերեն). Новая газета - Novayagazeta.ru. 2019-09-05. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-20-ին. Վերցված է 2019-11-07-ին.
  11. «8500 участников из 65 стран и соглашения на 3,5 трлн рублей: Юрий Трутнев подвел итоги юбилейного ВЭФ во Владивостоке (ФОТО) – Новости Владивостока на VL.ru». www.newsvl.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-06-ին. Վերցված է 2019-11-07-ին.
  12. «На ВЭФ в 2019 году подписали соглашения на 3,4 трлн рублей». ТАСС. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-10-20-ին. Վերցված է 2019-11-07-ին.
  13. Восточный экономический форум-2019. Главное // Коммерсантъ.
  14. «Туристско-рекреационные зоны Дальнего Востока. Smart-подход в комплексном освоении территорий». Росконгресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-26-ին. Վերցված է 2020-05-04-ին.
  15. «Пленарное заседание Восточного экономического форума» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024-02-10-ին. Վերցված է 2023-10-21-ին.
  16. «Итоги Восточного экономического форума – 2021». Արխիվացված է օրիգինալից 2021-09-07-ին. Վերցված է 2021-09-07-ին.
  17. «Китай и Россия настроены на дальнейшее сотрудничество — Российская газета». Արխիվացված է օրիգինալից 2021-09-07-ին. Վերցված է 2021-09-07-ին.
  18. «Опубликована программа ВЭФ-22 — ПРАЙМ, 03.08.2022». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-08-04-ին. Վերցված է 2022-08-03-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 30 (օգնություն)
  19. «Чудеса восточного_ что обсуждали на ВЭФ-2022 и чем запомнился форум _ Статьи _ Известия». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-08-ին. Վերցված է 2022-09-08-ին.
  20. «Defiant Putin Says His War in Ukraine Will Strengthen Russia». www.bloomberg.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին.
  21. «В Китае предложили России разработать меры реагирования на западные санкции — ПРАЙМ, 09.09.2022». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 76 (օգնություն)
  22. «Пленарное заседание Восточного экономического форума» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023-10-11-ին. Վերցված է 2023-10-22-ին.
  23. «Defiant Putin Says His War in Ukraine Will Strengthen Russia». www.bloomberg.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին.
  24. Parekh, Marcus (2022-09-07). «Top Russian official loses legs in car bombing». The Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-07-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին.
  25. «Итоги ВЭФ-2022_ Сахалин прирос стратегическими проектами». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին.
  26. «Итоги VII Восточного экономического форума — KP.RU». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-09-ին. Վերցված է 2022-09-09-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 43 (օգնություն)
  27. «Пленарное заседание восьмого Восточного экономического форума • Президент России». Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-18-ին. Վերցված է 2023-09-13-ին.
  28. «На ВЭФ заключено соглашений на общую сумму 3,8 трлн рублей _ Новости экономики _ Известия _ 15.09.2023». Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-18-ին. Վերցված է 2023-09-15-ին.
  29. «Главы иностранных государств не приедут на ВЭФ». Արխիվացված օրիգինալից 2023-11-01-ին. Վերցված է 2023-11-01-ին.
  30. Восточный экономический форум-2023: итоги // Секрет фирмы. — 2023.
  31. «Russia and China to build oil transshipment complex for $686 mln». Reuters (անգլերեն). 2023-09-18. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-19-ին. Վերցված է 2023-09-18-ին.
  32. «Структура ГК "Метрополь" и Xuan Yuan построят нефтегазовый терминал на границе РФ и КНР». Интерфакс. 2023-09-18. Արխիվացված օրիգինալից 2023-09-19-ին. Վերցված է 2023-09-18-ին.
  33. В Благовещенске начался российско-китайский экономический форум «АмурЭкспо» Արխիվացված է Մայիս 27, 2023 Wayback Machine-ի միջոցով: — РИА Новости, 26.05.2023
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևելյան տնտեսական ֆորում» հոդվածին։